Które z idei Stanisława Lema urzeczywistniły się po latach?
Stanisław Lem urodził się 13 września 1921 roku, ale w metrykę wpisano datę 12 września, ponoć dlatego, żeby "nie kusić losu". Chciał być inżynierem, ale w okupowanym w ówczesnym czasie przez Sowietów Lwowie droga na politechnikę była dla niego niedostępna, bo ojciec Stanisława był znanym w mieście lekarzem, więc syn miał niewłaściwe, burżuazyjne pochodzenie. Udało mu się dostać na medycynę, ale - jak sam przypominał - nie wykonywał tego zawodu. - Przyjąłem raptem 28 porodów podczas jednego z dyżurów - mówił w wywiadzie dla Polskiego Radia.
24:06 Jedynka-12-09-2021-kulturalna-jedynka.mp3 Światy Stanisława Lema (Kulturalna Jedynka)
Stanisław Lem "Solaris". Słuchowisko w radiowej Jedynce [POSŁUCHAJ]
Pierwszą rzeczą, jaką napisał jeszcze jako student medycyny, był artykuł o etiologii raka. Potem spod jego pióra wychodziły wiersze. Kariera literacka Stanisława Lema zaczęła się od współpracy z czasopismami "Kuźnica", "Tygodnik Powszechny" i "Nowy Świat Przygód". Kamieniem milowym w jego karierze pisarskiej byli z pewnością "Astronauci", jego pierwsza powieść fantastyczna. Od tamtej pory Lem całkowicie poświęcił się temu gatunkowi.
Polskie Radio/Youtube
Powstaniu tej książki towarzyszył przypadek. Podczas wycieczki nad Czarny Staw Stanisław Lem poznał turystę, któremu w trakcie wyprawy użalał się, że w polskiej literaturze nie ma powieści fantastyczno-naukowych. Towarzysz spytał, czy Lem byłby w stanie taką powieść napisać. Jakież było jego zdziwienie, kiedy niedługo potem z wydawnictwa Czytelnik przesłano mi umowę na napisanie powieści, musiał tylko podać jej tytuł. Wpisał więc: "Astronauci", choć nie miał napisanej nawet jednej strony. Okazało się, że towarzyszem wyprawy w Tatry był Jerzy Pański, prezes Czytelnika.
Kliknij w planszę i zobacz serwis specjalny Polskiego Radia poświęcony Stanisławowi Lemowi.
.
Dr Krzysztof M. Maj z AGH w Krakowie zauważa, że świat literacki Stanisław Lema był bardzo różnorodny. Jeden, jak określiłby go sam Lem, to świat fantomatyczny, znany z "Astronautów" czy powieści "Solaris", który wytwarza wizje obcej rzeczywistości. - Mamy też drugi biegun, ten bardziej satyryczny, z Trurlem i Klapaucjuszem z "Bajek robotów" - mówi. Jego zdaniem, ten Lem mniej poważny jest trudniejszy w odbiorze i wymaga większego wyrafinowania czytelniczego i erudycyjnego.
Gość Programu 1 Polskiego Radia uważa, że wizja, w której ludzkość spotyka się z obcą inteligencją, dogaduje się z nią i razem tworzą imperium, spowodowałaby u Lema wybuch śmiechu. Zwraca uwagę, że u Lema fantastyka jest bardzo realistyczna. - Być może dlatego lubił on mówić o sobie bardziej jako o futurologu i filozofie, niż jako o fantaście - wspomina.
Dr Krzysztof M. Maj podkreśla, że Stanisław Lem przewidział powstanie wielu urządzeń dla nas obecnie powszechnych, ale nieistniejących w czasie pisania przez niego książek. - Myślę, że każdy dobrze oczytany we współczesnej literaturze naukowej pisarz jest w stanie zrobić coś podobnego, tylko trzeba to jeszcze połączyć z tym talentem, który miał Lem, czyli z talentem światotwórczym - mówi.
W audycji przedstawiamy również teatralne adaptacje utworów autora "Dzienników gwiazdowych".
Czytaj także:
***
Tytuł audycji: Kulturalna Jedynka
Prowadzi: Anna Stempniak
Gość: dr Krzysztof M. Maj (Wydział Humanistyczny Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie)
Data emisji: 12.09.2021
Godzina emisji: 23.10
ag