1005 lat temu kalif al-Hakim zniszczył Bazylikę Grobu Pańskiego. Nie pierwszy i nie ostatni raz jedno z najświętszych miejsc chrześcijan musiało zostać przebudowane.
Na zdjęciu: Bazylika Grobu Świętego od zewnątrz. aut. Jlascar, Wikimedia Commons/Flickr
Miejsce Czaszki
Miejsce, na którym wznosi się Bazylika Grobu Świętego znajdowało się w czasach Chrystusa poza murami miasta. Nazywano je wówczas Golgota, czyli "Czaszka" - w tradycji żydowskiej i chrześcijańskiej to tam pochowana została czaszka Adama. W I w. n.e. mieściły się tam kamieniołomy. - W starożytności kamieniołomy wykorzystywano jako cmentarzyska. Groby kuto na ogół w skale, były to przeważnie groby komorowe, zazwyczaj wieloosobowe, przeznaczone dla całych rodzin - wyjaśniała w audycji "Klub ludzi ciekawych wszystkiego" archeolog, prof. Jolanta Młynarczyk. - Jednocześnie było to miejsce, w którym dokonywano egzekucji, tak jak to miało miejsce w przypadku Jezusa.
W jednym z takich grobów, przeznaczonym pierwotnie dla Józefa z Arymatei, ucznia Jezusa, który wykupił ciało swojego nauczyciela po Jego śmierci na krzyżu, złożono ciało Chrystusa.
Pod osobistym nadzorem cesarzowej
Pierwotna bazylika okalająca miejsce śmierci i złożenia do grobu ciała Jezusa powstała już w IV wieku n.e. z polecenia cesarza Konstantyna Wielkiego. Matka cesarza, święta Helena, osobiście nadzorowała prace wykopaliskowe i budowę pierwotnego przybytku.
Bazylikę wielokrotnie niszczono i przebudowywano. Najświętsze miejsce chrześcijan było świadkiem wielu konfliktów. Zostało nawet zbezczeszczone przez samych wyznawców Jezusa w średniowieczu. - Krzyżowcy w Bazylice dopuścili się strasznej zbrodni, spłynęła ona krwią muzułmanów. To stało się wewnątrz, w kościele. W tradycji chrześcijańskiej kościół był zawsze miejscem azylu, miejscem świętym, w którym nikt nie miał prawa zrobić niczego złego drugiemu człowiekowi - słyszymy w audycji Marii Hanny Gizy z 2006 roku. Swój ostateczny wygląd Bazylika Grobu Świętego uzyskała dopiero na początku XX wieku.
Turecki status quo
W XVIII wieku, na skutek kłótni i awantur dotyczących dostępu do grobu Jezusa między przedstawicielami różnych wyznań chrześcijańskich, dokładnego podziału Bazyliki Grobu Świętego dokonali osmańscy Turcy. To wówczas określono, że opiekę nad miejscem sprawować będą chrześcijanie wyznania prawosławnego, rzymskokatolickiego, duchowni Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego, Syryjskiego Kościoła Ortodoksyjnego i Etiopskiego Kościoła Ortodoksyjnego. W praktyce jednak największe prawa przypadają przedstawicielom trzech pierwszych wyznań. - Zostały spisane niemalże wszystkie ołtarze i lampki, które mają swoich właścicieli i każda próba zmiany powoduje duże awantury. Często trudno przeprowadzić prace konserwatorskie - mówił historyk sztuki, prof. Waldemar Deluga.
Muzułmanie nie tylko ustalili podział Bazyliki między chrześcijan, ale także do dziś wyznawcy islamu, religii, która uznaje Jezusa za ważnego proroka, są w posiadaniu kluczy do świątyni. Obowiązek otwierania i zamykania kościoła przechodzi z pokolenia na pokolenie w dwóch rodzinach: Joudeh i Nuseibeh. - Muzułmanie pilnują wejścia do Bazyliki i są odpowiedzialni za ochronę świątyni - mówił historyk sztuki prof. Waldemar Deluga.
O Jerozolimie, mieście trzech wielkich religii i niezliczonej ilości zabytków, posłuchaj w audycji Hanny Marii Gizy - "Klub ludzi ciekawych wszystkiego".
bm