Tansman 2010

Spektakl muzyczny "Jerusalem - miasto pokoju niebiańskiego i ziemskiego" Jordi Savalla z Hiszpanii zainaugurował w niedzielę wieczorem w łódzkim Teatrze Wielkim VIII Międzynarodowy Festiwal Tansman 2010.

"Jerusalem" to muzyczna historia wielokulturowej Jerozolimy - miasta, które "przeszło burzliwe losy, wojny i konflikty, ale które również zostawiło ślad w światowej kulturze". Na scenie obok Savalla grającego na viola da gamba i jego żony, sopranistki Montserrat Figueras wystąpiły znane zespoły Hesperion XXI i La Capella Reial de Catalunya oraz artyści z 14 krajów m.in. Iraku, Afganistanu, Izraela, Syrii, Grecji, Francji, a także z Palestyny.

Według organizatorów Festiwalu Savall udowadnia, że muzyka jednoczy, potrafi przenikać granice narodowościowe, kulturowe, polityczne i religijne. "Jerusalem" rozpoczyna i kończy fanfara odtworzonego brzmienia trąb jerychońskich, grana na szofarach, jednych z najstarszych starożytnych instrumentów, a także na trąbach z rogów baranich i bębnach. Jednym z kluczowych momentów koncertu jest odtworzenie słów modlitwy rumuńskiego Żyda Schlomo Katza, która "tak poruszyła niemieckiego oficera, że ocaliła Katza przed egzekucją w Auschwitz". Za projekt "Jerusalem" Jordi Savall i jego żona zostali uhonorowani tytułem Artystów na Rzecz Pokoju UNESCO i Ambasadorów Kultury Unii Europejskiej.

Odbywająca się co dwa lata Festiwal i Konkurs im. Tansmana ma promować młodych, wyróżniających się muzyków i kompozytorów oraz popularyzować muzykę wybitnego łodzianina, pianisty i kompozytora Aleksandra Tansmana. Tegoroczna edycja będzie największą w historii.
 
W ciągu tygodnia w Łodzi wystąpi ponad 600 wykonawców z ponad 30 krajów świata - orkiestry symfoniczne, chóry, wybitni soliści, znakomici dyrygenci i kompozytorzy. W programie znajdą się koncerty oratoryjne, symfoniczne i multimedialne, a także premiery światowe i polskie.
 
Swoją światową prapremierę będzie miał koncert na jedną rękę, napisany przez Tansmana dla słynnego jednorękiego pianisty, Paula Wittgensteina. Światową prapremierę będzie miało też dzieło brytyjskiego kompozytora Michaela Nymana "Chopin/Milton Songs" skomponowane specjalnie na zamówienie organizatorów imprezy. Kompozycja inspirowana jest preludiami Fryderyka Chopina i poezją Johna Miltona.

W środę koncert Psalmów "Gdy prawo moralne było obowiązującym prawem" w wykonaniu orkiestry i chóru Filharmonii Łódzkiej pod dyrekcją Pawła Kotli, dedykowany będzie pamięci zmarłego w piątek jednego z najwybitniejszych współczesnych kompozytorów Henryka Mikołaja Góreckiego.

W ramach Festiwalu w piątek będzie też można wysłuchać orkiestry Amadeus pod batutą Agnieszki Duczmal, która wystąpi z koncertem multimedialnym "Cztery pory roku - cztery pory życia". Tegoroczny festiwal zakończy w sobotę 20 listopada koncert Krzysztofa Pendereckiego "Elegia na Umierający Las". Wstęp na to ostatnie wydarzenie będzie wolny. Większość koncertów odbędzie się w Filharmonii Łódzkiej.
 
Tansman 2010 składa się z dwóch części. W październiku odbył się konkurs kompozytorski, na który zgłoszenia napłynęły z całego świata. Partytury oceniali znani współcześni kompozytorzy m.in. Zygmunt Krauze, twórca muzyki do takich filmów jak "Fortepian" czy "Mąż fryzjerki" Brytyjczyk Michael Nyman czy Louis Andriessen z Holandii. Do finału zakwalifikowano pięć kompozycji z Irlandii, Włoch, Serbii i Czech. Zostaną one zaprezentowane podczas koncertu 19 listopada. Spośród nich wyłoniony zostanie zdobywca Grand Prix, który otrzyma 12 tys. euro.
 
Międzynarodowy Festiwal i Konkursu Indywidualności Muzycznych im. Aleksandra Tansmana odbywa się w cyklu dwuletnim od 1996 roku. W każdej edycji o nagrody ubiegają się artyści innej dziedziny związanej z muzyką. W konkursie brali już udział m.in. wiolonczeliści, skrzypkowie, gitarzyści i kompozytorzy. Organizatorem festiwalu jest Stowarzyszenie Promocji Kultury im. Aleksandra Tansmana. Urząd Miasta Łodzi i Urząd Marszałkowski przeznaczyły na tegoroczną imprezę w sumie 1 mln zł.
 
Aleksander Tansman - polski kompozytor pochodzenia żydowskiego - urodził się w 1897 roku w Łodzi. Był współtwórcą neoklasycyzmu w muzyce. W 1920 roku przeniósł się na stałe do Paryża. Komponował m.in. symfonie, utwory kameralne, dzieła fortepianowe, a także oratoria, psalmy, pieśni solowe, muzykę teatralną i filmową. Koncertował na całym świecie. Zmarł w Paryżu w 1986 roku.