Biorą w nich udział weterani walk a także premier Donald Tusk i córka generała Władysława Andersa. W obchodach uczestniczą też delegacje zagraniczne, w tym brytyjski książę Harry i władze miasta Cassino. Są przedstawiciele państw, których żołnierze próbowali przed Polakami zdobyć wzgórze.
Premier Donald Tusk z żoną Małgorzatą i brytyjski książę Harry podczas inauguracji uroczystości na Monte Cassino; fot.PAP/EPA/Radek Pietruszka
Zgromadzonych powitał Jan Stanisław Ciechanowski, szef Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Jak mówił, żołnierze pod Monte Cassino zdobyli to, co było nie do zdobycia. - Nie złamała was żadna siła. Byliście żołnierzami wolności, zwyciężył Orzeł Biały - powiedział Ciechanowski. Jak podkreślił, żołnierze 2 Korpusu walczyli o to, by Polska była wolna i demokratyczna i to, że taka jest, zawdzięczamy także im.
Przed rozpoczęciem uroczystości na teren Polskiego Cmentarza Wojennego wprowadzono historyczny sztandar 5. Wileńskiej Brygady Piechoty wchodzącej w skład 5. Kresowej Dywizji Piechoty walczącej pod Monte Cassino. Sztandar jest przechowywany na co dzień w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie. Na początku uroczystości harcerze złożyli czerwone maki na grobach żołnierzy spoczywających na Cmentarzu Wojennym. Odegrane zostały hymny Polski i Włoch.
Harcerze złożyli kwiaty na grobach żołnierzy na Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino
"Najważniejsza polska bitwa"
Sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa profesor Andrzej Krzysztof Kunert przypomina, że na walkę z Niemcami żołnierze generała Andersa czekali 4 lata. - Najważniejsze było to, że ta ich pierwsza bitwa była zwycięska - wyjaśnia historyk. Jego zdaniem, Monte Cassino - to największe polskie zwycięstwo podczas II wojny światowej, choć gorzkie - jak dodaje. Naukowiec podkreśla również, że żołnierze II Korpusu rozsławili w niezwykły sposób imię Polski, ponieważ - Włosi uważali, że Amerykanie czy Brytyjczycy zdobywali, zaś Polacy wyzwalali - zwraca uwagę Kunert.
Monte Cassino - najbardziej zacięta bitwa II wojny światowej>>>
Dyrektor Muzeum Wojska Polskiego, profesor Zbigniew Wawer wyjaśnia, że dla Polaków bitwa o Monte Cassino miała ważne polityczne znaczenie. Jak przypomina, propaganda stalinowska cały czas sugerowała, że Polacy opuścili Związek Radziecki, bo nie chcą walczyć. - Dlatego polscy żołnierze musieli zdobyć Monte Cassino, by dowieść, że polski żołnierz chce walczyć i walczy dobrze - podkreśla historyk.
Profesor Kunert dodaje, że oprócz symbolicznego i politycznego, bitwa o Monte Cassino miała też ważne militarnie znaczenie. Zdobywając wzgórze i Opactwo Benedyktynów Polacy otworzyli wojskom aliantów drogę na Rzym.
Najważniejsza droga na Rzym
Przez Cassino wiodła jedna z dwóch dróg umożliwiających marsz na Rzym (druga droga wiodła wzdłuż Morza Tyrreńskiego). Pozostałą część półwyspu przegradzały trudno dostępne góry. Obsadziwszy masywy górskie Niemcy mogli panować nad wiodącymi dolinami drogami, całkowicie blokując wojska alianckie.
Postęp kampanii włoskiej był tak powolny, że zaczęła ona budzić zażenowanie, doprowadzając do konfliktów w obozie aliantów. Zadanie, które postawili przed sobą zachodni dowódcy było niezwykle trudne. Historycy wojskowości zwracają uwagę, że już Hannibal wolał przebyć Alpy niż obrać bezpośrednią drogę z Kartaginy na stolicę Imperium Rzymskiego, a Napoleon miał powiedzieć: ”Włochy to but. Trzeba wchodzić w nie od góry”. Od czasów bizantyjskiego wodza Belizariusza w 536 roku, Rzymu od południa nie zajął nikt.
Aby otworzyć drogę na Rzym należało zająć miasteczko Cassino w dolinie rzeki Liri. Ale żeby tego dokonać należało zdobyć górujące nad doliną góry z masywem klasztornym na Monte Cassino i zadanie to powierzono Polakom.
Tu czytaj więcej o udziale Polaków w bitwie o Monte Cassino>>>
Zwycięstwo okupili ogromnymi stratami, podczas szturmów poległo 923 żołnierzy, a ponad 2900 zostało rannych.
O Monte Cassino zobacz na - moje.polskieradio.pl>>>
Po wojnie wybudowany został na zboczu wzgórza cmentarz, na którym spoczywa 1052 żołnierzy 2 Korpusu Polskiego. Na nekropolii pochowany został również dowódca II Korpusu Polskiego generał Władysław Anders, który zmarł w Londynie w 1970 roku.
Zobacz serwis specjalny - II wojna światowa>>>
mc