Bitwa pod Budziszynem w kwietniu 1945 roku to jedna z najkrwawszych potyczek ostatniej wojny. II Armia Wojska Polskiego brała w niej udział w ramach tzw. operacji łużyckiej. Ostatecznym celem było zdobycie Drezna.
- II Armię WP formowano w 1945 roku na Lubelszczyźnie. W jej skład wchodzili przede wszystkim młodzi chłopcy, którzy nie mieli żadnego doświadczenia na froncie, ani nawet w konspiracji - tłumaczy prof. Tadeusz Panecki, historyk wojskowości. Niedoświadczona była także kadra oficerska. Natomiast od dowódcy kompanii w górę - złożona przede wszystkim z oficerów radzieckich. Na czele armii stał gen. Karol Świerczewski, który także nie miał kompetencji, by kierować tak dużą jednostką. - W Hiszpanii dowodził brygadą, w Związku Radzieckim dywizją piechoty, ale tak nieszczęśliwie, że została ona całkowicie rozbita: ocalał tylko on i pięciu żołnierzy - opowiada prof. Pankowski.
Świerczewski nadużywał alkoholu i wiele strategicznych decyzji podejmował w stanie upojenia. - Wydawało mu się, że walka o Drezno będzie tylko wyprawą po łupy - tłumaczy profesor. - Nie doceniał Niemców. Popełniał szkolne błędy w dowodzeniu, nie korzystał z rozpoznania lotniczego - wylicza gość programu "Człowiek i nauka".
Tymczasem Polakom przyszło się zmierzyć z elitarnymi oddziałami niemieckiej Armii Środek, które szły z odsieczą Berlinowi. To wszystko złożyło się na krwawe żniwo: 5 tys. zabitych, 11 tys. rannych, kilka tysięcy zaginionych. Jedynie w Powstaniu Warszawskim zginęło jednorazowo więcej Polaków.
- Tylko dlatego, że Niemcy wycofali część oddziałów, a polską armię wzmocniły jednostki radzieckie, bitwa pod Budziszynem nie skończyła się całkowitym pogromem - mówi prof. Panecki.
Bilans całej operacji łużyckiej był jeszcze tragiczniejszy. II Armia Wojska Polskiego straciła oficjalnie 18 232 zabitych, rannych i zaginionych bez wieści ze strony polskiej, czyli ponad jedna piata składu. Nie wiadomo, ilu poległo zołnierzy radzieckich. Szacuje się, że nawet ok. 17, 5 tys.
Rozmawiała Katarzyna Jankowska.
(lu)
Aby wysłuchać całej rozmowy, wystarczy wybrać "Budziszyn" w boksie "Posłuchaj" po prawej stronie.