Historia

23 października

Ostatnia aktualizacja: 23.10.2011 00:00
Urodził się Leszek Kołakowski.
Audio

1927 - Urodził się Leszek Kołakowski, filozof, pisarz, pedagog. Zajmował się głównie historią filozofii, historią idei politycznych oraz filozofią religii. Jego słynny esej "Tezy o nadziei i beznadziejności", opublikowany w paryskiej "Kulturze" w 1971 roku, stał się intelektualnym fundamentem dla antykomunistycznej opozycji, a także inspiracją do powstania Komitetu Obrony Robotników. Wykładał na Oxfordzie, Yale, Berkeley University. W latach 1968-1976 napisał 3-tomową pracę "Główne nurty marksizmu. Powstanie, rozwój, rozkład". Autor eseistycznych powieści moralistyczno-filozoficznych "Trzynaście bajek", "Klucz niebieski", "Rozmowy z diabłem". Zmarł 17 lipca 2009 roku.

Leszek Kołakowski w serwisie

/

Pozostałe wydarzenia:

1501 - Król Aleksander I Jagiellończyk zatwierdził unię mielnicką. 510. rocznica 

1677 - Urodził się Stanisław Leszczyński, elekcyjny król Polski w latach 1704-1709, dożywotni posiadacz Lotaryngii i Baru. Był ojcem Marii Leszczyńskiej - królowej Francji. Zmarł 23 lutego 1766 roku.

1793 - Sejm grodzieński ratyfikował drugi rozbiór Polski.

1817 - W Warszawie otwarto Instytut Głuchoniemych. Powstał z inicjatywy księdza Jakuba Falkowskiego, którego imię nosi od 1983 roku. Siedzibą Instytutu początkowo był Pałac Kazimierzowski przy Krakowskim Przedmieściu (obecnie gmach Uniwersytetu Warszawskiego), a teraz - budynek na Placu Trzech Krzyży. Jest to pierwsza i najstarsza polska szkoła dla dzieci niesłyszących. Działa nieprzerwanie od ponad 190-ciu lat.

1817 - Urodził się Pierre Larousse, francuski encyklopedysta, leksykograf, pisarz i publicysta. Autor monumentalnego słownika encyklopedycznego w 15-tu tomach "Grand dictionnaire universel du XIX siècle" wydanego w latach 1864-1876 i suplementów w 1878 i 1887 roku. Słownik był ukończony przez jego bratanka Julesa Hollier, Larousse zmarł przedwcześnie wskutek udaru spowodowanego przepracowaniem i wyczerpaniem, 3 stycznia 1875 roku.

1843 - Urodził się Henryk Siemiradzki, malarz akademista, autor monumentalnych kompozycji, obrazów o tematyce antycznej; do najbardziej znanych należą: "Pochodnie Nerona", "Dirke chrześcijańska", "Taniec wśród mieczy" , twórca kurtyn teatrów w Krakowie i we Lwowie. Zmarł 23 sierpnia 1902 roku.

1872 - Zmarł Theophile Gautier, francuski pisarz, przedstawiciel        romantyzmu, prekursor parnasizmu. Autor poezji, opowiadań i powieści. Z osobą Gautiera powszechnie łączy się wprowadzenie do literatury słynnego sformułowania Victora Cousina "sztuka dla sztuki", pochodzącego z przedmowy do powieści "Panna de Maupin" z 1836 roku. Urodził się 30 sierpnia 1811 roku. 

1873 - Władcy Austrii, Niemiec i Rosji podpisali pakt Związku Trzech Cesarzy, zawierający postanowienia o wzajemnej pomocy.

1906 - Urodził się Antoni Kenar, rzeźbiarz, pedagog, dyrektor Państwowego Liceum Technik Plastycznych w Zakopanem. W twórczości łączył elementy podhalańskie z wpływami kubizmu i art deco. Tworzył w drewnie, kamieniu i metalu, projektował meble, zabawki i ceramikę. "Szkołę Kenara" ukończyło wielu wybitnych twórców, jak Władysław Hasior, Stanisław Kulon, Antoni Rząsa. Zmarł 19 lutego 1959 roku. 105. rocznica

1905 - Urodził się Felix Bloch, amerykański fizyk pochodzenia szwajcarskiego, profesor na Uniwersytecie Stanforda; laureat Nagrody Nobla w 1952 r. w dziedzinie fizyki za odkrycie nowych metod pomiarów magnetycznej precesji jąder atomowych. (zm. 10.09.1983)

1915 - W Waksmundzie koło Nowego Targu urodził się Józef Kuraś, "Orzeł", "Ogień". W czasie II wojny światowej żołnierz Konfederacji Tatrzańskiej i Armii Krajowej. Dowódca oddziałów Ludowej Straży Bezpieczeństwa oraz oddziału egzekucyjnego Powiatowej Delegatury Rządu RP w Nowym Targu. W latach 1945-1947 w antykomunistycznym podziemiu. (zm. 22.02.1947)  

1925 - Urodziła się Maria Korniłowicz, pisarka, tłumaczka literatury angielskiej Henry’ego Fieldinga i francuskiej Wiktora Hugo; wnuczka Henryka Sienkiewicza, po którym pamiątki z rodzinnej kolekcji przekazała do Muzeum w Oblęgorku; wydała "Opowieści o Henryku Sienkiewiczu i ludziach mu bliskich". (zm. 23.11.1996)    

1927 - Urodził się Andrzej Strumiłło, malarz i grafik, rzeźbiarz, fotograf, ilustrator, pisarz, twórca płócien, autor cyklu rysunków z podróży do Chin, Mongolii i Wietnamu. Był kierownikiem pracowni graficznej Sekretariatu Generalnego ONZ. Laureat medalu "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". Wraz z Czesławem Miłoszem i Tomasem Venclovą był pomysłodawcą stworzenia Księgi Wielkiego Księstwa Litewskiego. 

1935 - Urodził się Zbigniew Rudziński, kompozytor i pedagog, uczeń Nadii Boulanger, profesor Akademii Muzycznej w Warszawie; autor m.in. opery "Manekiny" wg prozy B. Schulza, za którą w 1988 r. otrzymał nagrodę na Neue Musiktheater-Werkstatt w Berlinie.    

1939 - Urodził się Roy Buchanan, amerykański gitarzysta, wokalista, kompozytor, uważany za prekursora nowoczesnego sposobu gry na gitarze elektrycznej. Zmarł 14 sierpnia 1988 roku.

1940 - Urodził się Pele, właściwe nazwisko Edson Arantes do Nascimento, brazylijski piłkarz, nazywany "królem futbolu". Dzięki niemu reprezentacja Brazylii zdobyła kilkakrotnie tytuł mistrza świata. Pelé jest Ambasadorem Dobrej Woli UNESCO. Został obdarzony tytułem Komandora Orderu Imperium brytyjskiego przez królową Elżbietę.  

1944 - W Lublinie została zainaugurowana działalność Uniwersytetu im. Marii Skłodowskiej-Curie.

1944 - W pobliżu wyspy Leyte na Filipinach miała miejsce największa bitwa morska drugiej wojny światowej, stoczona pomiędzy flotami amerykańską i japońską. Czterodniowa batalia zakończyła się klęską Japończyków.

1944 - Zmarł Charles Glover Barkla, angielski fizyk, badacz widma promieniowania rentgenowskiego, odkrywca zjawiska promieniowania wtórnego. W 1917 roku otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki.

1947 - Urodził się Kazimierz Deyna, sportowiec, uważany za jednego z najlepszych polskich piłkarzy. Wielokrotny reprezentant Polski w imprezach międzynarodowych, król strzelców na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium - 9 bramek, łącznie w reprezentacji Polski rozegrał 103 spotkania strzelając 45 bramek. Zginął w wypadku samochodowym 1 września 1989 roku, w San Diego w USA. 

1948 - Zmarł Eugeniusz Morawski-Dąbrowa, kompozytor, rektor Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Warszawie.

1954 - W Paryżu podpisano tzw. Układy Paryskie, sankcjonujące włączenie RFN i jej sił zbrojnych do Paktu Północnoatlantyckiego oraz przystąpienie RFN i Włoch do utworzonej tego dnia Unii Zachodnioeuropejskiej.

1956 - Na Węgrzech wybuchło powstanie przeciwko komunistycznemu reżimowi. Początkiem stała się w Budapeszcie manifestacja solidarności z "polskim październikiem". Powstanie zostało krwawo stłumione 4 listopada po wkroczeniu wojsk radzieckich. 23 października jest świętem narodowym Węgier. 

1956 - Utworzenie Ogólnopolskiego Klubu Postępowej Inteligencji Katolickiej, późniejszy Klub Inteligencji Katolickiej. Na prezesa wybrano pisarza Jerzego Zawiejskiego.

1971 - Sąd Wojewódzki w Warszawie wydał wyrok w ostatnim procesie podziemnej organizacji "Ruch", której członkowie oskarżeni byli o przygotowywanie "obalenia przemocą ustroju socjalistycznego PRL". 40. rocznica

1968 - Otwarto Krakowski Ośrodek Telewizyjny.

1986 - Zmarł Edward Adelbert Doisy, amerykański biochemik, laureat  nagrody Nobla w 1943 roku. (ur. 3.11.1893)

1987 - Zarejestrowano Stowarzyszenie Polaków Eksploatowanych przez III Rzeszę.

1991 - Przedstawiciele kambodżańskich organizacji politycznych i wojskowych podpisali porozumienie kończące wojnę domową, która niszczyła kraj od 1979 roku. 20 rocznica

1993 - Prezydent Gruzji Edaurd Szewardnadze oznajmił o przystąpieniu republiki do Wspólnoty Niepodległych Państw.

1993 - Zmarł Wacław Felczak, historyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, w czasie wojny organizator służby kurierów tatrzańskich i budapeszteńskiej bazy łączności władz Polski Podziemnej z emigracyjnym rządem w Paryżu i Londynie. Został pochowany na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem. Urodził się 29 maja 1916 roku.

1997 - Weszła w życie ustawa o ochronie zwierząt. 

2002 - Terrorystyczny atak czeczeńskich bojowników na moskiewski teatr na Dubrowce, zakończony 26 października operacją rosyjskich oddziałów bezpieczeństwa. Zginęło wówczas 41 czeczeńskich bojowników i 128 osób cywilnych.

Czytaj także

22 października

Ostatnia aktualizacja: 22.10.2011 00:00
Urodził się Stanisław Kot.
rozwiń zwiń