Benito Mussolini. Upadek włoskiego dyktatora

Benito Mussolini był głównym założycielem i przywódcą ruchu faszystowskiego we Włoszech. Stał na czele powstałej w 1921 roku Narodowej Partii Faszystowskiej. W wyniku "marszu na Rzym" – mającego doprowadzić do przejęcia władzy w kraju – w 1922 roku Mussoliniemu została powierzona funkcja premiera.

Marsz Czarnych Koszul na Rzym. Koniec monarchii, początek dyktatury

Rządy Duce

Jego rządy miały charakter coraz bardziej dyktatorski. Sam nadał sobie tytuł Duce, czyli wodza, nawiązując w ten sposób do tytułu starożytnych wodzów legionów rzymskich. Jego celem było wskrzeszenie wielkiego Imperium Rzymskiego. Prowadzić do tego miała m.in. centralizacja władzy (Narodowa Partia Faszystowska stała się jedyną legalnie działającą partią) i włączenie Abisynii do posiadłości włoskich w Afryce Wschodniej.

II wojna światowa

W 1939 roku Włochy nie były militarnie przygotowane do wojny. Jednak postępy wojsk niemieckich zachęciły Mussoliniego i 10 czerwca 1940 roku, w imieniu królestwa Włoch, wypowiedział wojnę Francji i Wielkiej Brytanii. Włochy nie musiały wchodzić do tej wojny, ale Mussoliniego zgubił pośpiech i chciwość. Kiedy widział rozpadającą się Francję, był przekonany, że Anglia szybko skapituluje i nie będzie stawiała samotnie oporu.

Pierwszym niepowodzeniem był podbój Grecji w 1940 roku. Jeszcze gorszy skutek przyniosły walki z Brytyjczykami w Abisynii, a potem w Libii. Wojna przebiegała wyjątkowo źle. Po lądowaniu aliantów na Sycylii w 1943 roku autorytet Benito Mussoliniego upadł.

Dymisja i aresztowanie dyktatora

Świadomość przegranej wojny miał minister spraw zagranicznych Królestwa Włoch, hrabia Galeazzo Ciano. W swoich sekretnych dziennikach zadawał dramatyczne pytanie: po co nam ta wojna?

Jedyną radą, było pozbycie się Mussoliniego, który cały czas uważał, że wojnę trzeba kontynuować do końca, bo jeszcze nie jest przegrana, i próba porozumienia się z aliantami. 25 lipca 1943 roku nastąpił przewrót dokonany przez Wielką Radę Faszystowską, czyli przez najbliższych współpracowników Mussoliniego. Duce został pozbawiony władzy i uwięziony. Władzę przejął marszałek Pietro Badoglio, który ogłosił zawieszenie broni między aliantami a Królestwem Włoch.

Pomoc Hitlera

Ale we Włoszech byli już Niemcy. Ich reakcja okazała się bardzo szybka - właściwie całe terytorium Włoch zostało natychmiast obsadzone przez jednostki niemieckie. Mussolini został uwolniony przez strzelców spadochronowych Luftwaffe i oddział SS pod dowództwem ulubieńca Hitlera, Otto Skorzenego. Po spotkaniu z przywódcą III Rzeszy Mussolini utworzył, pod egida niemiecką, Włoską Republikę Socjalną. Rozpoczęły się surowe represje wobec wszystkich zwolenników kapitulacji i przeciwników faszyzmu; ofiarą tych działań stał się m.in. zięć Duce, Galeazzo Ciano, aresztowany i rozstrzelany mimo błagań córki Mussoliniego.

Sprzeciw większości ludności wobec niemieckiej okupacji doprowadził do powstania ruchu oporu i wybuchu na terenie Włoskiej Republiki Socjalnej wojny domowej. W kwietniu 1945 były Duce próbował uciec do Szwajcarii. Został jednak rozpoznany przez partyzantów i rozstrzelany - 28 kwietnia 1945 roku w Giulino di Mezzegra. Jego ciało powieszono głową w dół na stacji benzynowej w Mediolanie.

mk