Elektrośmieci to wszystkie popsute i nieużywane urządzenia elektryczne i elektroniczne, np. komputery, telefony, zabawki i gadżety elektroniczne, stare pralki, lodówki i drobne urządzenia AGD a także zużyte świetlówki i LED-y. Nie wolno wyrzucać ich do śmietnika, grozi za to kara grzywny nawet do 5000 zł.
Takie odpady zawierają liczne szkodliwe substancje, np.: rtęć, freon, azbest, kadm czy związki bromu, które przenikają do gleby, wód gruntowych i powietrza. Z tego tez powodu demontaż elektrośmieci może być dokonywany wyłącznie w wyspecjalizowanych zakładach przetwarzania.
57 milionów ton
Według ONZ w 2021 r. każda osoba na świecie generuje średnio 7,6 kg odpadów elektrycznych i elektronicznych co oznacza, że wytworzymy ich aż 57 mln ton. Jedynie 17 procent elektrośmieci zawierających mieszankę szkodliwych substancji, ale i cennych materiałów, zostanie właściwie zebrane, przetworzone i poddane recyklingowi.
Stara pralka, lodówka czy piekarnik może stać się źródłem surowców, które mogą zostać wykorzystane do produkcji innych przedmiotów. Zużyte telefony komórkowe, które zawierają złoto, srebro i miedź, można wykorzystać do wytwarzania czajników, plomb dentystycznych, a nawet instrumentów muzycznych, zaś plastikowe elementy lodówki mogą posłużyć do produkcji kołpaków samochodowych. Z kolei szklane drzwiczki pralki mogą zostać przerobione na miskę żaroodporną, a z odzyskanych włókien karbonowych można wyprodukować żagle i namioty.
Międzynarodowy Dzień Bez Elektrośmieci
Zadaniem Międzynarodowego Dnia Bez Elektrośmieci, w tym powstałego muralu, jest edukowanie konsumentów jak postępować z elektrośmieciami - a w efekcie - zwiększenie poziomu ich recyklingu. Kampanii towarzyszą działania edukacyjne w przedszkolach i szkołach, konkursy a także inne akcje. Jedną z nich jest mural edukacyjny, którego autorem jest znany ilustrator Karol Banach. Dzieło ma przypominać o potrzebie prawidłowego postępowania z elektrośmieciami. To pierwszy w Polsce mural poświęcony tematyce elektrośmieci. Zajmuje on powierzchnię 240 m2 i został wykonany przy użyciu farb, które pochłaniają zanieczyszczenia z powietrza.
Mural ozdobił ścianę bloku przy ulicy Waryńskiego w Warszawie Foto: Materiały prasowe
- O ile nasza wiedza, o tym, co zrobić ze zużytą pralką czy starą lodówką z roku na rok jest lepsza, to problem pojawia się z mniejszymi urządzeniami typu: suszarka, toster, klawiatura, telefon czy zabawki - przyznaje Grzegorz Skrzypczak, prezes ElektroEko S.A. - Często te sprzęty trafiają do zwykłego kosza na śmieci razem z odpadami zmieszanymi. Przy okazji Międzynarodowego Dnia Bez Elektrośmieci mówimy o szkodliwości takich działań, jak i przedstawiamy korzyści płynące z recyklingu elektrośmieci - tłumaczy Skrzypczak. - Prawidłowy system gospodarowania zużytym sprzętem to wymierny efekt dla środowiska. To także nowe miejsca pracy w tworzącej się branży recyklingu oraz innowacje technologiczne umożliwiające maksymalny odzysk surowców ze zużytego sprzętu. To bardzo ważne zwłaszcza w czasach, gdy coraz więcej mówimy o wyczerpywaniu się światowych zasobów - dodał prezes ElektroEko S.A.
- Edukacja w zakresie elektrośmieci to bardzo ważne zadanie stojące zarówno przed producentami sprzętów, sektorem publicznym, a także organizacjami pozarządowymi i konsumenckimi - zaznacza Maria Andrzejewska, dyrektor generalna UNEP/GRID-Warszawa. Jak dodała, podnoszenie poziomu świadomości na temat tego, ile cennych surowców można odzyskać i użyć na nowo, to jeden z kluczowych procesów pomagających osiągnięcie Celów Zrównoważonego Rozwoju wyznaczonych przez ONZ.
Co zrobić z zużytym sprzętem elektronicznym?
- Jeśli mamy w domu zalegające, zużyte, niepotrzebne urządzenia elektryczne i elektroniczne, to udajmy się do punktów zbierania elektrośmieci lub sklepów, które tego typu zużyty sprzęt przyjmą bezpłatnie. Dzięki temu, elektrośmieci nie tylko nie zaszkodzą środowisku, ale także staną się źródłem cennych surowców wtórnych, które mogą być wykorzystane do produkcji nowych przedmiotów - tłumaczy Grzegorz Skrzypczak.
Wydarzeniu partnerują APPLiA Polska i Związek Cyfrowa Polska, a patronat honorowy objęli Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwo Rozwoju i Technologii.
Więcej informacji na www.dzienbezelektrosmieci.pl