Dlaczego zatoki chorują?
Zapalenie zatok to dolegliwość, której często nie jesteśmy świadomi, gdyż zamaskowana jest objawami przeziębienia lub innej infekcji wirusowej. Tymczasem zaliczane jest do 10 najczęściej występujących schorzeń. Dlatego podczas każdej choroby dróg oddechowych należy sprawdzić, czy przypadkiem to w zatokach nie znajduje się źródło naszych cierpień. Zatok mamy osiem – po dwie: czołowe, szczękowe, sitowe, klinowe, a każda z nich połączona jest z nosem kanalikiem. Tworzą razem system jam powietrznych wyścielonych błona śluzową i wszystkie wspomagają oddychanie, nawilżanie i oczyszczanie powietrza wciąganego przez nos. Zapaleniu zatok sprzyjają między innymi wirusowe infekcje nazywane zwyczajowo przeziębieniem, przebywanie w skażonym, zadymionym środowisku, nosicielstwo w gardle paciorkowców grupy A, alergiczny nieżyt nosa, przerośnięte migdałki, skrzywienie przegrody nosa, zaburzenia odporności, zakażenia zębowe lub stan po usunięciu zęba, osłabienie odporności, a nawet zaburzenia hormonalne. Nos i zatoki stanowią pierwszą barierę immunologiczną dla bakterii, wirusów i alergenów, które docierają do nas z zewnątrz i to w nich bardzo często zatrzymują się drobnoustroje i zanieczyszczenia, które powodują zapalenie.
Skuteczne sposoby na przeziębienie
Foto: pheee/pixabay.com
Przebieg choroby
Stan zapalny początkowo może być ostry jako wynik infekcji wirusowej i bakteryjnej, w przebiegu której dochodzi do zajęcia zatok. Na tym etapie objawy utrzymują się poniżej 3 tygodni, a po wyleczeniu błona śluzowa zatok wraca do stanu prawidłowego. Występuje wtedy gorączka, złe ogólne samopoczucie, niedrożność nosa, spływanie wydzieliny do gardła, często ból w okolicy chorej zatoki lub uczucie ucisku. Katar przybiera postać wydzieliny wodnistej. Nawracające zapalenie zatok charakteryzuje się tym, że objawia się co najmniej 4 razy w trakcie roku. W tym przypadku nie dochodzi do przewlekłych zmian błony śluzowej. Kiedy objawy zapalenia zatok utrzymują się powyżej 6 tygodni lub w ciągu roku wystąpiło więcej niż 4 razy ostre zapalenie zatok i towarzyszą im zmiany błony śluzowej, możemy mówić o przewlekłym zapaleniu zatok przynosowych. Charakteryzuje się ono gęstym katarem, który ścieka po tylnej części gardła, wymuszając chrząkanie i kaszel. Pojawia się też ból głowy i wysoka temperatura.
Pokonaj bezsenność
Metody leczenia
Jeśli choroba dopiero się zaczęła, możemy próbować wyleczyć ją domowymi sposobami, oczyszczając zatoki za pomocą inhalacji (wdychanie oparów z soli morskiej rozpuszczonej w gorącej wodzie) i okładów (np. z rozgrzanej na patelni soli przesypanej do woreczka) oraz płukanek nosa (np. roztworem wody morskiej dostępnej bez recepty w aptekach). Jeśli mimo stosowania domowych zabiegów dolegliwości nasilają się i trwają ponad tydzień, konieczna jest wizyta u lekarza. Leczenie farmakologiczne polega na stosowaniu preparatów przeciwobrzękowych, niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz leków rozrzedzających wydzielinę. Kiedy infekcja ma podłoże bakteryjne (o czym może świadczyć np. ropna wydzielina) trzeba sięgnąć po antybiotyk. Gdy zapalenie jest na tyle silne i przewlekłe, że trudno jest je wyleczyć lub często nawraca, można wykonać zabiegi oczyszczające, płukanie zatok, które pozwala na usunięcie bakterii albo też poszerzyć ujścia zatok przez tzw. balkonikowanie. Czasem niezbędne jest wykonanie septoplastyki, czyli korekcji przegrody nosa lub polipektomii polegającej na usunięciu polipów nosa i zatok.
Niebezpieczne powikłania
Ignorowane, nieleczone lub niewyleczone całkowicie zapalenie zatok może zostawić po sobie groźne ślady. Komplikacjami tymi mogą być powikłania oczodołowe, do których należą: ropień podokostnowy, przebicie zatoki czołowej w okolicy łuku brwiowego, uszkodzenie wzroku czy opadnięcie powieki. Do powikłań wewnątrzczaszkowych zaliczamy: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie szpiku kości czaszki, ropień podtwardówkowy, ropień nadtwardówkowy, ropień mózgu, zakrzepowe zapalenie zatoki jamistej. Mając na uwadze długi okres trwania choroby, warto rozpocząć jej leczenie jak najwcześniej, aby zwiększyć prawdopodobieństwo łagodniejszego i krótszego przebiegu, a także zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań.
Aleksandra Rybińska