W lipcu 1940 roku doszło do kryzysu politycznego w polskich władzach emigracyjnych, które z powodu majowej agresji Niemiec na Francję zostały przeniesione do Londynu. Gen. Władysław Sikorski utrzymał fotel szefa rządu, mimo że prezydent Władysław Raczkiewicz zdymisjonował go pod pretekstem zaprzepaszczenia Armii Polskiej we Francji.
Polacy chcieli walczyć z Niemcami na wszelkie sposoby. Na Wyspach Brytyjskich powstały nasze jednostki lotnictwa, w tym Dywizjon 303. - W Bitwie o Anglię Polacy zestrzelili blisko 10% wszystkich samolotów niemieckich, które zostały stracone w tej bitwie - przekazuje prof. Andrzej Nowak, który jednocześnie przyznaje, że Dywizjon 303 był absolutnie najlepszym dywizjonem uczestniczącym w tej bitwie. - We wrześniu 1940 roku Hitler musiał uznać przegraną i od tego momentu już nie wygrywa. Walny wkład w ten punkt zwrotny wnieśli właśnie polscy lotnicy - dodaje historyk.
Polacy mieli także ogromny wkład w zakończenie II Wojny Światowej. To matematycy pochodzący z Poznania złamali szyfr Enigmy. Według Winstona Churchilla przyspieszyło to zakończenie wojny o 2 lata. Z Brytyjczykami współpracował polski wywiad. - Było to ogromne wsparcie udzielone Brytyjczykom przez polski wywiad wojskowy w tym decydującym momencie. Było to 170 oficerów i blisko 3500 agentów polskiego wywiadu pracujących w terenie, głównie we Francji, ale też w Niemczech i w krajach niemal całej okupowanej Europy - opowiada prof. Andrzej Nowak.
W międzyczasie władze emigracyjne nawiązały bezpośredni kontakt radiowy z polskim podziemiem. Do Polski docierali kurierzy. Cyryl Ratajski został delegatem rządu emigracyjnego w Warszawie. Działające w kraju struktury armii podziemnej wezwały społeczeństwo do udziału w akcji "Małego Sabotażu". Rozpoczęto tajne nauczanie. Tymczasem Adolf Hitler określił zasady organizacji Generalnego Gubernatorstwa z Hansem Frankiem na czele: w wielu miastach wprowadzono godzinę policyjną, trwały egzekucje i wywózki do obozów koncentracyjnych ludności cywilnej, wprowadzono rozporządzenie o ograniczeniu swobody wyboru miejsca zamieszkania i pobytu co dało podstawę prawną do zakładania gett ludności żydowskiej, Warszawę podzielono na trzy dzielnice: niemiecką, polską i żydowską. W Moskwie nagrodzono wykonawców zbrodni katyńskiej oraz podjęto rozmowy z podpułkownikiem Zygmuntem Berlingiem w sprawie stworzenia Armii Polskiej w ZSRR.
Zapraszamy do wysłuchania całej audycji.
***
Tytuł audycji: Historia żywa
Prowadzi: Dorota Truszczak
Gość: prof. Andrzej Nowak (historyk)
Data emisji: 08.06.2019
Godzina emisji: 14.10
DS/K.A