Historia

5 lipca

Ostatnia aktualizacja: 05.07.2011 00:00
Urodził się prymas Polski August Hlond.

1794 - Urodził się Sylvester Graham, amerykański duchowny prezbiteriański, twórca chleba graham wypieczonego z nieczyszczonej pszenicy, twórca sławnej komuny, gdzie "grahamici" spali na twardych materacach, brali zimny prysznic i stosowali dietę wegetariańską. Zmarl 11 września 1851 roku.

1811 - Wenezuela proklamowała niepodległość, święto narodowe. 200 rocznica

1833 - Zmarł Joseph Nicéphore Niepce, francuski fizyk i wynalazca. W 1826 roku otrzymał pierwszy trwały obraz fotograficzny na specjalnym asfalcie. Datę tę uznaje się za początek fotografii. Urodził się 7 marca 1765 roku.

1853 - Urodził się Cecil Rhodes, organizator brytyjskiej ekspansji w Afryce Południowej, opanował ziemie nazwana później Rodezją. Zmarł 26 marca 1902 roku.

1879 - Urodziła się Wanda Landowska, klawesynistka, kompozytor i pedagog. Przyczyniła się do odrodzenia muzyki renesansowej i barokowej, w berlińskiej szkole "Hochschule für Musik" w 1913 roku otworzyła pierwszą na świecie klasę gry na klawesynie. Po wyjeździe w latach 90. XIX wieku na studia do Berlina, nie wróciła do Polski. Zmarła 16 sierpnia 1959 roku.

1881 - Urodził się August Hlond, salezjanin, biskup diecezjalny katowicki w 1926, arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański w latach 1926–1946, arcybiskup metropolita gnieźnieński i warszawski w latach 1946–1948, prymas Polski w latach 1926–1948, kardynał prezbiter od 1927, Sługa Boży Kościoła. Zmarł 22 października 1948 roku. Proces beatyfikacyjny Augusta Hlonda trwa od 1992. 130 rocznica

1888 - Urodził się Herbert Spencer Gasser, amerykański fizjolog i farmakolog żydowskiego pochodzenia, profesor Fizjologii i Zdrowia na oddziale Uniwersytetu Cornella w Nowym Jorku, laureat Nagrody Nobla w 1944 roku w dziedzinie medycyny za opracowanie fizjologii włókien nerwowych i odkrycie zróżnicowania funkcji poszczególnych włókien. (zm. 11.06.1963)

1889 - Urodził się Jean Cocteau, francuski poeta, dramaturg, ceniony reżyser teatralny, malarz, ilustrator książek, autor powieści poetyckich, dramatów - "Orfeusz", libretta do oratorium Igora Strawińskiego "Edyp Król", a także scenariuszy filmowych do: "Piękna i bestia", "Orfeusz", "Wieczny powrót". Zmarł 11 października 1963 roku.

1891 - Urodził się John Howard Northrop, amerykański biochemik, laureat Nagrody Nobla w 1946 roku w dziedzinie chemii. Zmarł 27 maja 1987 roku. 120 rocznica

1891 - Urodził się Siergiej Obrazcow, rosyjski aktor i reżyser teatru lalkowego. Zmarł 8 maja 1992 roku. 120 rocznica

1904 - Urodził się Ernst Mayr, amerykański ornitolog i ewolucjonista niemieckiego pochodzenia, jeden z współtwórców nowoczesnej teorii ewolucji: neodarwinowskiej "nowej syntezy" integrującej dorobek tradycyjnej biologii systematycznej z osiągnięciami genetyki klasycznej. Członek amerykańskiej Akademii Nauk. Zmarł 3 lutego  2005 roku.

1907 - Urodziła się Maria Wardasówna, pisarka, propagatorka lotnictwa, jedna z pierwszych kobiet - pilotów w Polsce. Zmarła 17 kwietnia 1986 roku.

1908 - Zmarł Jonas Lie, norweski poeta, wybitny przedstawiciel realizmu. Był autorem powieści środowiskowych z życia warstw średnich, opowiadań i baśni o wątkach ludowych. Urodził się 6 listopada 1833 roku.

1911 - Urodził się Georges Pompidou, francuski mąż stanu. Był bliskim współpracownikiem generała Charles'a de Gaulle. W latach 1959-1962 członek Rady Konstytucyjnej, od 1962 do 1968 roku premier, a od 1969 prezydent Francji. Zmarł 2 kwietnia 1974 roku. 100 rocznica

1916 - Zmarł Włodzimierz Konieczny, rzeźbiarz, grafik, poeta, reprezentant symbolizmu i nowego klasycyzmu, członek Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka" działającego w Krakowie; oprócz rzeźb postaci wykonywał także nagrobki, projektował ołtarze i medale; jako członek "Strzelca" i "Związku Walki Czynnej" w 1914 r. wstąpił w szeregi I Brygady Legionów; poległ na polu walki na Wołyniu. 95 rocznica

1920 - Urodził się. Ignacy Machowski, aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. Odtwórca m.in. roli Wielkiego Księcia w "Kordianie" Słowackiego, von Zietena w "Wielkim Fryderyku" Nowaczyńskiego, Rejenta w "Zemście" Fredry oraz Lenina w dramatach pisarzy rosyjskich Pogodina, Szatrowa, Granina. Zagrał w filmach "Irena do domu", "Pociąg", "Mansarda", "Zbrodniarz i panna", "Eroica". (zm. 11.01.2001)

1920 - W Spa w Belgii rozpoczęła się konferencja przedstawicieli Ententy z rządem Rzeszy Niemieckiej w sprawie realizacji niemieckich ograniczeń militarnych i reparacji wojennych (trwała do 16 lipca).

1924 - Urodził się Edward Idris Cassidy, australijski duchowny katolicki, kardynał, do 2002 roku przewodniczący Papieskiej Rady Popierania Jedności Chrześcijan.

1928 - Urodził się Janusz Krasiński, pisarz, poeta, autor słuchowisk radiowych i widowisk telewizyjnych, żołnierz AK, więzień obozów koncentracyjnych, a w latach 1947-1956 więzień polityczny, autor powieści "Wózek", dramatu "Czapla, czyli śmierć na raty", cyklu autobiograficznego "Na stracenie", "Twarzą do ściany", "Niemoc" i "Przed agonią".

1928 - Urodził się Pierre Mauroy, francuski polityk socjalistyczny, członek Parlamentu Europejskiego w latach 1979-1981, premier Francji w latach 1981-1984, w trzech kolejnych rządach. Były mer Lille, były pierwszy sekretarz Partii Socjalistycznej, senator.

1929 - Zmarł Hans Meyer, niemiecki geolog. Był pierwszym Europejczykiem, który wszedł na Kilimandżaro.    

1935 - Urodził się Szewach Weiss, izraelski polityk, wykładowca na wydziale humanistycznym Uniwersytetu w Hajfie, wiceprzewodniczący i przewodniczący Knesetu, ambasador Izraela w Polsce w latach 2000-2003.

1935 - Urodził się Krzysztof Szmagier, reżyser filmów fabularnych i dokumentalnych, scenarzysta m.in. filmów: "Przygody psa cywila", "07 zgłoś się", "Zapalniczka".

1941 - Zmarł Władysław Spasowski, filozof, pedagog, stworzył teorię pedagogiczną opartą na zasadach materializmu dialektycznego, interesował się problemami "wychowania socjalistycznego". Urodził się 28 grudnia 1877 roku. 70 rocznica

1943 - Zginął Kazimierz Junosza-Stępowski, aktor teatralny i filmowy. Był najwybitniejszym aktorem charakterystycznym polskiego kina. Wystąpił w ponad 60 filmach, między innymi: "Wiatr od morza", "Ziemia obiecana", "Dzieje grzechu", Młody las", kreował wybitne role teatralne. Urodził się 26 listopada 1880 roku w Wenecji.

1943 - Odbyła się wielka bitwa pancerna pod Kurskiem w południowo-zachodniej Rosji. Było to największe starcie wojsk pancernych w historii. Wehrmacht nie osiągnął zamierzonych celów i w rezultacie bitwa pod Kurskiem stała się ostatnią, nieudaną próbą przejęcia inicjatywy strategicznej przez Niemców na froncie wschodnim. Bitw a pod Kurskiem zakończyła się 16 lipca.

1945 - Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Chiny uznały Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej w Polsce.  

1946 - W Polsce wszedł w życie dekret o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Do podstawowych obowiązków Urzędu należał nadzór i kontrola nad rozpowszechnianiem wszelkiego rodzaju utworów za pomocą druku, obrazu i żywego słowa. Ustawa o likwidacji cenzury i znosząca GUKPPiW weszła w życie 6 czerwca 1990 roku. 75 rocznica   

1946 - Francuski projektant Louis Réard zaprezentował na pokazie mody w Paryżu dwuczęściowy damski kostium kąpielowy, który wkrótce zyskał nazwę "bikini". 65 rocznica

1948 - Zmarł Georges Bernanos, francuski pisarz katolicki, autor powieści "Pod słońcem szatana" i "Pamiętnik wiejskiego proboszcza". Urodził się 20 lutego 1888 roku.

1948 - W Wielkiej Brytanii wprowadzono w życie ustawę o bezpłatnej pomocy lekarskiej i ubezpieczeniach społecznych.

1954 - Urodził się Tadeusz Wielecki, kompozytor i kontrabasista, koncertuje, zajmuje się propagowaniem muzyki współczesnej i edukacją artystyczną, m.in. w Polskim Radiu prowadził cykle autorskich audycji dla dzieci i młodzieży poświęcone nowej muzyce "Przeboje muzyki współczesnej". Od  1999 roku jest dyrektorem Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień".

1962 - Proklamowanie niepodległości Algierii.

1965 - Międzynarodowa gwiazda opery Maria Callas wystąpiła po raz ostatni na scenie, grając w operze "Tosca" wystawianej w londyńskim Covent Garden. Miała wówczas 41 lat.     

1969 - Zmarł Walter Gropius, niemiecki architekt modernistyczny, współtwórca i jeden z głównych przedstawicieli kierunku funkcjonalnego w architekturze, założyciel w Weimarze Bauhausu - szkoły rzemiosła, sztuki użytkowej i architektury Zajmował się projektowaniem budownictwa przemysłowego, mieszkaniowego, wnętrz i sprzętów. Projektował nawet wzory tapet oraz karoserii samochodów i lokomotywy dieslowskiej. Wywarł wielki wpływ na współczesną architekturę budynków użyteczności publicznej. Od 1934 roku poza granicami Niemiec. Urodził się 18 maja 1883 roku.

1975 - Republika Zielonego Przylądka proklamowała niepodległość. Święto narodowe Republiki.

1975 - Zmarł Otto Skorzeny, austriacki oficer SS, specjalista od wykonywania szczególnie trudnych zadań, znany z niekonwencjonalnych pomysłów i brawury; jego najsłynniejszą akcją było uwolnienie, w lipcu 1943 r. z rąk aliantów, Benito Mussoliniego przetrzymywanego w Gran Sasso.

1983 - Zmarł Harry James, amerykański trębacz jazzowy, współpracujący z różnymi orkiestrami swingowymi, popularny w latach 40. i 50. Urodził się 15 marca 1916 roku.

1990 - W Londynie podczas dwudniowego spotkania przedstawicieli rządu RP i Kwatery Głównej NATO ustanowiono regularne kontakty dyplomatyczne między Polską i Paktem Północnoatlantyckim.

1996 - Urodziła się Dolly, owca, pierwszy w historii ssak, który przyszedł na świat wskutek sklonowania komórek dorosłego osobnika. Wydała na świat 6 zdrowych jagniąt, została uśpiona ze względu na nieuleczalną chorobę płuc po 6 latach, 14 lutego 2003 roku. Po śmierci została wypchana i zaprezentowana publiczności w edynburskim muzeum, 11 kwietnia 2003 roku. 15 rocznica

1999 - Zmarł Walton Lillehei, amerykański kardiochirurg, profesor na Uniwersytecie Minnesota pionier operacji na otwartym sercu, twórca wielu nowatorskich technik chirurgicznych i autor ponad 700 prac naukowych.

2008 - Zmarł Yukio Kudo, japoński poeta, eseista, publicysta, tłumacz literatury rosyjskiej, serbskiej, jidusz, francuskiej oraz polskiej. Przetłumaczył na japoński "Pornografię" Gombrowicza, "Pierwszy krok w chmurach" Hłaski, "Zniewolony umysł" Miłosza, "Pana Tadeusza" Mickiewicza, "Imperium" Kapuścińskiego. Był jednym z pierwszych Japończyków wykładających na Uniwersytecie Warszawskim, autor wielu książek o Polsce.

 

 

Czytaj także

4 lipca

Ostatnia aktualizacja: 04.07.2011 00:00
Zmarł Gustaw Herling-Grudziński.
rozwiń zwiń
Czytaj także

6 lipca

Ostatnia aktualizacja: 06.07.2011 00:00
Jan Hus został spalony na stosie.
rozwiń zwiń