Melchior Wańkowicz był pełnomocnikiem Centralnego Komitetu Obywatelskiego, który udzielał pomocy Polakom przebywającym podczas wojny w Rosji, żołnierzem I Korpusu Polskiego w Rosji gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego. Kiedy w maju 1918 dowództwo Korpusu zawarło porozumienie z Niemcami o zaprzestaniu walk, Wańkowicz wziął udział w buncie grupy młodszych oficerów przeciwko tej decyzji. Po tym został aresztowany i oskarżony o zdradę.
Zanim Wańkowicz poświęcił się pisarstwu, w II RP pracował jako urzędnik, a także założył własne wydawnictwo Rój, które działało także na emigracji. Po wybuchu II wojny światowej wyjechał do Rumunii, a potem wstąpił do Armii Andersa. Po 1945 roku pozostał na emigracji.
- Napisał kilka prac, które stworzyły legendę pewnych wydarzeń. Taką pracą był szkic "Hubalczycy" czy "Westerplatte" powstały na podstawie rozmów z majorem Sucharskim, ale niewątpliwie przeinaczający przebieg wydarzeń, a także monumentalne "Monte Cassino" - mówi w radiowej Jedynce historyk Wiktor Cygan.
Gość Doroty Truszczak zaznacza, że choć Wańkowicz długo przebywał na emigracji, bo do kraju wrócił w 1958 roku, to nie był osobą nieznaną w Polsce. - Między innymi wznawiano jego publikację - można powiedzieć, dotyk propagandy sowieckiej - kiedy w połowie lat 30-tych wyjechał na zaproszenie do Związku Radzieckiego i napisał o tym, jak fantastycznie rozwija się ten kraj. Po latach mówił, że dał się wprowadzić w propagandę. Sam jednak był wybitnym literatem, ale także propagandzistą - opowiada Cygan.
Po powrocie do Polski Wańkowicz zamieszkał w Warszawie. W 1964 roku uczestniczył w akcji "List 34". List podpisało grono wybitnych literatów, który w ten sposób protestowali przeciwko cenzurze i ograniczaniu nakładów książek. W efekcie trafił do więzienia, oskarżony o współpracę z Radiem Wolna Europa. Wyrok został mu skrócony na mocy amnestii. - Sam Wańkowicz to postać nieco zakazana w PRL. Doczekał się uznania dopiero w III RP, kiedy to powstała szkoła dziennikarstwa nazwana jego imieniem - podsumowuje Wiktor Cygan.
Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.
***
Tytuł audycji: Ludzie Niepodległości
Prowadzi: Dorota Truszczak
Gość: Wiktor Cygan (historyk)
Data emisji: 27.08.2018
Godzina emisji: 21.09
zi
***
kwh