W niedzielę ukraińskie władze i dziennikarze opublikowali wstrząsające zdjęcia i nagrania z przedmieść Kijowa, z których wyparto rosyjskie wojska. Na filmach widać olbrzymie zniszczenia i liczne ciała ofiar, leżące na ulicach bez broni i w cywilnych ubraniach.
"Nowa Srebrenica"
- To coś, co wydawało się, że w XXI wieku już nie może mieć miejsca. Ostatnie tego rodzaju sceny można było oglądać w Srebrenicy. To jest "nowa Srebrenica" i to nie jest wcale określenie na wyrost - powiedział w Polsat News Piotr Wawrzyk. Podkreślił, że taka zbrodnia zasługuje na najwyższe potępienie.
Podkreślił, że sprawcy zbrodni w Srebrenicy zostali osądzeni. - Tak samo teraz robimy wszystko, żeby tak samo było ze sprawcami, którzy doprowadzili do tej okrutnej zbrodni ludobójstwa w Buczy i innych miejscach w Ukrainie - powiedział polityk.
Piotrowi Wawrzykowi przytoczono słowa ambasador Wielkiej Brytanii w Ukrainie Melindy Simmons, która powiedziała, że "gwałt to narzędzie wojny, a chociaż nie znamy jego pełnego zakresu wykorzystania w Ukrainie, jest już jasne, że stanowił część rosyjskiego arsenału". Wiceszef MSZ ocenił, że "nasuwa się tu analogia z najgorszymi reżimami XX wieku". - Nic nie usprawiedliwia tego rodzaju zbrodni i myślę, że nikt też nie ma wątpliwości, że trzeba zrobić wszytko, żeby te zbrodnie były osądzone. Niezależnie od tego, w jaki sposób były popełniane i kogo dotyczyły - powiedział.
Trybunał Karny w Hadze
- Pamiętajmy, że był u nas kilka tygodni temu prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego (w Hadze), rozmawialiśmy o współpracy z polskim rządem i władzami w sprawie śledztwa, które on prowadzi. Z tego, co mówił, zależy mu na jak najszybszym doprowadzeniu do pierwszych efektów tego śledztwa, jak najszybszym osądzeniu sprawców, żeby kolejni mieli przestrogę - dodał Piotr Wawrzyk.
Podkreślił, że polskie władze "bardzo ściśle współpracują z ekipą prokuratora Karima Khana" i oczekują również współpracy ze strony władz ukraińskich. Dodał, że taka współpraca została już zadeklarowana przez Kijów. - W świetle tego, co oglądamy w Buczy, musi tam być też (przeprowadzona - przypis red.) wizyta śledczych Międzynarodowego Trybunału Karnego - powiedział wiceszef MSZ.
Zapytany o informacje, że Rosjanie dysponowali listami proskrypcyjnymi, na podstawie których mordowali przedstawicieli miejscowych ukraińskich elit, Piotr Wawrzyk powiedział, że wcześniej "były doniesienia, że takie listy są przygotowywane, że część tych elit na zajętych terenach ukraińskich ma być mordowana, część odsyłana do obozów filtracyjnych w Rosji".
- Apeluję do tych, którzy mają informacje o tych zbrodniach popełnionych przez Rosjan na Ukrainie, przede wszystkim do tych uchodźców, którzy u nas w Polsce przebywają, żeby się zgłaszali do polskich prokuratur, do władz ośrodków, w których przebywają lub do polskich organów ścigania w celu składania zeznań. Każde z nich będzie przyjęte, każde stanie się elementem oskarżeń wobec funkcjonariuszy państwa rosyjskiego, którzy do tego rodzaju działań doprowadzili - powiedział.
"Osądzenie Putina jest możliwe"
Zapytany o to, co można zrobić, czy można osądzić Władimira Putina, Piotr Wawrzyk stwierdził, że jego osądzenie jest możliwe, tak jak możliwe było osądzenie Serbów Slobodana Miloszewicia i generała Ratko Mladicia za masakrę w Srebrenicy. Jak przypomniał, stanęli oni ostatecznie przed międzynarodowym trybunałem.
Wiceszef MSZ zaznaczył, że Władimir Putin "najprawdopodobniej nie będzie zawsze prezydentem Rosji". - Kiedy przestanie pełnić tę funkcję, na pewno dosięgnie go sprawiedliwość międzynarodowa - powiedział Piotr Wawrzyk. Zaznaczył ponadto, że każdy, kto toleruje, zezwala, czy w jakiś sposób nakazuje prowadzenie tego rodzaju działań też jest zbrodniarzem wojennym i - jak zapowiedział - też będzie ukarany.
Podkreślił, że "wszyscy oficerowie rosyjscy, generałowie, żołnierze muszą mieć świadomość, że będą pociągnięci do odpowiedzialności i że nie będzie bezkarności za te ohydne zbrodnie".
Zapytany, czy Rosja może zablokować działania trybunału haskiego poprzez swoje uczestnictwo w Radzie Bezpieczeństwa ONZ Piotr Wawrzyk powiedział, że sąd ten jest niezależny w swoim działaniu, a inne instytucje nie mają żadnego wpływu na jego działanie.
"To czas na radykalne decyzje"
Ocenił, że masakra w Buczy to jest swego rodzaju wyrzutem sumienia dla tych, którzy blokowali nakładanie kolejnych sankcji na Rosję. - Nie widzę też powodu, dla którego przywódcy europejski mieliby co chwilę dzwonić do Władimira Putina, tak samo jak nie dzwonili do Slobodana Miloszevicia czy do Adolfa Hitlera w czasie II wojny światowej. Bo to jest ta kategoria ludzi i każdy kontakt z nimi to jest ich uwiarygodnianie, a chyba nie jest czas na to - powiedział.
Stwierdził, że obecnie jest czas na radykalne decyzje i całkowitą izolację Rosji, by doprowadzić reżim Putina do upadku.
Broń jądrowa NATO w Polsce
Zapytany o kwestię gotowości do ewentualnego przyjęcia broni jądrowej NATO w Polsce, o której wspominał w mediach Jarosław Kaczyński, Piotr Wawrzyk stwierdził, że brak szczegółów tego rozwiązania.
- W sytuacji, gdy mocarstwo nuklearne zachowuje się w tak zbrodniczy i nieprzewidywalny sposób, umiejscowienie w Polsce amerykańskiej broni atomowej, to jest dodatkowa okoliczność wzmacniająca nasze bezpieczeństwo. Musimy korzystać z każdej możliwości w tym zakresie, bo pamiętajmy, że jesteśmy w pewnym sensie krajem frontowym. Zaraz za naszą granicą (...) spadają bomby, nie wiadomo, co będzie kolejnym celem Władimira Putina, w związku z tym musimy się zabezpieczyć w każdy możliwy sposób i jednym z nich jest umiejscowienie w Polsce amerykańskiej broni atomowej - powiedział.
Zapytany o rozmowy na ten temat z administracją USA powiedział: "Poczekajmy jeszcze chwilę na szczegóły". W podobny sposób odniósł się do postulatu zwiększenia liczebności wojsk zachodnich w Polsce. Dodał, że wzmocnienie obecności USA w Polsce jest oczekiwane. Jak zaznaczył, sprawa nie jest zamknięta i jest tematem rozmów.
PAP/PR24/dad