Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Piotr Grabka 16.04.2012

Historie fałszem podszyte

Donacja Konstantyna to najsłynniejsze fałszerstwo średniowiecza, a jednocześnie fascynująca zagadka historyczna, z którą uczeni borykają się od stuleci. Historia zna wiele podobnych przypadków manipulacji przeszłością, o czym mówili goście Jedynki.
Konstantyn Wielki, mozaika w Hagia SofiaKonstantyn Wielki, mozaika w Hagia Sofiaźr. Wikipedia

Donacja Konstantyna to dokument spisany po łacinie sporządzony rzekomo przez cesarza Konstantyna Wielkiego, w którym opowiada on o swoim nawróceniu na chrześcijaństwo i przekazuje papieżowi Sylwestrowi I zwierzchnictwo nad połową swojego cesarstwa. Pierwsze wątpliwości co do autentyczności dokumentu pojawiły się już pod koniec średniowiecza. Podnoszono przede wszystkim, że nie mógł on powstać w IV w. n.e, na co wskazywałaby jego treść.

- Dokument ten jest napisany bardzo słabą łaciną, zupełnie nie pasującą do kancelarii papieskiej. Następna sprawa to różnego rodzaju niekonsekwencje, chociażby podporządkowanie przez cesarza patriarchatu konstantynopolskiego, którego wtedy nawet nie było oraz błędy erudycyjne. Najbardziej jaskrawy przykład tych ostatnich to "satrapowie Konstantyna Wielkiego". Tak są tutaj nazwani dostojnicy dworu cesarskiego. To zupełne horrendum dla kogokolwiek, kto nawet średnio jest obeznany z dworem cesarskim w późnym Rzymie - mówił w Jedynce prof. Jacek Soszyński z Uniwersytetu Warszawskiego.

Teorie o rzeczywistej dacie powstania Donacji Konstantyna można podzielić na trzy kategorie. Pierwsza nawiązuje do Donacji Pepina Krótkiego z połowy VIII w. i ustanowienia Państwa Kościelnego, druga do cesarskiej koronacji Karola Wielkiego z 800 roku, a trzecia do połowy IX w. i państwa frankijskiego.

W dalszej cześci audycji "Naukowy zawrót głowy" dr Jacek Tomczyk opowiedział o podrobionej czaszce z Piltdown, a prof. Adam Łukaszewicz omówił temat zagadkowych graffiti Herodota w Egipcie.

Rozmawiała Katarzyna Kobylecka.

pg