W ośrodkach narciarskich jest z reguły wiele różnych tras narciarskich. Każda z nich
Dostosowana jest do innych umiejętności i przygotowania narciarzy. Generalnie trasy narciarskie można podzielić na dwie kategorie:
- szlaki narciarskie- drogi, ścieżki i trasy służące do uprawiania narciarstwa tak turystycznego jak i zjazdowego oraz snowboardu,
(wśród nich są: szlaki turystyczne górskie, nartostrady, popularne trasy zjazdowe,
pólka narciarskie, ścieżki spacerowo-biegowe, szlaki turystyczne nizinne).
- trasy wyczynowe- biegowe, zjazdowe, które służą uprawianiu sportu wyczynowego, wytyczane zgodnie z regulaminami PZN i FIS.
Różnica poziomów jest podstawowym wyznacznikiem długości oraz nachylenia stoków, które różnicują tereny narciarskie pod względem dostępności dla narciarzy o różnym stopniu sprawności i umiejętności.
Kotelnica nocą
Wszystkie trasy dzielą się na cztery kategorie zależnie opd stopnia trudności. Najłatwiejsze są „zielone”, najtrudniejsze „czarne”. Oto szczegółowe opisy tras.
- bardzo łatwe- średnie nachylenie stoku wynosi około 7%, oznaczone są kolorem zielonym, przeznaczone są dla początkujących narciarzy, do nauki jazdy,
- łatwe- średnie nachylenie do 12% miejscami do 18%, oznaczone kolorem niebieskim, przeznaczone są dla słabo jeżdżących narciarzy,
- trudne- nachylenie od 17% do 22%, oznaczone kolorem czerwonym, przeznaczone są dla dobrze jeżdżących narciarzy,
- bardzo trudne- nachylenie od 22% do 40% , oznaczone kolorem czarnym, przeznaczone dla narciarzy zaawansowanych i zawodników.
Kierując się na odpowiedni kolor trasy , znając swoje umiejętności możemy być pewni, że na takiej trasie nic złego nam się nie przydarzy.
Jeśli wybierzemy kolor czerwony lub czarny, a nasze możliwości i umiejętności narciarskie są słabe to taka decyzja może się skończyć tragicznie.
Dla ułatwienia i bezpieczeństwa poruszania się po trasach umieszcza się tam znaki porządkujące ruch narciarski: zakazu, ostrzegawcze i informacyjne.
Znaki narciarskie
Turystyka narciarska wymaga w zakresie zagospodarowania: tras, pólek i stoków narciarskich, kolejek i wyciągów oraz zaplecza noclegowo-gastronomicznego i kulturalnego.
Do infrastruktury podstawowej zalicza się mechaniczne urządzenia wyciągowe: koleje linowe naziemne, napowietrzne, wyciągi krzesełkowe, wyciągi orczykowe i talerzykowe oraz armatki śnieżne.
Jak bezpiecznie korzystać z wyciągów?
-wsiadanie i wysiadanie z kolei kabinowych i gondolowych oraz szynowych jest proste, bo odbywa się podczas postoju ,
-przy wsiadaniu do kolei krzesełkowej należy zachować ostrożność, pamiętając o tym by narty były przypięte do nóg; zamknąć poręcz zabezpieczającą; nie huśtać krzesełkiem, a przy wysiadaniu obserwować w którą stronę należy wysiadać,
-przy korzystaniu z wyciągów orczykowych ustawić się wraz z współpasażerem na dolnym peronie tak, aby narty były ustawione równolegle do liny wyciągu ; na orczyku nie wolno siadać; kijki należy trzymać po zewnętrznej stronie toru; przed wysiadaniem na górnej stacji należy podciągnąć się na orczyku, aby łagodnie wypuścić orczyk i szybko opuścić górny peron,
Znaki narciarskie
-przy korzystaniu z wyciągów talerzykowych trzeba zająć miejsce na peronie, po zapaleniu zielonego światełka wyjąć talerzyk z magazynku , umieścić między udami i czekać na start; narty należy prowadzić po śladzie ; przed wysiadaniem podciągając się na ręce wypuścić talerzyk w chwili osiągnięcia górnej stacji peronu w miejscu określonym przez tablicę informacyjną.
Warunki atmosferyczne.
Jednym z bardzo istotnych niebezpieczeństw dla narciarza, szczególnie w szybko zmieniających się warunkach pogodowych w górach jest mgła ,mogąca spowodować całkowitą dezorientację co do kierunku jazdy, fałszywą ocenę szybkości jazdy, ukształtowania terenu a ponadto o wiele szybszą niż normalnie utratę ciepła. Podczas zalegania mgły należy ograniczyć jazdę na nartach lub zrezygnować z niej, zwłaszcza w terenie nieznanym.
Bardzo groźnym niebezpieczeństwem dla narciarza może być wiatr. Dość często, gdy w dolinach panuje cisza, w wyższych partiach gór szybkość wiatru jest bardzo dużą. W ciągu krótkiego czasu może zerwać się silny wiatr, który potrafi zmienić warunki śniegowe na trasie do skrajnie trudnych. Tworzy szczególne zagrożenie dla narciarza, który nie jest odpowiednio ubrany, powodując bardzo szybkie oziębienie organizmu. Można również wspomnieć o negatywnym oddziaływaniu wiatru halnego na samopoczucie narciarza. Przeciwdziałaniem tym zagrożeniom jest zabezpieczenie się przed przewianiem, zabierając odpowiedni strój, a w przypadku nagłego załamania się pogody i wzmagającego się wiatru, jak najszybsze zjechanie w doliny lub do najbliższego bezpiecznego miejsca.
Znaki narciarskie
Do groźnych niebezpieczeństw dla narciarzy nie przygotowanych odpowiednio jest mróz. Trzeba zawsze liczyć się z możliwością nagłego pogorszenia się pogody w sensie spadku temperatury powietrza , co przy wzroście prędkości wiatru zwiększa wielokrotnie efekt ochładzania organizmu narciarza. W niektórych okolicznościach słońce może stać się poważnym zagrożeniem dla zdrowia narciarza. Jego operowanie, szczególnie na wiosnę może wpłynąć na pogorszenie się warunków śniegowych na trasie, wytapiając pokrywę śniegu w miejscach nasłonecznionych, przy występującym jednocześnie oblodzeniu w miejscach zacienionych. W wyższych partiach gór , zwłaszcza wiosną, słońce operuje tak silnie, że może spowodować u narciarza udar słoneczny, ślepotę śnieżną, zapalenie spojówek lub miejscowe poparzenia skóry. Przeciwdziałanie tym zagrożeniom, to ostrożna jazda w zmiennych warunkach śniegowych, oraz zabezpieczenie oczu okularami przeciwsłonecznymi i zabezpieczenie skóry tłustym kremem lub specjalnym środkiem.
Warunki śniegowe to następne zagrożenie dla narciarza. Opady śniegu mogą stanowić poważne niebezpieczeństwo, gdyż ograniczają widoczność, szczególnie przy silnym wietrze. Bardzo łatwo wówczas o zmylenie trasy. Zagrożeniem są również nawisy śnieżne oraz większe zaspy występujące na trasie. Do szczególnych niebezpieczeństw należą lawiny. Można je podzielić według różnych kryteriów. Najogólniej rozróżniamy lawiny głębokie czyli gruntowe, lawiny powierzchniowe czyli wierzchnie i lawiny deskowe.
Wszystkie te wymienione zagrożenia są bardzo ważne, ale nie tylko. Do wypadków dochodzi często z kiepskiego przygotowania kondycyjnego narciarza. Siedzący tryb życia, samochód, telewizor itp. to w konsekwencji zanik mięśni i spora utrata wytrzymałości wiązadeł. Zbyt małe umiejętności w stosunku do narciarskich ambicji, czyli narciarze wybierają zbyt trudne trasy w stosunku do swych umiejętności, kondycji i panujących na trasie warunków. Jazda na „pełnych obrotach” przez cały dzień, bez przerwy powoduje dużą liczbę wypadków w godzinach popołudniowych.
Wprowadzenie techniki i sprzętu carvingowego. Przeciążenia, jakie działają na staw kolanowy, są często zbyt duże zwłaszcza dla nieprzygotowanych do tego kondycyjnie i technicznie narciarzy. Technika i sprzęt dają w tym wypadku możliwości szybkiej, jazdy na krawędziach ( brak ześlizgu) i całe przeciążenia przenoszą się na staw kolanowy. W Polsce mamy bardzo mało odpowiednio szerokich, dobrze przygotowanych i pustych tras i stoków, by bezpiecznie jeździć techniką carvingową.
Zagrożenie powoduje również brak poszanowania dla narciarskiego prawa czyli Kodeksu Narciarskiego oraz Dekalogu Narciarza FIS. Spora część narciarzy stwarza niebezpieczeństwo zarówno dla siebie jak i dla innych narciarzy przez swoją brawurową jazdę. Również brak dbałości o sprzęt, rzadkie ostrzenie krawędzi, smarowanie ślizgów, niepoprawnie wyregulowane wiązania to częste przyczyny wypadków.
I ostatnia najważniejsza kwestia to fakt, ze zbyt mała ilość narciarzy, zwłaszcza początkujących, korzysta z usług instruktora.
Należy zaufać profesjonalistom! Od wyboru instruktora może zależeć bezpieczeństwo Twoje lub Twoich bliskich.
Pamiętajmy: BEZPIECZNIE na narty z Instruktorem PZN.
Zuzanna Podgórna
Instruktor Wykładowca PZN
Członkini SITN PZN