Od pięciu wieków czuwa nad Krakowem i Polską. Dzwon Zygmunt kończy 500 lat
Dlaczego Mikołaj Kopernik przybył do Grudziądza?
500 lat temu, w lipcu 1521 roku, Mikołaj Kopernik zawitał pierwszy raz do Grudziądza. Nie byłoby w tym nic szczególnego, bo astronom odwiedził w swoim życiu wiele miejsc. Niebawem okazało się, że Grudziądz jednak zapisał się w jego działalności ważnym dla świata wydarzeniem.
24:09 2021_08_06 19_30_08_PR1_EUREKA.mp3 Co Mikołaj Kopernik pozostawił po sobie w Grudziądzu? (Eureka/Jedynka)
Podczas pierwszego pobytu w Grudziądzu w 1521 roku bohater rozmowy wystąpił ze skargą do króla Zygmunta I na mistrza Albrechta i Zakon Krzyżacki z powodu krzywd wyrządzonych w 1521 roku, podczas zawieszenia broni w wojnie polsko-krzyżackiej 1519-1521. - Skargę tę składał na ręce króla Zygmunta I Starego, a dotyczyła ona wielkich krzywd i niegodziwości, jakich dopuszczali się rycerze zakonni, zarówno na ludności Warmii jak i na ziemiach warmińskich- mówi w Programie 1 Polskiego Radia dr Grażyna Leśniewska (Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii)
Jaki był skutek skargi Kopernika? - Odwleczony w czasie, ponieważ zabiegi polityczne, tak jak w dzisiejszych czasach opóźniały się. Nie zawsze król mógł oddziaływać na zakon, czasami pośrednikiem był jeszcze papież - wyjaśnia gość audycji.
Sejmik Stanów Pruskich
Kilka miesięcy później, 21 marca 1522 roku na Sejmie Stanów Pruskich w Grudziądzu Mikołaj Kopernik ogłosił traktat, który przyczynił się do pierwszej w Europie reformy finansów publicznych - reformy monetarnej. Niebawem jego idea została rozwinięta przez angielskiego kupca i finansistę. Znamy ją jako prawo Kopernika - Greshama, że gorszy pieniądz wypiera lepszy.
- Sejmik Stanów Pruskich to było wydarzenie bardzo wielkie, bo tutaj po raz pierwszy zostały ogłoszone poglądy monetarne Mikołaja Kopernika - wskazuje dr Leśniewska. - Wygłosił on traktat o szacunku monety. To pełne określenie poglądów monetarnych, jak również przedstawienie wyników badań Mikołaja Kopernika, które były bardzo złożone, bo pamiętajmy o tym, że zarówno w Koronie jak i w Prusach obowiązywało wiele różnych systemów i wiele różnych monet, które był przeliczane, a to wcale nie było takie proste - opowiada ekspert.
***
Kopernik był nie tylko wielkim astronomem, który wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię. Miał na swoim koncie również wiele znaczących działań ekonomicznych, politycznych technicznych. Niektóre z tych ostatnich związane są z Grudziądzem. Nazywany jest tu wielkim rurmistrzem. Jest uważany za współtwórcę wodociągów w tym mieście.
Czytaj również:
W audycji także:
Wśród istniejących tuneli drogowych w Polsce najdłuższy to ten pod Martwą Wisłą (Gdańsk). Ma ponad 1377 metrów długości. W budowie są jeszcze dłuższe powyżej dwóch tysięcy metrów: pod warszawskim Ursynowem, w pobliżu miejscowości Stare Bogaczowice na Dolnym Śląsku czy też pomiędzy Naprawą a Skomielną Białą - związany z Zakopianką. Na świecie rekordzistą jest tunel Świętego Gotarda w Alpach Szwajcarskich. Ma aż 57 km. Zdaniem ekspertów tuneli będzie przybywać.
Ciekawe badania dotyczące bezpieczeństwa podczas jazdy tunelami przygotował międzynarodowy zespół naukowców z USA, Kanady i Chin. Korzystali z wirtualnej rzeczywistości (VR). W trakcie badań okazało się, że odtwarzanie wolnej muzyki w tunelach może zmniejszyć napięcie i zmęczenie kierowców, są też mniej podatni na wykonywanie ryzykownych manewrów: przyspieszania i wyprzedzania. Zatem czy muzyka w tunelach może poprawić bezpieczeństwo jazdy? Jaka muzyka? Pop, rock, country…? O tym dr Paweł Boguszewski - neurofizjolog z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN.
***
Tytuł audycji: Eureka
Prowadzi: Dorota Truszczak
Goście: dr Grażyna Leśniewska (Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii, przewodnicząca Społecznego Komitetu Obchodów "KOPERNIK 500", które odbędą się w 2022 roku), dr Paweł Boguszewski (neurofizjolog z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN)
Data emisji: 6.08.2021 r.
Godzina emisji: 19.30
ans