Можна сказаць, што гэта фундамент, на якім стаіць хрысціянства. Пасха для ўсіх тых, хто верыць у Хрыста, з'яўляецца падзеяй у памяць аб пакутах, смерці на крыжы і ўваскрасенні Ісуса Хрыста. І гэтая падзея сімвалізуе перш за ўсё перамогу жыцця над смерцю, гаворыць кіраўнік Рэдакцыі каталіцкіх праграм Польскага радыё, ксёндз Войцех Мікульскі:
- Вялікдзень з’яўляецца перш за ўсё святам радасці, якое паказвае, што галоўнае жыццё, а не смерць. Гэта таксама свята, якое з пункту гледжання веры паказвае, што чалавек быў адкуплены Хрыстом. Гэта значыць, што ўсе грахі ў пэўным сэнсе ліквідаваны, а сувязь паміж чалавекам і Богам рэканструявана. Гэтыя святы таксама сведчаць пра тое, што смерць, пакуты, а значыць, крыж Хрыстовы — гэта не апошні этап у жыцці чалавека. Гэта брама, праз якую праходзіць чалавек, а апошнім этапам з'яўляецца ўваскрасенне, якое паказаў Хрыстос. Гэта таксама свята, якое паказвае, што сапраўды важна: жыццё, любоў, прабачэнне. Смерць, пакуты, нянавісць, гнеў маюць значэнне, але гэта не апошні штрых, не апошні элемент.
У Каталіцкім касцёле сімвалы адыгрываюць вельмі важную ролю. Яны дапамагаюць вернікам глыбей зразумець і перажыць таямніцы веры. Сімвал — гэта не проста «знак», гэта мост паміж бачным і нябачным. Кожны жэст, колер і прадмет у літургіі нясуць у сабе глыбокі духоўны і тэалагічны сэнс.
Ксёндз Войцех Мікульскі адзначае, што падчас святкавання Вялікадня важную сімвалічную ролю адыгрывае пасхальная свечка:
- Пасхальная свечка сімвалізуе святло Хрыста. Уваскрослы Хрыстос, які з'яўляецца святлом, якое ўваходзіць у цемру і асвятляе чалавечае жыццё, разганяе цемру, якая вакол. Варта адзначыць, што гэту пасхальную свечку ўносяць у цёмны храм, бо так пачынаецца літургія ўваскрасення. Святар тройчы спыняецца і спявае: «Святло Хрыста». А потым, уваходзячы, асвятляе гэтую цемру. І такую ролю Хрыстос адыгрывае ў нашым жыцці. Калі ён прыходзіць у наша жыццё, ён яго асвятляе. Там, дзе цёмна, дзе дрэнна, дзе нядобра, прыходзіць святло, якое асвятляе, умацоўвае, дае надзею.
І, напэўна, самы вядомы велікодны сімвал, гэта асвечаная ежа, якую вернікі ў кошыках прыносяць у храм, а ў іх яйкі, мясныя нарэзкі, соль, печыва.
Нягледзячы на святы, свет не спыняе сваіх трагедый. Пакуль у Польшчы людзі рыхтуюцца да Вялікадня, недалёка ад межаў гучаць выбухі, а людзі змагаюцца за жыццё і бяспеку сваіх сем’яў. Як жа ў такім кантэксце гаварыць пра свята, якое асацыюецца з радасцю і дастаткам?
- Так, гэта складаная рэч, таму што, з аднаго боку, гаворка ідзе пра святкаванне, якое вельмі часта асацыюецца ў нашай сучаснай, таксама і польскай рэчаіснасці, з поўнымі сталамі, з багаццем, а за нашай мяжой ідзе вайна, дзе людзі змагаюцца за свае жыцці, бароняць свае жыцці і сем’і ды не ведаюць, што будзе заўтра. Калі мы паглядзім крыху далей, то знойдзем краіны, дзе пануе голад, дзе няма раскошы, няма поўных сталоў, толькі клопат пра тое, ці ўвогуле будзе што есці. Але Вялікдзень, калі паглядзець на яго крыху збоку, гэта перш за ўсё свята надзеі. Фестываль надзеі, які паказвае, што кожная дрэнная сітуацыя, якая існуе, кожная пакута мае свой канец. Гэта не вечна, яно скончыцца рана ці позна. І гэта, я думаю, можа быць такой крыніцай надзеі, крыніцай таго, каб глядзець з аптымізмам у будучыню. Я думаю, што таксама варта памятаць, што Вялікдзень ці Каляды, азіраючыся назад, ці падчас Другой сусветнай вайны, ці падчас падзелу Рэчы Паспалітай, ці падчас высылкі ў Сібір, заўсёды былі нейкай спробай падкрэсліць гэты святочны элемент, які быў, з аднаго боку, памяццю пра дом, пра добрыя часы, але таксама быў крыніцай надзеі, што мы вернемся дадому, што будзем святкаваць радасць Вялікадня дома ў мірныя часы.
У часы, калі свет так часта нагадвае пра боль, страты і несправядлівасць, словы віншаванняў могуць здавацца залішне простымі. Але менавіта цяпер яны могуць набыць глыбіню і моц, калі за імі стаіць нешта большае, чым звычка. Мы папрасілі ксяндза Войцеха падзяліцца тым, што ён сам хацеў бы пажадаць людзям на Вялікдзень. І яго словы гучаць як заклік да жыцця, любові і надзеі, якая не заканчваецца разам са святамі:
- Вельмі традыцыйна мы можам жадаць адзін аднаму радасці, міру, надзеі. Аднак я думаю, што самае галоўнае, каб мы жадалі адзін аднаму, памятаючы, што жыццё важнейшае за смерць, што каханне важнейшае за пакуты, а прабачэнне важнейшае за нянавісць. Каб мы адчувалі гэта кожны дзень, не толькі ў святочныя дні, але і ў кожны момант нашага дня, нашага жыцця круглы год.
Сэнс Вялікадня выходзіць далёка за межы традыцыйных абрадаў і святочных сталоў. Гэта свята, як святло пасхальнай свечкі ў цемры, нагадвае, што нават у самыя цяжкія часы жыццё перамагае смерць, любоў — нянавісць, а надзея — адчай.
слухайце аўдыё
ав