«Канфлікт ва Украіне нельга спыніць сілай», — заявіў дзяржсакратар ЗША Марка Рубіа ў Ірландыі. У аўторак, 11 сакавіка ў Саудаўскай Аравіі прадстаўнікі Украіны пагадзіліся на 30-дзённае спыненне агню. У адказ ЗША аднавілі пастаўкі зброі і абмен разведдадзенымі. Прэзідэнт ЗША Дональд Трамп цяпер чакае адказу Масквы на ўкраінскую прапанову аб перамір'і. Дзяржсакратар ЗША падкрэсліў, што адзіны спосаб скончыць вайну — гэта перамовы паміж бакамі:
— Мы павінны пачаць гэты працэс, а гэта цяжка пачаць, калі людзі страляюць адзін у аднаго і гінуць. Таму мы спадзяёмся, што зможам спыніць агонь і сесці за стол перамоў, дзе абодва бакі з часам і ўпартай працай знойдуць узаемапрымальны вынік. У выпадку Украіны гэта, відавочна, забяспечыла б яе доўгатэрміновае развіццё і бяспеку.
З-за санкцый, уведзеных супраць Расіі, Еўропе давядзецца ўдзельнічаць у мірных перамовах, заявіў дзяржаўны сакратара ЗША, адзначыўшы, што наступным пытаннем у перамовах аб спыненні агню з'яўляюцца еўрапейскія даклярацыі ваеннай падтрымкі Украіны:
— Я думаю, відавочна, што для таго, каб ва Украіне быў мір, у канцы гэтага працэсу еўрапейцы павінны будуць прыняць рашэнне, аб будучы санкцый. І таму я лічу, што іх абавязкова трэба ўцягваць у перамоўны працэс. Незалежна ад таго, будуць яны задзейнічаны ў пачатку або ў канцы. Паглядзім. І, вядома, ёсць розныя абяцанні ў гарантаванні бяспекі, якія еўрапейскія краіны далі Украіне. Мяркую, гэтае пытанне таксама будзе часткай перамоваў.
Адказваючы на пытанне аб магчымых формах гарантавання міру ва Украіне, дзяржсакратар ЗША адзначыў, што «ёсць розныя спосабы» прадухіліць вайну ў будучыні, заявіўшы, што не будзе называць пагадненне аб здабычы ўкраінскіх карысных выкапняў «гарантыяй бяспекі» для Кіева.
У сераду, 12 сакавіка, Украіна і ЗША абвясцілі аб будучым падпісанні дамовы аб распрацоўцы ўкраінскіх рэдказямельных металаў, паводле якой ЗША атрымаюць 50% правоў на іх здабычу. Марк Рубіа падкрэсліў, што, незалежна ад гарантый бяспекі для Украіны, пагадненне эканамічна выгаднае для абедзвюх краін:
— Я б не разглядаў гэта як гарантыю бяспекі, але, безумоўна, калі Злучаныя Штаты маюць у гэтым эканамічныя інтарэсы, якія прыносяць прыбытак нашай краіне, а таксама ўкраінскаму народу, тады мы зацікаўлены ў абароне гэтага, у выпадку пагрозы нашым інтарэсам.
«Украіна хоча трывалага міру», — заявіў міністр замежных спраў Андрэй Сыбіга. Кіраўнік украінскага МЗС выказаў задавальненне вынікамі перамоў у Саудаўскай Арабіі і, знаходзячыся ў Варшаве, падзякаваў Польшчы за падтрымку:
— Украіна — гэта тая дзяржава, якай больш за ўсіх прагне міру. Завяршэння вайны, заключэнне справядлівага і трывалага міру — надзвычай важна для нас. У чарговы разу, хачу сардэчна падзякаваць польскаму боку, народу Польшчы за тую падтрымку, якую мы атрымлівалі і атрымліваем ад вас.
Укарінскі дыпмламат разам з кіраўніком офіса прэзідэнта Украіны Андрэем Ермаком і міністрам абароны Рустэмам Умеравым былі ў складзе ўкраінскай дэлегацыі падчас перамоваў з прадстаўнікамі ЗША ў Джыдзе (Саудаўская Аравія).
З тэксту сумеснай заявы ЗША і Украіны, падпісанай па выніках перамоваў, вынікае, што Кіеў пагадзіўся прыняць прапанову ЗША аб неадкладным 30-дзённым спыненні агню, а Вашынгтон неадкладна аднаўляе абмен інфармацыяй і разведданымі, а таксама вяртае ваенную падтрымку.
Прэм'ер Злучанага Каралеўства задаволены пагадненнем дасягнутым у Саудаўскай Аравіі паміж ЗША і Украінай. Кір Стармер заявіў у парламенце, што неабходныя далейшыя крокі:
— Я рады прагрэсу ў адносінах паміж Украінай і ЗША. Цяпер мы павінны падвоіць нашы намаганні для дасягнення трывалага і бяспечнага міру. У суботу я збяру міжнародных лідараў, каб абмеркаваць далейшыя крокі.
Суботняя сустрэча пройдзе анлайн. Паводле папярэдняй інфармацыі, у асноўным гэта будзе датычыцца прысутнасці войскаў некаторых еўрапейскіх краін ва Украіне. Яны б гарантавалі магчымае мірнае пагадненне. Гэтую прапанову прасоўвае Лондан. Некаторыя сталіцы — у тым ліку Варшава — не хочуць адпраўляць ва Украіну сваіх салдат.
Генеральны сакратар ААН спадзяецца на заключэнне справядлівага міру ва Украіне, прызнанага міжнародным правам. Антоніу Гутэрыш вітаў дамоўленасці ЗША і Украіны і згоду Кіева на 30-дзённае перамір'е:
— Занадта шмат людзей там загінула. Спыненне агню сапраўды было б пазітыўным рашэннем. Мы спадзяемся, што яно спраўдзіцца і адкрые шлях да справядлівага міру. Вы ведаеце, якімі інструментамі можна ўсталяваць справядлівы мір. Гэта Статут ААН, міжнароднае права і рэзалюцыі Генеральнай Асамблеі.
Украінскі палітолаг Сяргей Целяшун лічыць, што шанцы на згоду Уладзіміра Пуціна на спыненне агню, вельмі малыя. На яго думку, расійскі дыктатар таксама не гатовы ісці на кампрамісы ў пытаннях акупаваных тэрыторый або нейтральнага статусу Украіны:
— Амерыканцам трэба пачуць ад Расіі, ці гатовая яна таксама пайсці на тэрытарыяльныя саступкі. Раней былі выпадкі, калі падпісваліся так званыя закрытыя пратаколы. Сярод іх пакт Молатава-Рыбентропа і Будапешцкі мемарандум. Гэта дакументы, якія мяняюць сусветны парадак, але наступствы бачныя значна пазней.
Тым часам амерыканская дэлегацыя ў чацвер, 13 сакавіка, прыбыла ў Расію, дзе запланаваны кантакты з расійскім бокам. Раней раніцай інфармацыю аб вылеце амерыканскіх перагаворшчыкаў пацвердзіў прэс-сакратар прэзідэнта РФ Дзмітрый Пяскоў.
«Сапраўды, перагаворшчыкі ляцяць, і, сапраўды, кантакты запланаваныя. Мы не будзем забягаць наперад, потым раскажам», – сказаў Пяскоў журналістам у адказ на просьбу пракаментаваць словы прэзідэнта ЗША Дональда Трампа аб тым, што яго дэлегацыя накіроўваецца ў Маскву.
Памочнік прэзідэнта РФ Юры Ушакоў, задзейнічаны ў перамоўным працэсе заявіў, штоМасква зацікаўлены ў доўгатэрміновым урэгуляванні канфлікту з Украінай, а не ў часовым спыненні агню.
«Мы лічым, што нашая мэта — гэта доўгатэрміновае мірнае ўрэгуляванне, мы да гэтага імкнемся, мірнае ўрэгуляванне, якое ўлічвае законныя інтарэсы нашай краіны, нашыя вядомыя заклапочанасці. Нейкія крокі, якія імітуюць мірныя дзеянні, мне здаецца, нікому не патрэбныя ў дадзенай сітуацыі», — сказаў памагаты Пуціа, адзначыўшы, што прадставіў пазіцыю Расіі падчас размовы з саветнікам па нацбяспецы ЗША Майкам Уолцам.
У чэрвені 2024 года Уладзімір Пуцін пералічыў асноўныя ўмовы для перамір'я - сярод іх вывад украінскіх войскаў з Луганскай, Данецкай, Херсонскай і Запарожскай абласцей, прычым у іх адміністрацыйных межах, адмова Украіны ад уступлення ў НАТА, зняцце санкцый.
IAR/PAP/эж