У лісце, накіраваным міністру ўнутраных спраў і адміністрацыі, амбудсмен адзначыў, што найважнейшай праблемай, якая патрабуе вырашэння, застаецца прымяненне памежнікамі так званых адштурхоўванняў, гэта значыць вяртання іншаземцаў за дзяржаўную мяжу адразу пасля іх знаходжання без папярэдняй індывідуальнай ацэнкі іх фактычнай і прававой сітуацыі.
Ён нагадаў, што такое рашэнне ўведзена пастановай міністра ўнутраных спраў і адміністрацыі ад 13 сакавіка 2020 года. На думку Упаўнаважанага па правах чалавека, дададзеныя тады палажэнні «на практыцы робяць немагчымым перасячэнне мяжы Рэспублікі Польшча замежнікамі, якія шукаюць міжнароднай абароны, і пазбаўляюць асоб, якія ўжо зрабілі гэта насуперак закону, магчымасць эфектыўна падаць заяўку на міжнародную абарону».
Марцін Вёнцак нагадаў, што такія людзі маюць права на гэта паводле Закону аб прадастаўленьні абароны іншаземцам на тэрыторыі Польшчы ці Закону аб іншаземцах, а гарантыі выканання гэтага права вынікаюць з Канстытуцыі, яны ж уключаны ў міжнароднае права.
Амбудсмен падкрэсліў, што ўмяшанне Упаўнаважанага па правах чалавека і візіты, якія праводзяцца на мяжы і ў ахоўных цэнтрах для замежнікаў, паказваюць, што многіх мігрантаў неаднаразова вярталі на лінію мяжы, перш чым іх афіцыйна затрымалі і дазволілі падаць заяву на міжнародную абарону.
Існуе таксама другая працэдура вяртання іншаземцаў на беларускі бок мяжы – рашэнне каменданта памежнай заставы, які, грунтуючыся на палажэннях Закона аб іншаземцах, складае пратакол аб перасячэнні мяжы і выдае пастанову аб пакіданні тэрыторыі Польшчы.
«На практыцы магчымыя спосабы вяртання на мяжу адрозніваюцца толькі тым, што пры выкарыстанні працэдуры, вызначанай у Законе аб замежніках, інфармацыя аб захопленых мігрантах уносіцца ў дакументацыю, якую вядзе памежная служба», – сказаў Марцін Вёнцак. «Ніводная з вышэйзгаданых працэдур не гарантуе, што права кожнага іншаземца на падачу хадайніцтва аб міжнароднай абароне ў Польшчы будзе належным чынам выканана. Гэта таксама не дазваляе зрабіць індывідуальную ацэнку рэальнай сітуацыі іншаземца, у тым ліку, напрыклад, прааналізаваць рызыкі парушэння яго права на жыццё або свабоду, а таксама свабоду ад катаванняў і бесчалавечнага абыходжання ў выпадку вяртання на лінію мяжы або выканання абавязку пакінуць Польшчу», – дадаў ён у лісце да Кірвіньскага.
«Дзеянне вяртання замежніка, які незаконна яе перасек, можа быць прызнана дапушчальным толькі ў якасці выключэння, а асноўным патрабаваннем зʼяўляецца неабходнасць прадастаўлення іншаземцу гарантыі абароны ад бесчалавечнага абыходжання», – адзначыў Упаўнаважаны па правах чалавека ў лісце да кіраўніка Міністэрства ўнутраных спраў і адміністрацыі.
«Палажэнні, якія цяпер дзейнічаюць у Польшчы, не адпавядаюць гэтаму стандарту», – адзначыў амбудсмен Марцін Вёнцак, патрабуючы адмены пастановы і адмены або ўнясення змяненняў у Закон аб іншаземцах.
forsal.pl/вх