Akwarelę - wystawioną w maju na jednym ze stołecznych domów aukcyjnych - rozpoznali pracownicy działającego w resorcie kultury Wydziału ds. Restytucji Dóbr Kultury. Odzyskanie obrazu to kolejny sukces Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Od 2016 roku do kraju powróciło w sumie ponad 500 dzieł zrabowanych w czasie II wojny światowej.
"Gryka" powstała w 1924 roku i przed wojną była własnością Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Akwarela prawdopodobnie po upadku Powstania Warszawskiego została wywieziona do jednej z niemieckich składnic na terenie Dolnego Śląska. Obraz Masłowskiego zaginął dwukrotnie: po raz pierwszy w czasie wojny, po raz drugi w październiku 1946 roku - wyjaśnia wicepremier, minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu prof. Piotr Gliński. Wtedy wraz z innymi obiektami został wypożyczony z Muzeum Narodowego w Warszawie na okres jednego tygodnia do dekoracji wnętrz siedziby Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Obraz nigdy nie został zwrócony – przypomniał minister kultury.
Według bardzo oględnych szacunków Polska – głównie w okresie ostatniej wojny – straciła około pół miliona dzieł sztuki. Ponad 60 tysięcy cennych obiektów zostało zidentyfikowanych i opisanych w bazie dzieł utraconych. Prof. Piotr Gliński podczas uroczystości przekazania akwareli Stanisława Masłowskiego do Muzeum Narodowego w Warszawie złożył podziękowania wszystkim, którzy przyczynili się do jej odzyskania.
Akwarela Stanisława Masłowskiego "Gryka" to kolejny odzyskany obraz przekazany do zbiorów polskich muzeów w ciągu ostatnich tygodni. 6 października w Muzeum Narodowym w Poznaniu odbyła się prezentacja obrazu "Chata w śniegu" Michała Gorstkina-Wywiórskiego. Po 81 latach dzieło wróciło do macierzystych zbiorów.
Stanisław Masłowski (1853–1926) studiował w Warszawskiej Klasie Rysunkowej w pracowniach Wojciecha Gersona i Aleksandra Kamieńskiego. Duży wpływ na jego wczesną twórczość wywarło malarstwo Józefa Brandta i Józefa Chełmońskiego. W latach 1875–86 jeździł na coroczne plenery malarskie na Ukrainę. Z tamtego okresu pochodzi wiele prac inspirowanych krajobrazem i folklorem tych ziem. Masłowski szukał swego indywidualnego stylu, czerpiąc z tradycji romantyzmu i impresjonizmu, a później także z secesji. Zasłynął przede wszystkim jako twórca pejzaży wykonanych w technice akwareli.
IAR/ep