12 grudnia

Gomułka ogłasza podwyżkę cen, która wywołuje protesty na Wybrzeżu. Milicja i wojsko zabijają co najmniej 44 osoby.

1970 - I sekretarz PZPR Władysław Gomułka w wystąpieniu telewizyjno - radiowym poinformował o podwyżce cen żywności. Spowodowało to wybuch protestów społecznych na Wybrzeżu. Był to początek tragicznych wydarzeń, które rozegrały się w Gdańsku, Gdyni, Elblągu, Szczecinie i Słupsku. Milicja i wojsko użyły broni wobec protestujących robotników. W starciach śmierć poniosły co najmniej 44 osoby, a ponad tysiąc zostało rannych. Aresztowano blisko 3 tysiące robotników.

 

1586 - Zmarł Stefan Batory, książę Siedmiogrodu, król Polski od 1576 roku. Okoliczności zgonu nie zostały wyjaśnione. Zreformował wojsko, tworząc piechotę wybraniecką złożoną z chłopów dóbr królewskich. Przeprowadził trzy zwycięskie kampanie przeciwko Moskwie w latach: 1579, 1580, 1581, zdobył Połock i Wielkie Łuki. Umocnił panowanie Rzeczypospolitej w Inflantach. W 1578 roku przekształcił wileńskie kolegium jezuickie w Akademię. Urodził się 27 września 1533 roku. 425 rocznica

1707 - Urodził się Charles Wesley, angielski teolog i reformator religijny, współtwórca ruchu metodystów, autor hymnów religijnych. Zmarł 29 marca 1788 roku.

1812 - Zmarł Stanisław Trembecki, poeta, autor poematu opisowego "Sofijówka" oraz pierwszej polskiej komedii wierszem "Syn marnotrawny". Dworzanin i sekretarz króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, uczestnik "obiadów czwartkowych". (ur. 1739)

1821 - Urodził się Gustav Flaubert, francuski pisarz, autor powieści "Madame Bovary", "Szkoła uczuć", ”Salambo”, „Kuszenie św. Antoniego”, pisał także nowele, w Polsce wydane pod wspólnym tytułem „Trzy opowieści”. Przedstawiciel naturalizmu i jeden z największych mistrzów literatury francuskiej 19. wieku.
 Zmarł 8 maja 1880 roku. 190 rocznica

1823 - Urodził się Władysław Anczyc, autor książek dla dzieci, tłumacz literatury, działacz ludowy, autor „Elementarza dla dzieci polskich”, dramatów „Kościuszko pod Racławicami”, „Emigracja chłopska” i patriotycznej pieśni „Marsz strzelców”. Zmarł 28 lipca 1883 roku.

1846 - Urodził się Stanisław Szczepanowski, ekonomista, inżynier, pionier przemysłu naftowego w Galicji, propagator uprzemysłowienia Galicji oraz współorganizator Towarzystwa Szkoły Ludowej. Autor pracy „Nędza Galicji w cyfrach i program energicznego rozwoju gospodarstwa krajowego”. Zmarł 31 października 1900 roku. 165 rocznica

1852 - Urodził się Albert Abraham Michelson, amerykański fizyk polskiego pochodzenia, profesor uniwersytetów w Cleveland i Chicago, laureat nagrody Nobla w 1907 roku w dziedzinie fizyki za konstrukcję interferometru. Zmarł 9 maja 1931 roku.

1860 - Urodził się Jan Kasprowicz, poeta, dramaturg, krytyk, tłumacz, przedstawiciel Młodej Polski, uważany za jednego z najwybitniejszych poetów w dziejach literatury polskiej. Jego twórczość ewoluowała od naturalizmu, poprzez symbolizm i ekspresjonizm, do prymitywizmu. Autor zbiorów wierszy: „Obrazki natury”, „Ze Szląska”, „Krzak dzikiej róży”, „Salve Regina”, „Ginącemu światu”, prozy poetyckiej „O bohaterskim koniu i walącym się domie” oraz dramatów "Świat się kończy" i "Marchołt", a także przekładów i prac historyczno-literackich. Zmarł 1 sierpnia 1926 roku.

1861 - Zmarł Franciszek Morawski, poeta i krytyk literacki, generał, uczestnik powstania listopadowego w 1830 roku - minister wojny w Rządzie Narodowym. Członek Towarzystwa Poznańskiego Przyjaciół Nauk. Urodził się 2 kwietnia 1783 roku. 155 rocznica

1863 - Urodził się Edvard Munch, malarz i grafik norweski. Do jego najbardziej znanych prac należy "Krzyk" i "Taniec życia". Początkowo był związany z postimpresjonizmem i symbolizmem, potem stworzył własny styl, w którym łączył secesyjną linię z treściami symbolicznymi. Jest uważany za prekursora ekspresjonizmu. Zmarł 23 stycznia 1944 roku.

1866 - Urodził się Alfred Werner, szwajcarski chemik, laureat nagrody Nobla w 1913 roku za sformułowanie w 1891 roku koordynacyjnej teorii wartościowości - teoria Wernera. Zmarł 15 listopada 1919 roku. 145 rocznica

1881 - Urodził się Harry Warner, założyciel, wspólnie z braćmi Albertem, Samuelem i Jack'em, jednej z największych wytwórni filmowych na świecie - Warner Brothers. W 1928 roku wyprodukowali pierwszy film dźwiękowy - "Śpiewak jazzbandu" z Alem Jolsonem w roli głównej. Zmarł 25 lipca 1958 roku. 130 rocznica

1882 - Urodził się Akiba Rubinstein, szachista, teoretyk i mistrz gry końcowej, mistrz Polski w 1927 roku. W 1912 roku osiągnął niecodzienny sukces, wygrywając pięć ważnych międzynarodowych turniejów w ciągu jednego roku, co pozostaje rekordem do dzisiaj. Od 1926 roku przebywał za granicą. Zmarł 15 marca 1961 roku.

1886 - Urodził się Adam Pragier, ekonomista, profesor Wolnej Wszechnicy Polskiej, działacz socjalistyczny, żołnierz Legionów Polskich. Po wojnie współpracownik londynskich „Wiadomości”, gdzie wraz z Stefanią Zahorską prowadził rubrykę „Puszka Pandory”, komentując bieżące wydarzenia na arenie międzynarodowej. Od 1939 roku na emigracji. Zmarł 24 lipca 1976 roku. 125 rocznica

1886 - Urodził się Ludwik Hieronim Morstin, dramatopisarz i tłumacz, w okresie międzywojennym redaktor czasopisma „Pamiętnik Warszawski”. Autor sztuk „Szlakiem legionów”, „Obrona Ksantypy”, „Penelopa”, „Przygoda florencka”, „Zakon krzyżowy”, „Legion Wyspiańskiego". Zmarł 12 maja 1966 roku.125 rocznica

1890 - Urodził się Kazimierz Ajdukiewicz, filozof i logik ze szkoły lwowsko-warszawskiej, profesor Uniwersytetu Stefana Batorego i Uniwersytetu Warszawskiego, członek Polskiej Akademii Nauk. Był jednym z najważniejszych polskich logików i autorem pierwszych w Polsce nowoczesnych sformułowań definicji „dowodu”, „wynikania”, i „twierdzenia”. Napisał również wiele prac naukowych w tym: „Język a poznanie”, „Logiczne podstawy nauczania”, „Główne kierunki filozofii”. Zmarł 12 kwietnia 1963 roku.

1901 - Włoski wynalazca Guglielmo Marconi jako pierwszy na świecie przeprowadził transmisję radiową przez Atlantyk. Dwadzieścia lat po tym, jak pierwszy sygnał przemierzył Atlantyk odbiorniki radiowe pojawiły się w milionach domów. 110 rocznica

1907 - Urodziła się Halina Buyno-Łoza, aktorka i tancerka. Przed wojną występowała w Teatrze Miejskim w Wilnie, później w teatrach Jeleniej Góry i Wrocławia. Grała również w filmach. Wcieliła się między innymi w postać Anieli Kargul w filmach: "Sami swoi", "Nie ma mocnych", "Kochaj albo rzuć". Zmarła 13 września 1991 roku.

1907 - Urodził się Zbigniew Korosadowicz, geograf, taternik i alpinista, naczelnik TOPR, autor przewodników po Tatrach. Zmarł 2 czerwca 1983 roku.

1915 - Urodził się Jeremi Przybora, pisarz, satyryk, współtwórca „Kabaretu Starszych Panów”, radiowego Teatrzyku „Eteryk” i cyklu audycji „Divertimento”. Był autorem tekstów piosenek „Addio pomidory”, „Jeżeli kochać”, „Walc Embarras”, „Piosenka jest dobra na wszystko” oraz autorem książek: „Spacerek przez Eterek”, „Mieszanka firmowa”, „Przymknięte oko opatrzności”. Zmarł 4 marca 2004 roku.

1915 - Urodził się Frank Sinatra, amerykański piosenkarz uważany za jednego z najlepszych wokalistów wszech czasów. Karierę rozpoczął w latach 40. a zakończył w połowie lat 90-tych. Jego najbardziej znane piosenki to: „My Way”, „New York, New York”, „Strangers in the Night”, „Night and Day”. Grał też w filmach, między innymi „Stąd do wieczności”, „Przeżyliśmy wojnę”, „W 80 dni dookoła świata”. Zmarł 14 maja 1998 roku.

1929 - Urodził się John Osborne, dramaturg angielski, czołowy reprezentant grupy "młodych gniewnych", autor sztuk o współczesnej problematyce społeczno-psychologicznej - "Miłość i gniew" i "Nie do obrony" oraz scenariusza do filmu "Tom Jones". Zmarł 24 grudnia 1994 roku.

1931 - W Warszawie zmarł Konstanty Dowbór-Muśnicki, generał I Korpusu Polskiego w Rosji. W latach 1917 -18 był członkiem działającego w Rosji Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego. Urodził się 20 kwietnia 1857 roku. 80 rocznica

1933 - Zmarł Józef Siemiradzki, geolog, geograf, podróżnik, profesor paleontologii Uniwersytetu Lwowskiego, autor podręczników „Geologia ziem polskich”, „Płody kopalne Polski”. Urodził się 28 marca 1858 roku. 1939 - Zmarł Douglas Fairbanks, amerykański aktor filmowy, gwiazda kina niemego, nagrodzony honorowym Oscarem, grał w filmach: "Znak Zorro", "Złodziej z Bagdadu". Urodził się 23 maja 1883 roku.

1940 - Urodziła się Dionne Warwick, amerykańska piosenkarka i pianistka. W początkowym okresie kariery wykonawczyni muzyki gospel, wylansowała między innymi utwór „Heartbreaker”. W 2008 roku wystąpiła w Polsce. 1942 - Urodził się Jean-Patrick Manchette, francuski pisarz, autor poczytnych kryminałów - "Spokojny typ" ,"Na straconej pozycji". Zmarł 3 czerwca 1995 roku.

1950 - Na Kubie wprowadzono prawo wyborcze dla kobiet.

1955 - Christopher Cockerell, brytyjski inżynier, opatentował metodę wytwarzania poduszki powietrznej, a w 1959 roku zbudował pierwszy poduszkowiec i przepłynął nim cieśninę La Manche.

1963 - Proklamowano niepodległość Kenii.

1979 - Biuro Polityczne KC KPZR podjęło decyzję o wejściu wojsk radzieckich do Afganistanu.

1980 - Ministrowie spraw zagranicznych NATO ogłosili deklarację przestrzegającą ZSRR przed próbą interwencji wojskowej w Polsce. 1990 - W Albanii utworzono Partię Demokratyczną, pierwszą po drugiej wojnie światowej niezależną partię polityczną.
 
1993 - Zmarł József Antall, działacz opozycyjny, polityk węgierski, pierwszy premier demokratycznych Węgier od 1990 roku. Urodził się 8 kwietnia 1932 roku.

1994 - Zmarła Krystyna Tustanowska, pseudonim "Tina", żołnierz Armii Krajowej, uczestniczyła w wielu akcjach AK: w zamachu na Kutscherę i odbiciu "Rudego" pod Arsenałem. Do 1939 roku pracowała w Polskim Radiu jako ekspert języków obcych, po wojnie w szkolnictwie. Należała do Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Armii Krajowej. Urodziła się 10 stycznia 1909 roku.

1997 - Zmarł Wacław Gajewski, botanik i genetyk. Prowadził badania nad strukturą genu i procesem mutacji, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, autor prac naukowych i popularnonaukowych, między innymi "W poszukiwaniu istoty dziedziczenia". (ur. 1911)

1999 - Zmarł Joseph Heller, amerykański pisarz, autor książek: "Coś się stało", "Bóg wie", "Namaluj to". Sławę przyniosła mu satyryczna powieść wojenna "Paragraf 22", utrzymana w konwencji absurdalnego czarnego humoru. Urodził się 1 maja 1923 roku.

 2000 - Zmarł Jan Młodożeniec, malarz, grafik, twórca plakatów i ilustracji książkowych. Jego prace wyróżniała bogata, żywa kolorystyka, humor i umiejętność zamknięcia tematu pracy w jednym znaku. Był twórcą ponad 400. plakatów w tym między innymi do filmów: „Dawno temu w Ameryce”, „Ojciec chrzestny”, „Wielki Gatsby”. Brał udział w kilkudziesięciu wystawach indywidualnych i zbiorowych w Polsce i za granicą oraz niemal we wszystkich edycjach Biennale Plakatu Polskiego i w Międzynarodowym Biennale Plakatu. (ur. 1929)

2007 - Zmarł Ike Turner, amerykański muzyk, kompozytor i poszukiwacz talentów. Nagrywał z pionierami bluesa takimi, jak: Robert Nighthawk, Sonny Boy Williamson II, Elomore James. Wpłynął znacznie na rozwój klasycznej muzyki soul, występując, wraz ze swoją żoną Tiną Turner, w zespole „Ike and Tina Turner Revue”. Urodził się 5 listopada 1931 roku.

2008 - Zmarł Daniel Gajdusek, amerykański biofizyk i pediatra pochodzenia słowackiego. W 1976 roku otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny za odkrycie mechanizmów działania prionów, wirusów o bardzo długim okresie wylęgania /10-20 lat/, powodujących ciężkie, neurologiczne choroby zakaźne. Urodził się 9 września 1923 roku..