W popularnej kulturze utarł się pogląd, ukazujący śmierć Kleopatry poprzez ukąszenie żmii. Badaczka postanowiła przyjrzeć się bliżej antycznym przekazom na temat samobójstwa królowej.
"Kleopatra przeszła do historii jako kochanka Juliusza Cezara i Marka Antoniusza. Dostępne dziś antyczne źródła literackie są bardzo stronnicze - przedstawiają ją jako rozpustną królową Wschodu, która sprzedając swoje ciało ośmieliła się rzucić wyzwanie rzymskiej potędze, aby po przegranej ocalić resztki godności w samobójczej śmierci" - mówi Karolina Anna Kulpa z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Doktorantka podaje w wątpliwość taką wersję wydarzeń. Swoje przemyślenia uzasadnia faktem, że źródła pisane na temat Kleopatry zachowane po dziś dzień pochodzą w zasadzie jedynie od jej wrogów. Kulpa nie podważa autentyczności antycznych przekazów, ale zastanawia ją stopień ich wiarygodności. Jednym ze źródeł stereotypowego obrazu śmierci Kleopatry przy pomocy kobry lub innego gada może być fakt, że w pochodzie triumfalnym po podbiciu Egiptu przez Oktawiana brał udział posąg kobiety z przedstawieniem węża. Stąd zapewne zrodziła się relacja o takiej śmierci Kleopatry. Współcześni badacze debatują również nad tym, jaki gatunek węża, kryjący się pod terminem "aspis", mógł być na tyle jadowity, żeby zabić, jak podają antyczne źródła, aż trzy osoby, po czym przepaść bez wieści. Źródła podają, że gad miał być sekretnie dostarczony w naczyniu z wodą, bukiecie kwiatów lub koszu z figami. Jednak na ciele królowej nie było żadnych śladów wskazujących na zatrucie jadem.
Według badaczki bardziej przekonująca jest teoria, wedle której Kleopatra zginęła po zażyciu trucizny pochodzenia roślinnego.
"Po pierwsze, truciznę łatwiej byłoby ukryć przed strażnikami niż żywe zwierzę, a także zaaplikować. Źródła jednakże milczą na temat tego, jaka roślina mogłaby zabić królową i towarzyszące jej kobiety. W związku z czym badacze mogą jedynie spekulować nad możliwymi do użycia przez Kleopatrę znanymi wówczas truciznami takimi jak tojad, szczwół plamisty czy szalej jadowity" - mówi Kulpa.
Jak dodaje doktorantka, nie można wykluczyć jeszcze jednej opcji. Prawdopodobne jest także przekupienie przez Oktawiana lekarza królowej, Olymposa lub służby, aby nakłonili Kleopatrę lub wręcz zmusili do samobójstwa.
"Być może nigdy nie dowiemy się, w jaki sposób umarła Kleopatra, lecz badanie w jaki sposób mogła zginąć jest fascynującą przygodą naukową, która mam nadzieję, zmieni stereotypowy obraz tej niezwykłej postaci" - kończy badaczka, która zajmuje się tematem w ramach przygotowywanej pracy doktorskiej.
KM/PAP