Redakcja Polska

11 kwietnia obchodzimy w Polsce Dzień Radia

11.04.2023 15:47
Jego celem jest podkreślenie roli tego środka przekazu w naszym życiu. Radio, choć ma wielu konkurentów, wciąż ma największy zasięg, dociera do najodleglejszych zakątków globu.
Audio
  • 11 kwietnia obchodzimy w Polsce Dzień Radia. Materiał Przemysława Pawełka [POSŁUCHAJ]
Aktorzy podczas nagrywania słuchowiska w studiu przy ul. Zielnej w Warszawie
Aktorzy podczas nagrywania słuchowiska w studiu przy ul. Zielnej w WarszawieNarodowe Archiwum Cyfrowe

Można go słuchać w domu, w samochodzie, w terenie, niemal wszędzie, zwłaszcza, gdy dostęp do niego umożliwiają telefony komórkowe.

Radio służy komunikacji, edukuje i bawi. Pełni ważną funkcję jako środek wczesnego ostrzegania o zagrożeniach i katastrofach, a także przekazu informacji o nadchodzącej pomocy.

W lutym przypada Światowy Dzień Radia, dziś - polski odpowiednik tego święta. Data nie jest przypadkowa. To właśnie 11 kwietnia w 1923 roku Stowarzyszenie Radiotechników Polskich przyjęło dokument, w którym zawarło swoje opinie na temat wytycznych do ustawy radiotelegraficznej. Był to ważny krok na drodze rozwoju polskiej radiofonii.

Na pierwszą próbną audycję radiową trzeba było poczekać jeszcze dwa lata. Datę jej nadania ze stacji Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego w Warszawie - 1 lutego 1925 roku - uznaje się za początek polskiej radiofonii.

Pół roku później, 8 sierpnia 1925 roku, oficjalnie powstała spółka "Polskie Radio". Polskie Radio liczy zatem 98 lat. Regularne nadawanie programu radiowego Polskie Radio rozpoczęło 26 listopada tego samego - 1925 - roku. Początkowo audycji słuchało niespełna 5 tysięcy osób. Większość czasu antenowego zajmowała muzyka. Cały program był nadawany na żywo, głównie wieczorem.

Radio mogło mieć coraz większe oddziaływanie dzięki rozpoczętej w latach 20. ubiegłego wieku produkcji odbiorników radiowych. Dla dużej części mieszkańców Polski były one pierwszym urządzeniem elektronicznym w domu.

Radiowe władze od początku postawiły na rozwój ośrodków regionalnych, wychodząc z założenia, że ogólnopolskiego radia nie można przygotowywać tylko z Warszawy. Kolejno powstawały rozgłośnie w Krakowie, Poznaniu i Katowicach, zaś 15 stycznia 1928 roku odezwało się Radio w Wilnie. 

Po rozgłośni w Wilnie zostały otwarte radiostacje we Lwowie, Łodzi i Toruniu. W 1937 roku otwarto stację Warszawa II, a 1 lipca 1938 roku rozgłośnię w Baranowiczach.

Od 1927 roku Polskie Radio nadawało niedzielne msze święte, transmitowane z katedry w Poznaniu. Kiedy w 1931 roku uruchomiono watykańską stację radiową, Polskie Radio zaczęło transmitować błogosławieństwo papieskie, a potem orędzia Ojca Świętego. Po wojnie rządzący komuniści zakazali transmitowania mszy. Dopiero w 1980 roku, po ponad 30 latach przerwy, powróciły one na antenę Polskiego Radia. 

Od początku istnienia Polskiego Radia cenną pozycję zajmowały i do dziś cieszą się ogromną popularnością radiowe słuchowiska oraz adaptacje polskiej i światowej literatury. Teatr Polskiego Radia, nazywany często "Radiowym Teatrem Wyobraźni", wyemitował pierwsze słuchowisko już w listopadzie 1925 roku. Była to "Warszawianka" Stanisława Wyspiańskiego, w reżyserii Mikołaja Kaszyna. Odegrano ją "na żywo" i niestety nie została utrwalona.

Już w okresie międzywojennym program radiowy prezentował nowoczesny i wysoki poziom artystyczny. Z rozgłośnią współpracowało wielu wybitnych pisarzy, dyrygentów czy aktorów. W 1927 roku Polskie Radio rozpoczęło międzynarodową wymianę programów. Wielkim wydarzeniem okresu międzywojennego były transmisje Konkursów Chopinowskich, począwszy od pierwszego z nich, w styczniu 1927 roku. Możliwe stały się też bezpośrednie transmisje z zawodów sportowych. 

Nie do przecenienia była rola Polskiego Radia podczas II wojny światowej. Rozgłośnia umożliwiała docieranie z informacjami za linię frontu, między innymi do krajów okupowanych przez Niemcy, pełniła funkcje dywersyjne, budowała poczucie jedności, podtrzymywała ducha oporu oraz wiarę w zwycięstwo.

Do 30 września 1939 roku emitowano komunikaty na krótkofalówkach. 1 października 1939 roku radio przeszło do konspiracji. Niemcy nakazali konfiskatę odbiorników i pod groźbą śmierci zabronili Polakom słuchania radia. Część majątku i zasobów rozgłośni okupant wywiózł do III Rzeszy, a resztę celowo zniszczył. Po wojnie radiofonia polska, jako jedyna na świecie, musiała być odbudowana od podstaw.

Dziś Polskie Radio wypełniając zadania radiofonii publicznej, oferuje programy w zakresie: informacji, publicystyki, kultury, rozrywki, edukacji i sportu. Przyznaje też swoje nagrody.

Od początku września 1939 roku, dzięki Polskiemu Radiu, ludność stolicy dowiadywała się o sytuacji w mieście i o postępach w walkach. Kiedy w pierwszych dniach wojny Niemcy zniszczyli radiostację w Raszynie, jej funkcję przejęła Warszawa II. Nadawała od 7 do 23 września, między innymi słynne przemówienia prezydenta stolicy Stefana Starzyńskiego, który informował o stanie miasta, dodawał otuchy i mobilizował do walki.

Polskie Radio towarzyszy słuchaczom za pośrednictwem czterech ogólnopolskich programów - Pierwszego, Drugiego, Trzeciego i Polskiego Radia 24, które są dostępne na falach FM, w systemie DAB+ oraz w internecie. W ofercie są też - Polskie Radio dla Zagranicy, a także Czwórka, Polskie Radio Dzieciom, Polskie Radio Chopin i Polskie Radio Kierowców.

Dostępny jest także portal informacyjny Polskieradio24.pl, a na stronie Polskieradio.pl, oprócz informacji z anten i podcastów, publikowane są serwisy specjalne, poświęcone wybitnym postaciom i przełomowym wydarzeniom najnowszej historii. Wykorzystują one bogactwo radiowych zbiorów archiwalnych.

Współczesne radio nie mogło by istnieć bez Teatru Polskiego Radia, który zajmuje się produkcją i nadawaniem słuchowisk, będących najczęściej realizacjami utworów scenicznych. Szczególną formą są powieści dźwiękowe w odcinkach, adaptacje prozy, a także powieści radiowe - "Matysiakowie" i "W Jezioranach". Obecnie słuchowiska to multimedialne realizacje, wykorzystujące montaż elektroniczny i efekty specjalne.

IAR/PP

Zobacz więcej na temat: Polskie Radio radio

"Ćma". Superbohater z czasów międzywojennej Polski w nowej serii komiksowej

03.04.2023 10:15
Nowa polska seria komiksowa, bazując na amerykańskich schematach fabularnych, przenosi czytelników w realia dwudziestolecia międzywojennego.

Szef MSZ: Polonia i Polacy za granicą pozostają solidarni wobec ofiar rosyjskiej agresji na Ukrainie

08.04.2023 10:55
Z dumą stwierdzam, że Polonia i Polacy za granicą pozostają solidarni wobec ofiar rosyjskiej agresji na Ukrainie - powiedział szef polskiej dyplomacji Zbigniew Rau, który złożył życzenia wielkanocne Polonii i Polakom za granicą.

Polacy planują wystrzelenie kolejnych satelitów na orbitę

09.04.2023 17:07
Polscy inżynierowie nie chcą powielać zagranicznych rozwiązań, tylko tworzyć nowe - zapewnia w rozmowie z Polskim Radiem prezes Polskiej Agencji Kosmicznej profesor Grzegorz Wrochna. W tym roku planowo na orbitę trafi kolejnych pięć polskich satelitów.