Простыя словы, простыя рэчы: мары беларускі ва эміграцыі

Мы працягваем распавядаць пра сям’ю беларусаў з Палесся, якія былі вымушаная з’ехаць з краіны пасля падзей 2020-га года.

Ілюстрацыйны здымак

Screenshot z InShot

Свой другі дом яны знайшлі на Падляшшы, дзе плануюць пабудаваць новае жыццё ды рэалізаваць свае мары. Мара мужчыны Марка - зрабіць 200 палескіх вуллёў  ды паставіць на дрэвах, каб яны ўпісаліся ў культуру Падляшша. Сёння мы распавядзём пра мару яго жонкі Аксаны, якая думае пра простыя рэчы – уласны дом, родны кут ды магчымасці сустракацца з сяброўкамі, аднадумцамі. З Аксанай паразмаўляў Юры Ліхтаровіч

Падляшша – гэта рэгіён у Польшчы, дзе здаўна жывуць беларусы. Падчас побыту ў Белавежы да навакольных гмінах, у размове з мясцовымі жыхарамі, мы даведаліся, што ў іх ёсць новыя суседзі – беларусы з Палесся. Мы завіталі ў дом да Марка і Аксаны з пытаннем: як сталася, што яны пераехалі з беларускага Палесся на польскае Падляшша?

- Мяне завуць Аксана, я таксама з Палесся. Нягледзячы на тое, што я вучылася на спецыяльнасці «турызм», адзіным маім падарожжам за мяжу – былі паездкі цягніком за набыткамі ў Удрыцк – невялікі ўкраінскі гарадок каля беларускай мяжы. Асаблівых спадзяванняў, што я буду жыць дзесці за мяжой у мяне не было.  Ёсць нейкая сувязь як выглядае жытло чалавека і тым, які гэты чалавек сам. Калі мы прыехалі на Падляшша, і першы раз пабачылі драўляную архітэктуру, падворкі, лавачкі, дробныя атрыбуты быту і жыцця мясцовых людзей – я проста плакала. Калі жылі на Мазурах, мы часта прыязджалі сюды на Падляшша, каб паглядзець і адпачыць. Тры гадзіны едзеш у адзін бок, каб паглядзець на гэтыя вёскі. Гэта было вельмі эмацыйным пад’ёмам. Калі ты жывеш на Мазурах у атачэнні сучасных бетонных дамоў, гэта можа камусьці і блізкае, бо кожны расце ў сваім асяроддзі, але для нас – гэта было абсалютна чужым. Мы ніколі так не жылі, таму драўляныя хаты і вясковае жыццё – вельмі кранала. Там жа было вельмі сучасна, па-еўрапейску, але ў гэтым не было нашай душы.

Наколькі тутэйшае штодзённае жыццё, звычаі мясцовыя, адрозніваюцца ад таго, што на Палессі вы бачылі?

- Найадметнейшым адрозненнем паміж жыццём у беларускай вёсцы і жыццём на падляшскай вёсцы для мяне з’яўляецца недахоп цэнтру вёскі, якім з’яўляецца вясковая крама. Туды праходзяць усе вяскоўцы, можна пагутарыць, перакінуцца парай слоў. Тут няма крамы, не хапае таго, каб можна было проста прайсціся. 

Як Вы адаптаваліся да адміністрацыйнай польскай рэчаіснасці

- У мяне ва ўніверсітэце замежнай мовай была польская. Мы вывучалі яе, чаму я рада. Таму мне было значна прасцей на першых этапах. Да таго ж, калі ты ведаеш беларускую мову, польскую разумець значна прасцей. Гэта дапамагае ў адміністрацыйных справах. Дакументы, карты побыту – гэтым займаюся я. Хаця калі мы вучылі мову ва ўніверсітэце, я не магла падумаць, што гэта спатрэбіцца. У адаптацыі да польскай рэчаіснасці мне асабіста дапамог выраз, які я пачула, калі нарадзіла дзіця. Мне было цяжка ад таго, што я не паспявала шмат чаго зрабіць: з бытавых спраў і таго, пра што марыла. Выраз гэты гучаў: пакуль што так. Калі я запаўняла нейкі ўнёсак, сядзела і плакала, бо не разумела, што там трэба напісаць, я думала: пакуль так, а потым будзе лягчэй. Калі першыя ўнёскі я магла запаўняць 4 дні, бо мне хапала стрэсаўстойлівасці, цяпер я гэта раблю хутчэй. Напрыклад, у школьных справах было вельмі лёгка. Не спатрэбілася нідзе ездзіць, збіраць даведкі, каб запісаць дзіцё. Тут запісаць у школу азначала літаральна прыйсці ды запісаць.

Чым займаецеся на вёсцы? Як эканамічна спраўляецеся?

-  Займаемся керамікай, і я яшчэ малюю. Гэта занятак мне для душы. Канешне ёсць агародзік, каб быў сэнс выходзіць на двор. Мы сабралі першы эмігранцкі ўраджай: памідоры, гуркі, буракі, моркаўка. Я вельмі задаволеная, мы дагэтуль усё ядзім. Сэрца радуецца, калі можна выйсці ды нешта парабіць: падрэзаць, пасадзіць. Добры вясковы занятак, яшчэ і карысны.  

Пра што Вы марыце на новым месцы?

- Вельмі хочацца жыць у сваёй хаце, у прыгожай прасторы, якую ты ствараеш сама са сваім мужам, якую ты прыдумваеш. Хочацца рабіць нейкія сустрэчы, каб сустракацца з дзяўчатамі ды піць разам каву з пірагамі. Што яшчэ трэба, калі можна прыйсці ўвечары да сяброўкі на гарбатку. Гэта вялікая мара, таму што гэтага вельмі не хапае, а ў Беларусі было заўсёды. У цябе вольны вечар і ты едзеш да сяброўкі на гарбату.

Размаўляў Юры Ліхтаровіч