1939 - Generał Tadeusz Kutrzeba, zastępca dowódcy Armii "Warszawa" i dowódca VIII armii niemieckiej, generał Johannes Blaskowitz podpisali akt kapitulacji Warszawy. Dowódcą obrony Warszawy był początkowo generał Walerian Czuma, a od 9 września generał Juliusz Rómmel, cywilnym komisarzem zaś prezydent Warszawy Stefan Starzyński. Obrona stolicy trwała 20 dni i wzięli w niej udział, oprócz żołnierzy, liczni cywile. W trakcie obrony zginęło ponad 6 tysięcy żołnierzy (bez uwzględnienia strat żołnierzy armii "Poznań") i ponad 10 tysięcy ochotników cywilnych. Zostało zniszczone 12 procent zabudowy miejskiej i znaczna część zbiorów kultury oraz archiwaliów.
Pozostałe wydarzenia:
787 - Rozpoczął się Sobór Nicejski II, na którym uchwalono 22 kanony dyscyplinarne, w tym zasady tworzenia ikon. Sobór zakończył się 23 października 787 roku.
1466 - Wojska polskie w ostatnim roku wojny trzynastoletniej zdobyły Chojnice, ostatni zamek krzyżacki na Pomorzu. 545. rocznica
1573 - Urodził się Caravaggio, włoski malarz, jeden z najwybitniejszych artystów wczesnego baroku. Malował obrazy o żywym kolorycie i kontrastowym światłocieniu. Do jego najbardziej znanych dzieł należą: "Powołanie świętego Mateusza", "Bachus", "Śmierć Marii", "Nawrócenie św. Pawła", "Złożenie do grobu". (zm. 18.07.1610)
1803 - Urodził się Prosper Merimee, francuski pisarz. Na podstawie jego powieści "Carmen", Georges Bizet napisał operę pod tym samym tytułem. (zm. 1870)
1841 - Urodził się Georges Clemenceau, francuski pisarz, lekarz i polityk - premier w latach 1917-1920. Współtwórca traktatu wersalskiego po zakończeniu I wojny światowej, rzecznik pozytywnego stanowiska wobec polskich postulatów na konferencji pokojowej. (zm. 24.11.1929) 170. rocznica
1852 - Urodził się Henri Moissan, francuski chemik. Doprowadził do otrzymania fluoru, podjął próbę syntezy diamentów, otrzymał po raz pierwszy karbid i inne węgliki, wyodrębnił czysty molibden, wolfram, uran i wanad. W 1906 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. (zm. 20.02.1907)
1864 - W Londynie powołano I Międzynarodówkę - Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników. Jej zadaniem było rozwijanie wzajemnej pomocy robotników, organizowanie stowarzyszeń wytwórców, a także walka o zdobycie władzy politycznej w drodze rewolucji i nacjonalizacja przedsiębiorstw. Głównymi działaczami byli między innymi Karol Marks, Wilhelm Liebknecht i Walery Wróblewski. Została rozwiązana w 1876 roku na kongresie w Filadelfii.
1865 - W Warszawie odbyła się prapremiera "Strasznego Dworu", opery napisanej po upadku Powstania Styczniowego, zakończona wielką manifestacją patriotyczną.
1871 - Urodził się Pietro Badoglio, włoski marszałek w okresie I wojny światowej, dowódca działań wojennych przeciwko Etiopii w latach 1935-1936. W czasie II wojny światowej, po obaleniu Mussoliniego, stanął na czele rządu i 3 września 1943 roku podpisał zawieszenie broni z aliantami. (zm. 01.10.1956) 140. rocznica
1873 - Urodził się Wacław Berent, prozaik, tłumacz, członek Polskiej Akademii Literatury. Autor powieści "Ozimina", "Zmierzch wodzów" i "Żywe kamienie". (zm. 20.11.1940)
1891 - Zmarł Herman Melville, amerykański powieściopisarz, autor "Taipi", "Moby Dick, czyli Biały Wieloryb". (ur. 01.08.1819) 120. rocznica
1895 - Zmarł Ludwik Pasteur, francuski chemik, mikrobiolog, wynalazca szczepionki przeciw wściekliźnie. Stworzył podstawy stereochemii, wyjaśnił procesy fermentacji, co dało podstawę konserwacji żywności metodą nazwaną później "pasteryzacją". (ur. 27.12.1822)
1896 - Urodził się Wacław Lipiński, prawnik, historyk, oficer WP w stanie spoczynku, autor prac "Walka zbrojna o niepodległość Polski 1905-1918", biografii Józefa Piłsudskiego "Wielki Marszałek", założyciel Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Polski Podziemnej. Zmarł w więzieniu we Wronkach 4 kwietnia 1949 roku. 105. rocznica
1902 - Zmarł Emil Zola, francuski pisarz, autor powieści "Nana" i "Germinal", znakomity krytyk sztuki, autor nowel, dramatów i prac teoretycznych. (ur. 12.04.1840)
1911 - Urodził się Władysław Stępień, satyryk, autor tekstów piosenek, między innymi "Małe mieszkanko na Mariensztacie". (zm. 28.10.1993). Od 1933 r. współpracował z Polskim Radiem; w 1939 r. poznał Zdzisława Gozdawę, z którym stworzył spółkę autorską, która przetrwała kilkadziesiąt lat; współtwórca i kierownik artystyczny warszawskiego Teatru Syrena. (zm. 28.10.1993) 100. rocznica
1918 - Komitet Narodowy Polski i rząd francuski podpisały umowę w sprawie formującej się we Francji Armii Polskiej.
1918 - W Lozannie odbyła się prapremiera baletu Igora Strawińskiego "Historia o żołnierzu".
1918 - Zmarł Georg Simmel, niemiecki filozof, teoretyk kultury i socjolog, jeden z twórców mikrosocjologii. Obecnie jest uważany również za jednego z prekursorów socjologii codzienności. (ur. 01.03.1858)
1920 - W bitwie nad Niemnem polskie wojska rozbiły 3 Armię Sowiecką i opanowały Grodno.
1923 - Urodził się William Windom, amerykański aktor, grał m.in. w filmach: "Zabić drozda", Ucieczka z planety małp", "Sommersby", "Cud na 34. ulicy", "Star Trek".
1924 - Urodził się Marcello Mastroianni, włoski aktor filmowy. Grał między innymi w filmach Federico Felliniego "Słodkie życie", "Osiem i pół" Michelangela Antonioniego "Noc" i Vittorio de Siki "Słoneczniki" oraz innych reżyserów "Podróż do początków świata", "Pret-a-Porter", "Trzy życia jedna śmierć". Zmarł 19 grudnia 1996 roku.
1929 - Urodził się Jan Matyjaszkiewicz, aktor teatralny związany z teatrami warszawskimi: Rozmaitości, STS-em, Ateneum, Polskim oraz z Teatrem Polskiego Radia, rolą Heńka "W Jezioranach". Wystąpił w filmach: "Wielka, większa i największa", "Giuseppe w Warszawie", "Wielka miłość Balzaka" , "Mistrz i Małgorzata". Laureat Złotego Mikrofonu w 2004 roku i Feliksa Warszawskiego w 2003 roku.
1939 - Zmarła Halina Szmolcówna, tancerka, primabalerina baletu Teatru Wielkiego w Warszawie, pedagog, członkini Związku Artystów Scen Polskich.
1930 - Urodził się Mieczysław Czechowicz, aktor teatralny, filmowy i kabaretowy. Wcielił się między innymi w postać Edka w "Tangu". Występował również w radiowych programach dla dzieci "Miś Uszatek", "Kubuś Puchatek" oraz w telewizyjnym Kabarecie Starszych Panów. Zmarł 14 września 1991 roku.
1933 - Działacze Stronnictwa Ludowego: Wincenty Witos, Kazimierz Bagiński i Władysław Kiernik oraz Herman Lieberman i Adam Pragier z Polskiej Partii Socjalistycznej udali się na emigrację. Opuścili Polskę, ponieważ 5 października 1933 roku miał się uprawomocnić wyrok w procesie brzeskim, w którym byli sądzeni i skazani na kary więzienia.
1934 - Urodziła się Brigitte Bardot, francuska aktorka, gwiazda filmowa i seksbomba lat 50. i 60. XX wieku. Zagrała między innymi w filmach: "I Bóg stworzył kobietę", "Paryżanka", "Prawda" i "Pogarda", "Odpoczynek wojownika", "Kobiety". W 1994 roku wycofała się z filmu prowadzi działalność na rzecz ochrony zwierząt.
1936 - Urodziła się Stenia Kozłowska, piosenkarka i autorka tekstów piosenek, wylansowała kilka przebojów, między innymi "Ostatnie wrzosy tej jesieni", "Bezpańska miłość". W połowie lat 80. zrezygnowała z kariery estradowej. 75. rocznica
1936 - Urodziła się Mylene Demongeot, francuska aktorka, grała w filmach: "Czarownice z Salem", "Witaj smutku", "Fantomas", "Kochany łobuz", "Słaba płeć", 'W górę i w dół".
1937 - W Muzeum Narodowym w Warszawie otwarto pierwszą wystawę wykopalisk ekspedycji polskich w Egipcie. 75. rocznica
1939 - Związek Radziecki i Niemcy podpisały w Moskwie porozumienie dotyczące podziału Polski. Dokonano w nim zmiany granic ustalonych w tajnym protokole paktu Ribbentrop-Mołotow z 23 sierpnia 1939 roku. Nowa granica pomiędzy terenami przyłączonymi do Związku Radzieckiego a Generalnym Gubernatorstwem przebiegała wzdłuż linii Bugu i Sanu. ZSRR otrzymał 52 procent terytorium Polski z 13. milionami ludności
1942 - Urodziła się Donna Leon, amerykańska pisarka, autorka cyklu kryminałów z komisarzem Guido Brunettim: "Śmierć na obczyźnie", "Śmierć i sąd", "Szlachetny blask".
1944 - Zginął Władysław Ludwig "Kamil", "Rusiecki", podporucznik, harcmistrz, komendant Warszawskiej Chorągwi ZHP, współzałożyciel konspiracyjnej organizacji "Wigry", członek Głównej Kwatery Szarych Szeregów. (ur. 12.09.1902)
1953 - Zmarł Edwin Hubble, amerykański astronom. W 1929 roku odkrył i obliczył wraz z Miltonem Humasonem zależność między odległością dzielącą galaktyki a prędkością, z jaką się od siebie oddalają. Prawo to zostało uznane za stwierdzenie rozszerzania się Wszechświata i stanowi podstawę spółczesnej kosmologii. (ur. 20.11.1889)
1954 - Na antenie Radia Wolna Europa wystąpił ppłk Józef Światło, pracownik Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, demaskując działalność wielu dostojników PRL.
1954 - W Londynie rozpoczęła się konferencja ministrów spraw zagranicznych państw Paktu Północnoatlantyckiego, która trwała do 03.10.1954. Porozumiano się w sprawie włączenia RFN do systemu bezpieczeństwa europejskiego, przyznania jej suwerenności, remilitaryzacji i przyjęcia do Paktu Brukselskiego.
1956 - Zmarł William Edward Boeing, amerykański przemysłowiec, konstruktor lotniczy i pilot, jeden z pionierów lotnictwa. W 1916 roku założył firmę Boeing Company. (ur. 01.10.1881) 55. rocznica
1963 - Urodził się Adam Nowak, lider, twórca większości tekstów, gitarzysta i wokalista zespołu "Raz, Dwa, Trzy". W 2005 roku na Studenckim Festiwalu Piosenki w Krakowie otrzymał Nagrodę im. Jacka Kaczmarskiego za całokształt twórczości.
1964 - Zmarł Harpo Marx, jeden z braci Marxów, amerykańskich komików komediowych, święcących triumfy w latach 30. XX wieku. Wystąpił w filmach "Małpi interes", "Kacza zupa", "Końskie pióra", "Noc w operze", "Dzień na wyścigach". Urodził się 23 listopada 1888 roku.
1966 - Zmarł Andre Breton, francuski pisarz, przedstawiciel i teoretyk surrealizmu, autor powieści "Nadja". (ur. 18.02.1896) 45. rocznica
1967 - Zmarł Marian Wnuk, rzeźbiarz, profesor warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, współzałożyciel i rektor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku, autor rzeźb "Płonące miasto", "Antoniemu Kenarowi". Urodził się 5 września 1906 roku.
1970 - Zmarł Gamal Abd el-Naser, egipski mąż stanu. W 1952 roku uczestniczył w obaleniu króla Faruka. Z ramienia Rady Rewolucyjnej pełnił funkcję głównodowodzącego armią, wicepremiera, a następnie w 1954 roku prezydenta. (ur.15.01.1918)
1970 - Zmarł John Dos Passos, pisarz amerykański, autor powieści "Manhattan Transfer". W swoich dziełach oceniał krytycznie wpływ wielkiego kapitału na amerykańskie życie społeczne i polityczne. (ur. 14.01.1896)
1973 - Urodziła się Gwyneth Paltrow, amerykańska aktorka, grała między innymi w filmach: "Krzyk", "Siedem", "Emma", "Zakochany Szekspir".
1974 - Urodziła się Martyna Wojciechowska, prezenterka telewizyjna, dziennikarka, podróżniczka i pisarka. W TVN prowadziła III edycję "Big Brothera" oraz "Automaniaka". W 2006 roku jako trzecia Polka, po Wandzie Rutkiewicz i Annie Czerwińskiej, zdobyła Mount Everest.
1978 - Po 33 dniach pontyfikatu zmarł papież Jan Paweł I - pierwszy w historii papież, który przyjął podwójne imię. Nazwano go "uśmiechniętym papieżem". (ur. 17.10.1912)
1986 - Zmarła Ewa Szelburg-Zarembina, pisarka i działaczka społeczna, autorka cyklu powieści psychologiczno-obyczajowych, między innymi "Wędrówka Joanny", "Ludzie z wosku", opowiadań, dramatów i utworów dla dzieci. Była inspiratorką budowy szpitala-pomnika Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie. (ur. 10.04.1899) 25. rocznica
1987 - Zmarł Roman Brandstaetter, pisarz, dramaturg, poeta. Autor między innymi "Powrotu syna marnotrawnego" i "Króla i aktora". (ur. 03.01.1906)
1990 - Została zainaugurowana działalność Radia Zet, założonego przez Andrzeja Wojciechowskiego.
1990 - Zmarła Barbara Ludwiżanka, aktorka, żona Władysława Hańczy. W okresie międzywojennym występowała w Poznaniu, Krakowie i Łodzi, po wojnie w Teatrze Polskim, Współczesnym i Powszechnym w Warszawie. Występowała również w filmach i teatrze telewizji. (ur. 24.01.1908)
1991 - Zmarł Miles Davis, amerykański jazzman światowej sławy, przedstawiciel modern jazzu, twórca muzyki filmowej, między innymi "Windą na szafot". (ur. 25.05.1926) 20. rocznica
1993 - Zmarł arcybiskup Edward Kisiel, pierwszy metropolita białostocki.
1993 - Podpisanie przez prezydenta USA Billa Clintona w Nueva Imperial w Chile ustawy o ochronie Indian, ich języka, ziemi i kultury.
1994 - W katastrofie promu "Estonia" na Morzu Bałtyckim zginęły 852 osoby, płynące z Tallina do Sztokholmu.
2001 - Zmarł w nocy na 29, Jerzy Holzer, jeden z najwybitniejszych polskich demografów, autor ponad stu artykułów naukowych, około 25 monografii, studiów, rozpraw i podręczników, między innymi: "Statystyka Polski", "Perspektywy demograficzne Polski do roku 2030", "Podstawy analizy demograficznej". 10. rocznica
2003 - Zmarł profesor Tadeusz Zieliński, Rzecznik Praw Obywatelskich, senator I kadencji, prawnik. Specjalizował się w prawie pracy, prawie związkowym i ubezpieczeniach społecznych, autor ponad 200 publikacji naukowych. W latach 1992-1996 Rzecznik Praw Obywatelskich z rekomendacji Unii Demokratycznej. W 1997 roku - minister pracy w rządzie Włodzimierza Cimoszewicza. Urodził się 19 czerwca 1926 roku.
2003 - Zmarł Elia Kazan, właściwe nazwisko Elia Kazanjoglus, amerykański reżyser greckiego pochodzenia, odkrywca między innymi Marlona Brando i Jamesa Deana. Autor filmów "Układ", "Na wschód od Edenu". "Tramwaj zwany pożądaniem" i "Wiosenna bujność traw". Ze względu na dorobek artystyczny - jeden z najważniejszych reżyserów w historii kina. Urodził się 7 września 1909 roku.
2005 - Zmarł Leo Sternbach, amerykański chemik, wynalazca walium i innych leków uspokajających, nasennych i stosowanych w atakach epilepsji. Od 1940 roku był związany ze szwajcarskim koncernem Roche, któremu opatentowane przez niego leki przynosiły ponad jedną czwartą wpływów. Urodził się 7 maja 1908 roku.
2007 - Zmarł Adam Kozłowiecki, duchowny katolicki, jezuita, misjonarz działający głównie w Zambii, arcybiskup Lusaki, kardynał prezbiter. Autor wspomnień "Ucisk i utrapienie", "Moja Afryka". Urodził się 1 kwietnia 1911 roku.
