Niedawno - w związku z premierą książki Romana Koropeckiego "Adam Mickiewicz. Życie romantyka" - w "Klubie Trójki" rozmawialiśmy o tym, jak ten poeta widziany jest w oczach ludzi innych narodów i kultur. A jaki stosunek do Mickiewicza mamy obecnie w Polsce?
Jak mówi dyrektor Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie Jarosław Klejnocki, okazuje się, że autor "Pana Tadeusza" jest obecny w tekstach poetów współczesnych. - W październiku byłem na konferencji, która dotyczyła stosunku nowej poezji wobec tradycji. Dr Anna Spólna z Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego w Radomiu zaprezentowała fragment książki, którą pisze, a która jest właśnie o funkcjonowaniu Mickiewicza we współczesnych tekstach. Z jej badań wynika, że jest on punktem odniesienia dla 30-40-letnich poetów, pojawia się w ich utworach na przykład w postaci cytatów - wyjaśnia.
Jak dodaje Klejnocki, Mickiewicz nie jest traktowany jedynie jako autorytet. Zdarza się, że jest obiektem krytyki i drwiny. Jako przykłady podaje wiersz Miłosza Biedrzyckiego, który zaczyna się od słów "Dobry wieczór, nazywam się Mickiewicz, jestem Białorusinem" i utwór Krzysztofa Jaworskiego "Mickiewicz dojada Słowackiemu".
Zdaniem dr Grzegorza Marca z Instytutu Badań Literackich PAN, ten największy poeta polskiego romantyzmu "funkcjonuje publicznie, ale to dziwne życie". Tłumaczy, że na przykład w książce Ignacego Karpowicza "Balladyny i romanse" w tytule mamy jawne nawiązanie do Mickiewicza i Słowackiego, ale w samej książce tego Mickiewicza trudno znaleźć. - Czytałem też recenzję ze sztuki zrobionej na podstawie tej powieści w dzienniku regionalnym wydawanym w dużym mieście, recenzent napisał, że mamy w niej odniesienia do "Balladyny" Mickiewicza [sic!] - dodaje.
- Ostatni mocny przykład "życia" Mickiewicza w Polsce? Po katastrofie smoleńskiej przed Pałacem Prezydenckim stanął krzyż, który stał się tematem ostrej dyskusji. Osoby, które chciały, by pozostał powoływały się na właśnie na autora epopei narodowej, który - według nich - w jednym ze swoich wierszy napisał: Tylko pod krzyżem, tylko pod tym znakiem / Polska jest Polską, a Polak Polakiem. Tego zdania nie ma w żadnym znanym utworze poety - zaznacza gość Dariusza Bugajskiego.
A jaki stosunek do pisarza mają historycy literatury? Jak mówi Marzec, twórczość Adama Mickiewicza została już zinterpretowana i opisana przez wybitnych badaczy z pierwszej połowy XX wieku. - Jak to się teraz czyta, widać, że teksty te podszyte są ideologią. Obecnie zaś podejmuje się próby "odświeżenia" spojrzenia na tego poetę - twierdzi. Na przykład - jak mówi naukowiec PAN - naukowcy próbują bawić się w analizowanie detali, albo sprawdzają, czy w dziełach autora zbioru "Ballady i romanse" można znaleźć coś ciekawego o naszej teraźniejszości. - Obecnie chyba najczęściej próbuje się spojrzeć na Mickiewicza w kontekście pewnych koncepcji, takich jak feminizm czy geneder studies - ocenia.
Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.
"Klub Trójki " na antenie Programu Trzeciego PR od poniedziałku do czwartku po godzinie 21.00.
(kk)