Грамадзянства Польшчы можна атрымаць некалькімі спосабамі: у сілу закона, шляхам прадастаўлення яго Прэзідэнтам Рэспублікі Польшча, шляхам прызнання праз ваяводу або шляхам аднаўлення праз Міністра ўнутраных спраў. Кожны з гэтых шляхоў прадугледжвае розныя працэдуры і патрабаванні.
Прызнанне грамадзянінам Польшчы распаўсюджваецца на замежнікаў, якія адпавядаюць пэўным умовам, такім як доўгатэрміновае легальнае пражыванне ў Польшчы, веданне польскай мовы, стабільная крыніца даходу і выкананне польскага заканадаўства. У выпадку непаўналетніх дзяцей для прызнання грамадзянінам патрабуецца згода бацькоў, а ў выпадку дзяцей старэйшых за 16 гадоў – таксама іх уласная згода.
У сваю чаргу, прадастаўленне грамадзянства Прэзідэнтам Рэспублікі Польшча, як канстытуцыйная прэрагатыва, грунтуецца на канкрэтным прававым акце і не падлягае адміністрацыйным працэдурам.
Прэзідэнт можа прадаставіць грамадзянства любому замежніку ў любы час без часовых або фармальных абмежаванняў.
Аднаўленне грамадзянства Польшчы магчыма для асоб, якія страцілі яго да 1 студзеня 1999 года паводле папярэдніх правілаў. Гэта датычыцца, сярод іншага, выпадкаў атрымання грамадзянства іншай краіны або заняцця дзяржаўнай пасады за мяжой. Заявы аб аднаўленні грамадзянства разглядаюцца міністрам унутраных спраў.
Запланаваныя змены ў правілах
Прэзідэнт Караль Наўроцкі нядаўна ўнёс у Сейм (ніжнюю палату парламента) законапраект, які падаўжае мінімальны тэрмін, неабходны для прызнання замежніка грамадзянінам Польшчы, з трох да 10 гадоў. Міністэрства ўнутраных спраў таксама працуе над уласнымі прапановамі.
Намеснік міністра Мацей Душчык абвясціў, што ў канцы кастрычніка будзе прадстаўлены поўны пакет рашэнняў, які будзе ўключаць, сярод іншага, мінімальны тэрмін знаходжання ў Польшчы, падатковае рэзідэнцтва і тэст на грамадзянства.
Міністр унутраных спраў Марцін Кервінскі пацвердзіў, што міністэрства плануе ўзмацніць правілы атрымання грамадзянства. «Мы хочам увесці нешта накшталт тэсту на польскае грамадзянства, які таксама ацэньваў бы ўзровень асіміляцыі і валоданне польскай мовай», – сказаў ён.
Ён таксама дадаў, што на практыцы тэрмін чакання грамадзянства складае не менш за восем гадоў, нягледзячы на тое, што ў правілах вызначаны больш кароткі тэрмін.
Павелічэнне колькасці выдадзеных грамадзянстваў за апошнія гады
Аналізуючы дадзеныя за апошнія гады, можна заўважыць значнае павелічэнне колькасці выдадзеных грамадзянстваў.
У 2024 годзе колькасць асоб, якія атрымалі польскае грамадзянства, была 16 647, найбольшая колькасць грамадзянстваў была прадастаўлена шляхам прызнання грамадзянамі Польшчы – 14 828. Прэзідэнт Рэспублікі Польшча прадаставіў грамадзянства 1 514 асобам, польскае грамадзянства было адноўлена для 305 чалавек. У 2023-ім годзе польскае грамадзянства атрымалі 12 166 чалавек, у 2022 годзе – 10 122, у 2021 годзе — 7 960. А ў 2017 годзе гэтая лічба складала ўсяго 4 620.
Такая дынаміка можа быць вынікам змяненняў у міграцыйнай палітыцы і павелічэння колькасці людзей, якія адпавядаюць крытэрыям грамадзянства.
Паводле businessinsider.com.pl/вх