- Miastem, które szczególnie kojarzy się z modą, jest Paryż. To tam tworzyli najwięksi projektanci, tam wykuwały się trendy
- Haute couture to dział luksusowego krawiectwa, który zajmuje się tworzeniem strojów na zamówienie dla konkretnego odbiorcy
- Zmiany w spojrzeniu na modę zaszły w projektantach haute couture po II wojnie światowej
Tradycje francuskiego krawiectwa przekazywane są z pokolenia na pokolenie. To świat wielkich projektantów, ale również plisujący, farbujący i haftujący krawcy i rzemieślnicy. Wszyscy oni podnoszą ubiór do rangi sztuki. Haute couture to dział luksusowego krawiectwa. - Z Francją kojarzymy modę damską. W ogóle mówiąc o historii mody, mówimy o historii mody kobiecej. Wtedy ta Francja bardzo szybko nam się pojawia - mówi dr Piotr Szaradowski, historyk mody.
Haute couture - wielkie krawiectwo
W połowie XIX wieku pojęcie "haute couture" nie funkcjonowało. Za ojca tej gałęzi mody uznaje się Charlesa Fredericka Wortha, krawca pochodzenia brytyjskiego. Było to połączenie krawiectwa miarowego z myśleniem o konfekcji, czyli o ubiorach gotowych, które jeszcze nie funkcjonowały w taki sposób, w jaki funkcjonują dziś. - W haute couture jest oczywiście szycie na zamówienie, ale z modeli czy kolekcji, które pokazuje projektant - wyjaśnia gość "Eureki".
Warto zwrócić uwagę, że to właśnie Paryż kumulował większość elementów mody. Sława paryskiej mody rosła zwłaszcza w okresie belle époque (piękna epoka). Rozpoczął się on po wojnie francusko-pruskiej w roku 1871 i trwał do wybuchu I wojny światowej w roku 1914. Symbolem ducha i stylu paryskiego stał się plac Vendome. Właśnie między nim a Operą mieściły się pracownie wielkich krawców. - Ta okolica była dobrze znana z luksusowych zakupów - zwraca uwagę dr Szaradowski.
22:06 _PR1_AAC 2021_12_31-19-29-40.mp3 Haute couture - wysokie krawiectwo rodem z Francji i dawne zbiory receptur kuchni staropolskiej (Eureka/Jedynka)
Haute couture: Coco Chanel
Prawdziwa rewolucja w modzie nadeszła wraz z Coco Chanel. Promowała ona stroje o prostych fasonach, jej suknie pozbawione były misternych ozdób. Co ciekawe, duży wpływ na jej spojrzenie na modę miał fakt, że nie terminowała u żadnego z wielkich krawców. Była osobą spoza systemu, prezentowała świeże podejście. - Chanel miała swoją drogę i ta niezależna droga powodowała, że nie miała pewnych nawyków i sposobów myślenia - nie ma wątpliwości gość audycji.
Swoją karierę rozpoczęła przed I wojną światową, a jednak własna pracownia haute couture nie przyszła od razu. Na sukces musiała kilka lat poczekać. Dziś, oglądając na wystawach jej projekty, wyraźnie dostrzegamy ile wysiłku włożyła we własny rozwój. Rzeczy, które tworzyła, były coraz bardziej skomplikowane, ewoluowały. - Ona też się uczyła panowania nad materią. Pamiętajmy, że poza rewolucją obyczajową przede wszystkim było tam rzemiosło - dodaje dr Piotr Szaradowski.
Stroje haute couture
Haute couture po II wojnie światowej
Po II wojnie światowej zaczęły mnożyć się problemy finansowe. Społeczeństwa ubożały, choć w Stanach Zjednoczonych sytuacja wyglądała zgoła odmiennie. I to właśnie Amerykanie rzucają wyzwanie Paryżowi. Projektanci domów haute couture zaczęli rozumieć, że na ich pracy zarabiają inni. Musieli więc zmienić filozofię, zwracają się więc ku ubiorom gotowym. - Zmiana obyczajowa, społeczna, po II wojnie światowej wpłynęła również na sposób myślenia o ubiorze. Jak on ma być przygotowany, kiedy ma być przygotowany i że powinien być dostępny nie tylko dla najbogatszych - wylicza gość audycji.
Stroje haute couture
W latach 70. do głosu doszło pokolenie niepamiętające wojny. To rozkwit kultury hippisowskiej, mamy do czynienia z początkiem postmodernizmu. Młodsi projektanci nie traktowali nawet haute couture jako szczytowego osiągnięcia krawiectwa. - Interesowało ich ubieranie ludzi - przekonuje dr Piotr Szaradowski. Haute couture starało się więc proponować ubiory, które przetrwają dłużej. O ponadczasowości ubiorów świadczą nie tylko barwy: czarna czy beżowa, ale również fasony, formy ubiorów czy krój żakietów. - Od tych lat 70. pewne rzeczy w modzie zostają - podsumowuje.
YouTube/Piotr Szaradowski
W audycji również:
Pomada, gąszcz figowy, kury stare, kasza marchwiana i inne ciekawe nazwy odkrywamy w dawnych zbiorach receptur kuchni staropolskiej.
Niegdysiejsze dania świąteczne, karnawałowe, także i sylwestrowe, można spróbować odtworzyć współcześnie wraz z bogactwem egzotycznych przypraw z różnych regionów czy krajów. Dodatki takie jak kwiat bzu, mielone pestki wiśni lub jabłka, na naszym gruncie zastępujące cytrynę, pokazują różnorodność i przenikanie gustów kulinarnych. Gościem audycji będzie prof. Jarosław Dumanowski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Zobacz też:
***
Tytuł audycji: Eureka
Prowadziła: Katarzyna Jankowska
Gość: dr Piotr Szaradowski (historyk mody), prof. Jarosław Dumanowski (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
Data emisji: 31.12.2021
Godzina emisji: 19.30
mg