Калі нейкая асобная краіна Захаду захоча прызнаць «пашпарт новай Беларусі», яна павінна будзе «ўлічыць многія аспекты, якія на гэты момант не прапрацаваныя», сказаў «Голасу Амерыкі» дэпутат Еўрапейскага парламента ад Літвы і пастаянны дакладчык па сувязях з Беларуссю Пятрас Аўштравічус.
«Я ўпэўнены, што з юрыдычнага пункту гледжання і ўсіх іншых фактараў, якія вядуць да прызнання таго ці іншага пашпарта, [у справе з «пашпартам новай Беларусі»] адсутнічае шмат розных складнікаў, у тым ліку – суверэнітэт і тэрытарыяльнасць гэтага дакумента», – падкрэсліў ён.
Сама ідэя гэтага дакумента «выглядае прывабна», адзначыў Аўштравічус, але паколькі «няма выразнага адказу па яго суверэнітэце», «вельмі цяжка ўявіць, што ў хуткім часе можна спадзявацца на прызнанне такога пашпарта».
«Я сам размаўляў з дыпламатамі, з кіраўнікамі апазіцыйнага руху і думаю, што трэба ісці па больш практычным шляху – выдачы дакументаў для просьбітаў палітычнага прытулку», – лічыць еўрапарламентарый.
Ён заклікаў беларусаў за мяжой перастаць наведваць Беларусь.
«Многія, асабліва [гэта бачна] на прыкладзе тых, што вяртаюцца ў Беларусь для аднаўлення дакументаў, яшчэ не разумеюць, у якую рызыкоўную сітуацыю яны сябе ставяць. Яны рызыкуюць сваім жыццём, сваім здароўем і сваёй будучыняй. Гэта ж таталітарны рэжым – сачэнне за ўсімі ідзе кругласутачна, таму такія рызыкоўныя паводзіны не павінны працягвацца», – сказаў палітык.
Аўштравічус прызнаў, што «з заканчэннем дзеяння пасведчання асобы ўзнікаюць цалкам канкрэтныя праблемы», аднак ён упэўнены, што «многія краіны гатовыя іх вырашаць вельмі практычна».
Пра праект «пашпарта новай Беларусі» стала вядома ў лютым 2023 года. Дэмсілы пачалі распрацоўваць альтэрнатыўны дакумент на фоне ўнясення паправак у закон аб грамадзянстве, якія даюць уладам магчымасць пазбаўляць грамадзянства, атрыманага на падставе права нараджэння, беларусаў, якія асуджаныя за «экстрэмізм» і схаваліся ад пакарання. Адкарэктаваная адпаведным чынам рэдакцыя закона «Аб грамадзянстве Рэспублікі Беларусь» набыла моц летась у ліпені.
4 верасня 2023-га Аляксандр Лукашэнка падпісаў указ № 278 «Аб парадку выдачы дакументаў і здзяйснення дзеянняў», які пазбавіў замежныя прадстаўніцтвы Беларусі магчымасці падаўжаць тэрмін дзеяння пашпарта беларускага грамадзяніна і выдаваць новыя дакументы.
Летась, паводле звестак праваабарончага цэнтру «Вясна», мінімум 125 чалавек было затрымана пасля вяртання ў Беларусь з-за мяжы.
Таксама вядомыя выпадкі ўзбуджэння крымінальных спраў і прыгавораў у дачыненні да тых, каго затрымалі.
яс/Позірк