Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
PolskieRadio 24
Paweł Jakubicki 16.09.2017

Wojenne straty Polaków. "To było metodyczne szabrowanie"

W ostatnim czasie rozgorzała dyskusja o możliwość ubiegania się przez Polskę o reparacje wojenne. Biuro Analiz Sądowych wydało ekspertyzę, według której Polsce przysługują wobec Niemiec roszczenia odszkodowawcze. O stratach wojennych w audycji Utracone Odzyskane mówił dr Mariusz Klarecki, historyk sztuki, współautor "Raportu o stratach wojennych Warszawy i jej mieszkańców w latach 1939–1945".

Zdaniem gościa, starania o reparacje są bardzo zasadne, warto jednak pamiętać także o tym, "co znajduje się w niemieckich muzeach, domach, rzeczach, które zostały zrabowane". – To też jest dużym skandalem, że próby odzyskania tych dzieł sztuki są drogą przez mękę. To strasznie czasochłonne, skomplikowane, kosztowne. To dość istotne, by rząd niemiecki zadbał o to, byśmy mogli te rzeczy odzyskać normalną drogą, a nie na drodze przepychanek, odkupowania własnych przedmiotów czy różnorodnych, skomplikowanych zabiegów dyplomatycznych – przekonywał.

Mariusz Klarecki podkreślił, że mnóstwo dzieł sztuki i antyków to rzeczy bezimienne, które przepadły i nie zostaną zidentyfikowane. Jak mówił, uczestnicząc w pracach zespołu zajmującego się stratami wojennymi natknął się na ciekawe źródła archiwalne – kwestionariusze rejestracyjne osób, które po powstaniu warszawskim wróciły do stolicy. – Przez dwa lata przewertowałem ich ok. 10 tys. Jedna rubryka dotyczyła dzieł sztuki i antyków, z nich wybrałem 2 tys. przypadków, które zgromadziłem w jeden dokument – wyjaśniał. Dodał, że "to niesamowite, że te domy były tak bogate, a wartościowe obrazy mieli nie tylko ludzie wysoko sytuowani". – Gdyby ci ludzie żyli teraz, mogli dotrzeć i spisać, ta wiedza byłaby bardziej bogata. Wtedy, gdy składali kwestionariusze nie mieli świadomości, że jest szansa na odzyskanie tych przedmiotów. Spadkobiercy rzadko mają wiedzę o tym, że taki dokument się gdzieś znajduje – tłumaczył.

Według prof. Jana Pruszyńskiego, autora monografii "Dziedzictwo kultury Polski, jego straty i ochrona prawna", szacunkowa wartość rynkowa dzieł sztuki zrabowanych przez Niemców i Rosjan w Polsce w latach 1939–1945 wynosi 30 mld dolarów.

Więcej w nagraniu.

Gospodarzem programu była Magdalena Ogórek.

Polskie Radio 24/ip

Utracone, odzyskane w Polskim Radiu 24 - wszystkie audycje

____________________

Data emisji: 16.09.2017

Godzina emisji: 13:15