Redakcja Polska

83 lata temu powstała Armia Krajowa - największa i najsilniejsza podziemna armia

14.02.2025 13:39
83 lata temu powstała największa i najsilniejsza podziemna armia w podbitej przez Niemcy i Rosję Europie - Armia Krajowa. Zbrojne ramię Polskiego Państwa Podziemnego powstało 14 lutego 1942 roku. Rozkaz w tej sprawie podpisał Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych generał Władysław Sikorski. W piątek 14 lutego 2025 roku  obchodzony jest po raz pierwszy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej.Inicjatorem powstania tego święta państwowego był Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Żołnierze AK w czasie Powstania Warszawskiego
Żołnierze AK w czasie Powstania WarszawskiegoWikimedia Commons/Domena Publiczna

Nowe święto państwowe zostało uchwalone kilka tygodni temu - 9 stycznia 2025 roku. Rozkaz o powołaniu Armii Krajowej podpisał 83 lata temu Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych, generał Władysław Sikorski. Organizacja była kontynuatorką Służby Zwycięstwu Polski i Związku Walki Zbrojnej, formowanych do walki z okupantem niemieckim i sowieckim już od 1939 roku.


Posłuchaj
00:56 13470073_1.mp3 Dokładnie 83 lata temu, na rozkaz Naczelnego Wodza, generała Władysława Sikorskiego, powstała Armia Krajowa. Największa działająca w konspiracji organizacja zbrojna w trakcie II wojny światowej. Materiał Przemysława Lisa (IAR)

 

Pierwszym dowódcą Armii Krajowej został komendant główny ZWZ generał Stefan Rowecki "Grot". AK była ochotniczym wojskiem konspiracyjnym PPP. Miała charakter ogólnonarodowy i ponadpartyjny. Przeprowadzała akcje zbrojne i sabotażowe, szkoliła kadry. Formą jej działania był też wywiad i propaganda. Skupiała około 200 organizacji wojskowych.

390 tysięcy żołnierzy

Podlegała Naczelnemu Wodzowi i Rządowi Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie. Latem 1944 roku, w okresie maksymalnej zdolności bojowej, siły Armii Krajowej liczyły około 390 tysięcy żołnierzy, w tym niemal 11 tysięcy oficerów. Kulminacją wysiłku zbrojnego Armii Krajowej było Powstanie Warszawskie, które wybuchło 1 sierpnia 1944 roku. Zbrojny zryw nie przyniósł jednak oczekiwanej wolności. Bohaterska krwawa walka z przeważającymi siłami okupanta trwała 63 dni i zakończyła się kapitulacją.


Posłuchaj
00:33 13470450_1.mp3 Pamięć o Armii Krajowej kultywują dzieci i wnuki jej żołnierzy. Magdalena Miszczak, która należy do Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Kotuniu, powiedziała Radiu Podlasie, że o Armii Krajowej trzeba mówić światu (IAR)

 

Armia Krajowa działała do 19 stycznia 1945 roku. Rozkaz rozwiązania wydał ostatni dowódca Sił Zbrojnych w Kraju generał Leopold Okulicki "Niedźwiadek", w obliczu ofensywy wojsk sowieckich, która w połowie stycznia ruszyła znad Wisły w kierunku Berlina. Komendantem AK po aresztowaniu generała Stefana Roweckiego w czerwcu 1943 roku, został generał Tadeusz "Bór" Komorowski. Funkcję tę pełnił do upadku Powstania Warszawskiego.

Od 2 października 1944 do rozwiązania AK - 19 stycznia 1945 - jej ostatnim komendantem był generał Leopold Okulicki. Po rozwiązaniu Armii Krajowej, w latach 1945-1947, część żołnierzy nadal prowadziła działalność niepodległościową, między innymi w konspiracyjnych organizacjach: "Nie", Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj oraz Zrzeszeniu "Wolność i Niezawisłość".

Szacuje się, że w walkach zginęło 100 tysięcy żołnierzy AK, a około 50 tysięcy zostało wywiezionych do Związku Radzieckiego i uwięzionych. Tych, którzy pozostali w Polsce, prześladowano przez cały okres stalinowski. Byli szykanowani, skazywani na więzienie, a nawet karę śmierci.


IAR/dad

Zobacz więcej na temat: II wojna światowa Armia Krajowa

Walentynkowa Akcja Krwiodawstwa w Polskim Radiu

14.02.2025 11:35
W Dzień Zakochanych Polskie Radio i Klub Honorowych Dawców Krwi PCK "Dar Serca" zorganizowały trzecią już Walentynkową Akcję Krwiodawstwa. Przed siedzibą Radia w Warszawie przy Al. Niepodległości 77/85 na chętnych czeka specjalny ambulans.

"Rosja już wygrywa, choć rozmowy się jeszcze nie zaczęły". Ekspert o telefonie Trumpa do Putina

14.02.2025 12:23
Donald Trump, kontaktując się bezpośrednio z Władimirem Putinem, pominął nie tylko prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego, ale całą Europę – powiedział PAP analityk brytyjskiego think tanku Chatham House Keir Giles. Jego zdaniem to tylko jeden z niepokojących aspektów polityki Trumpa.

Fundacja WeOK niesie pomoc kobietom – ofiarom wojny na Ukrainie

14.02.2025 12:23
Fundacja WeOK oferuje kompleksową pomoc psychologiczną i buduje przestrzeń, gdzie kobiety mogą odnaleźć wsparcie, zrozumienie i siłę do dalszej walki o swoje życie.