Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
PolskieRadio24.pl
Aleksander Zalewski 01.01.2022

Allan Starski - przestrzeń porywająca siłą szczegółu

1 stycznia 1943 roku urodził się w Warszawie wybitny scenograf, Allan Starski. Współpracował z największymi reżyserami, zdobył Oscara i mnóstwo innych ważnych nagród, stworzył wiele ambitnych dekoracji filmowych, które pobudzają wyobraźnię zarówno widzów jak i twórców.

Allan Starski skończył wystawiennictwo na Wydziale Architektury Wnętrz na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w czasie, kiedy nie było jeszcze Wydziału Scenografii. Dopiero po studiach uświadomił sobie, że tak naprawdę chce pracować w filmie.

- Moja miłość do kina zaczęła się bardzo dawno - wspominał Allan Starski w audycji Joanny Sławińskiej w Polskim Radiu. - Pochodzę z rodziny filmowej. Filmem, który naprawdę mnie poruszył i przekonał do tego, że chciałbym w tym zawodzie dalej pracować, był "Popiół i diament" Andrzeja Wajdy - opowiadał scenograf.


Posłuchaj

13:05 kultura w radiowej Jedynce 5.08.2014.mp3 "Rozmowa z Allanem Starskim". Audycja Joanny Sławińskiej z cyklu "Kultura w radiowej Jedynce". (PR, 5.08.2014)

 
Przygoda z Wajdą

Współpraca Allana Starskiego właśnie z Andrzejem Wajdą rozpoczęła się od filmu "Smuga cienia" zrealizowanego w 1976 roku. Była to adaptacja prozy Josepha Conrada, do której konieczne okazało się zbudowanie wnętrza statku. Za tym filmem poszły kolejne wspólne produkcje z Wajdą - w sumie było ich 11.

O doskonałych efektach pracy scenografa można mówić także w przypadku filmu "Człowiek z marmuru" (1976), ponieważ tak realistyczne są sceny układania cegieł i budowania domów. W rzeczywistości film również wymagał zbudowania scenografii, nie powstał w naturalnych plenerach.

- Nowa Huta w filmie "Człowiek z marmuru" to dekoracja, którą trzeba było zbudować od podstaw - opowiadał Allan Starski w Polskim Radiu. - Kiedy kręciliśmy, królowała wielka płyta i w ogóle nie było budynków budowanych z czerwonej cegły. Dlatego trzeba było Nową Hutę budować od początku - dodawał.

Kolejnymi filmami (wspólnie z Wajdą) były realizowane niemal jeden po drugim: "Bez znieczulenia" (1978), "Dyrygent" (1979), "Panny z Wilka" (1979), "Człowiek z żelaza" (1981), "Danton" (1982), "Biesy", (1988), "Korczak" (1990), "Pierścionek z orłem w koronie" (1992), "Wielki tydzień" (1995) i pewnie najmniej udany "Pan Tadeusz" (1999).

Za "Panny z Wilka" Starski został wyróżniony Brązowymi Lwami na festiwalu w Gdańsku.

Wojenny Kraków

Starski pracował także z wieloma innymi polskimi reżyserami, między innymi: Krzysztofem Kieślowskim, Agnieszką Holland ("Europa, Europa"), Tadeuszem Konwickim ("Lawa"), czy Władysławem Pasikowskim ("Pokłosie").

Szczególnie ważne w jego karierze były jednak dwa filmy realizowane w Polsce, ale będące produkcjami zagranicznymi: "Lista Schindlera" Stevena Spielberga oraz "Pianista" Romana Polańskiego.

W 1993 roku powstał w Krakowie amerykański film wojenny oparty na prawdziwej historii Oskara Schindlera, właściciela fabryki garnków, który wykupywał Żydów, ratując ich od zagłady w obozie. Przejmujące obrazy mogły zostać odtworzone tylko i wyłącznie dzięki ogromnej pracy Allana Starskiego, który zbudował sugestywny świat czasów wojny.

- Steven Spielberg w "Liście Schindlera" dawał mi olbrzymią wolność artystyczną, ponieważ wiedział, jakiej dekoracji historycznej potrzebuje, ale w detalach zdawał się na mnie, moją wiedzę i doświadczenie - mówił Allan Starski w Polskim Radiu.

Wielki wysiłek i talent zostały nagrodzone Oscarem.

Wojenna Warszawa

Po "Liście Schindlera" podobne wyzwanie przyszło w 2002 roku podczas pracy nad filmem Romana Polańskiego "Pianista". Tutaj Starski miał za zadanie stworzyć rzecz bardzo trudną: zrujnowaną Warszawę, getto i jego ruiny. Zdjęcia kręcono w Niemczech w scenografii zbudowanej w studiu filmowym i w koszarach poradzieckich, a także w Warszawie na Pradze. Scenografia została nagrodzona Polską Nagrodą Filmową (Orłem) oraz Cesarem.
Kolejny raz Starski pracował z Polańskim przy filmie "Oliver Twist" w 2005 roku.

Warsztat scenografa

W pracy Starskiego zwraca uwagę niezwykła szczegółowość - wielkie światy, które tak umiejętnie buduje, składają się z mnóstwa drobnych i bardzo dopracowanych elementów. Tworzą one jednak zwartą i konsekwentną całość a nie tylko zbiór rekwizytów.

- Scenografia jest kopią otaczającej nas rzeczywistości - mówił o swojej pracy Allan Starski w audycji Polskiego Radia. - Scenografia to bardzo mocna więź między kreacją artystyczną a umiejętnościami rzemieślniczymi. Scenograf musi połączyć umiejętność kreowania i przekonywania reżysera do swoich pomysłów z umiejętnością egzekwowania tych pomysłów, bo to scenograf jest pierwszą osobą, która przenosi w świat realny - tłumaczył.


Posłuchaj

01:55 Stacja Kultra 6.12.2013 starski.mp3 Allan Starski opowiada o książce "Scenografia". "Allan Starski" Audycja z cyklu "Stacja Kultura". (PR, 6.12.2013)

 
az