- W czasach panowania ostatniego władcy XX dynastii wybuchła wojna domowa i w Egipcie nastąpiły okropne wydarzenia. Zbuntowała się egipska armia i południowy korpus niespodziewanie zaatakował Teby. Następnie dokonał okropnych zniszczeń: zniszczył świątynie, wdarł się do wszystkich królewskich grobowców. Ogłoszono wtedy specjalny okres stanu wyjątkowego, który trwał 10 lat. Był to okres odbudowy i restauracji - mówi prof. Andrzej Niwiński, egiptolog z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Czas królów i kapłanów
W związku z tym na północy, w delcie Nilu władzę sprawowali królowie, a kapłani Amona zarządzali z Teb południową częścią kraju. Pierwszym z tych kapłanów był słynny Herhor. I tak zaczęła się historia XXI dynastii, która (w ten podwójny sposób) rządziła Egiptem przez 125 lat (od 1070 p.n.e. - do 945 r p.n.e. ). Z tego okresu znamy kilkaset sarkofagów. Znajdują się one w Muzeum Kairskim, Luwrze, British Museum i kilku innych światowych placówkach.
- Do czasu XXI dynastii włącznie, kultura egipska kumuluje wszystko to, co poprzednie stulecia przyniosły, a Egipt jest cały czas rządzony przez rodzimych faraonów. Od XXII dynastii wszystko się zmienia i zaczynają się pojawiać na tronie egipskim obcy władcy, najpierw Libijczycy, później Kuszyci, przez krótki okres Egipcjanie odzyskują niezależność, przychodzi okupacja perska, a następnie Grecy i Rzymianie - tłumaczy prof. Andrzej Niwiński.
Badania nad sarkofagami
Prof. Andrzej Niwiński, egiptolog z Instytutu Archeologii UW, otrzymał grant z Narodowego Centrum Nauki na skatalogowanie tych sarkofagów. Sarkofagi XXI dynastii są wyjątkowo bogato zdobione. Na wiekach i wnętrzach tych trumien znajdują się sceny i przedstawienia ikonograficzne, które są kopalnią wiedzy na temat wierzeń starożytnych Egipcjan, ich poglądu na śmierć i życie.
- Sarkofagi oraz papirusy grobowe to są dwie jedyne kategorie zabytków, które naprawdę kwitną w tamtym okresie. Nie znamy z czasów XXI dynastii żadnych posągów, ani prawie w ogóle świątyń (…). Nie ma też grobowców, ponieważ grobowce dekorowane zostały właściwie zlikwidowane (...). Dlatego sarkofagi w tym okresie przejmują funkcję sztandarową, wszystkiego tego, co kiedyś było namalowane w grobowcach. Na sarkofagach pojawia się właściwie cała myśl teologiczna starożytnego Egiptu - twierdzi ekspert Jedynki.
Prof. Andrzej Niwiński zauważa, że "dopiero dzisiejsza technika pozwala nam na spokojną dokumentację tej ogromnej masy materiału i dopiero teraz możemy przystąpić porządnie do jego badania i analizy".
***
Tytuł audycji: Eureka
Prowadziła: Katarzyna Kobylecka
Gość: prof. Andrzej Niwiński (egiptolog z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego)
Data emisji: 5.06.2020
Godzina emisji: 19.06
DS