Redakcja Polska

68 lat temu został stracony generał August Fieldorf, jeden z najbardziej zasłużonych żołnierzy AK

24.02.2021 14:27
August Fieldorf "Nil" był organizatorem i dowódcą Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej, jednym z najbardziej zasłużonych żołnierzy AK i polskiego podziemia niepodległościowego
Audio
  • 68 lat temu został stracony generał August Fieldorf "Nil", dowódca Kedywu AK [POSŁUCHAJ]
Zdjęcia aresztowanego generała Fieldorfa Nila na wystawie Żołnierze Wyklęci. Niezłomni Bohaterowie nienazwanego powstania w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie
Zdjęcia aresztowanego generała Fieldorfa "Nila" na wystawie "Żołnierze Wyklęci. Niezłomni Bohaterowie nienazwanego powstania" w Muzeum Wojska Polskiego w WarszawieMaciej Luczniewski/REPORTER/East News

Wyrok zapadł po sfingowanym procesie, w którym przedstawiono, wymuszone torturami, zeznania podwładnych generała. W październiku 1952 roku Sąd Najwyższy, na tajnym posiedzeniu i pod nieobecność oskarżonego, wyrok zatwierdził. Prośba rodziny o ułaskawienie została odrzucona. Karę śmierci wykonano 24 lutego 1953 o godzinie 15.00 w więzieniu przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie. Generał Fieldorf był najwyższym stopniem żołnierzem Armii Krajowej, który został skazany na śmierć przez komunistów. Aby go upokorzyć, wyrok wykonano przez powieszenie, a nie rozstrzelanie.

August Emil Fieldorf w czasie okupacji hitlerowskiej walczył w podziemiu. W sierpniu 1942 roku został mianowany dowódcą Kedywu - Komendy Głównej AK, którym dowodził do marca 1944 roku, używając pseudonimu "Nil". To on wydał w lutym 1944 roku rozkaz likwidacji generała Franza Kutschery, dowódcy SS i policji na dystrykt warszawski. Dowodził organizacją NIE, która stanowiła kadrową strukturę AK, przygotowaną do działań w warunkach sowieckiej okupacji. Pod koniec Powstania Warszawskiego został awansowany do stopnia generała brygady. Po upadku zrywu mianowano go zastępcą ostatniego dowódcy Armii Krajowej - generała Leopolda Okulickiego "Niedźwiadka".

Przypadkowo aresztowany przez NKWD w Milanówku nie został rozpoznany. W marcu 1945 roku wywieziono go na Ural. Przeżył trzy łagry. Do kraju wrócił w 1947, rok później ujawnił się w odpowiedzi na ogłoszoną amnestię, a w 1950 został aresztowany. Po jednodniowym procesie skazano go na karę śmierci, wykonaną przez powieszenie 24 lutego 1953 roku.

Miejsce pochówku Augusta Emila Fieldorfa przez wiele lat pozostawało nieznane. W 2009 roku Instytut Pamięci Narodowej poinformował, że udało się ustalić lokalizację grobu. Ciało generała spoczywa prawdopodobnie na tzw. "Łączce" na Wojskowym Cmentarzu Powązkowskim, blisko symbolicznej mogiły wystawionej dla uczczenia jego pamięci.

Osoby odpowiedzialne za zbrodnię na Auguście Fieldorfie nie poniosły żadnej kary. W 1989 roku generał został zrehabilitowany, a w 2006 - pośmiertnie odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Orderem Orła Białego.

IAR/PP