Święto Miłosierdzia Bożego zostało ustanowione przez Jana Pawła II podczas kanonizacji św. Faustyny w 2000 r. W wigilię tego święta, 2 kwietnia 2005 roku, Jan Paweł II zmarł.
"Santo subito"
Ogłoszenie daty beatyfikacji Jana Pawła II zamknęło 6 lat prac nad dokumentami w procesie beatyfikacyjnym. Nadzieje wiernych, że Jan Paweł II zostanie uznany za świętego, były widoczne już podczas jego ceremonii pogrzebowej w Watykanie w kwietniu 2005 roku, gdy zgromadzeni na Placu Świętego Piotra wznosili okrzyki i transparenty z napisem "Santo subito" - "Święty natychmiast".
Benedykt XVI skorzystał z przysługującego mu prawa i przyspieszył rozpoczęcie procesu, uchylając regułę pięciu lat, które muszą upłynąć od śmierci kandydata na ołtarze. Decyzja ta została podana do wiadomości w rocznicę zamachu na Jana Pawła II. Po beatyfikacji Jan Paweł II zostanie ogłoszony błogosławionym w Kościele katolickim. Potem może rozpocząć się proces kanonizacji, a po jego zakończeniu papież Polak byłby uznany za świętego.
Proces beatyfikacyjny
Oficjalnie proces beatyfikacyjny Jana Pawła II rozpoczął się 28 czerwca 2005 roku, podczas ceremonii otwarcia prac powołanego w tym celu Trybunału Kanonicznego Diecezji Rzymskiej. Postulatorem procesu został Polak, pracujący w Kurii Rzymskiej, ksiądz Sławomir Oder. 4 listopada 2005 r. swoje prace rozpoczął tzw. trybunał rogatoryjny w Krakowie pod przewodnictwem biskupa Tadeusza Pieronka. Został powołany do zebrania zeznań Polaków - świadków kolejnych etapów życia Karola Wojtyły.
Przez wiele następnych miesięcy, w Rzymie i w Krakowie, zebrano zeznania około 120 osób: współpracowników i przyjaciół Jana Pawła II, ale także polityków. Gdy trwały te prace, ks. Oder ujawnił, że wybrano cud potrzebny do beatyfikacji papieża. Wyjaśnił, że chodzi o przypadek cudownego uzdrowienia z choroby Parkinsona. Z powodu tej samej choroby cierpiał Jan Paweł II.
W maju 2006 roku podczas wizyty w Polsce Benedykt XVI wyraził nadzieję na "rychłą beatyfikację i kanonizację Jana Pawła II". Podkreślano wówczas, że jeszcze żaden proces w diecezji w czasach nowożytnych nie rozpoczął się tak szybko po śmierci kandydata na ołtarze i nie zakończył się w ciągu niespełna dwóch lat od jego otwarcia.
Całą dokumentację przekazano następnie Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, gdzie przystąpiono do bardzo długich i żmudnych prac nad kluczowym dokumentem procesu, czyli positio. Jest to obszerne opracowanie zeznań świadków, a także biografii. Celem tej pracy jest przedstawienie sylwetki kandydata z punktu widzenia heroiczności jego cnót.
Cudowne uzdrowienie
W tym czasie we Francji rozpoczęło się osobne postępowanie kanoniczne w sprawie wybranego do beatyfikacji cudu uzdrowienia z choroby Parkinsona 40-letniej zakonnicy Marii Simon-Pierre, przypisywanego wstawiennictwu polskiego papieża. Dwa miesiące po śmierci Jana Pawła II modliła się ona do niego z całą swą wspólnotą zakonną.
Diecezjalny etap procesu beatyfikacyjnego Jana Pawła II został zamknięty w 2007 roku. Wtedy dokumentacja na temat życia i heroiczności cnót papieża Polaka oraz cudu, przypisywanego jego wstawiennictwu, została przekazana do watykańskiej Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych. Rozpoczął się wówczas drugi, tak zwany "rzymski" etap procesu.
Heroiczność cnót
W maju 2009 roku komisja teologów Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych wydała pozytywną opinię o heroiczności cnót Jana Pawła II. Kilka miesięcy później w kolejnych głosowaniach podobne decyzje podjęły komisje teologów i kardynałów oraz biskupów. Tym samym w listopadzie zamknięto te ważne procedury postępowania, których najistotniejszym elementem była promulgacja, czyli ogłoszenie 19 grudnia 2009 roku, dekretu o heroiczności cnót Jana Pawła II. Zakończyła się zatem zasadnicza część procesu beatyfikacyjnego.
Przełom i znaczne przyspieszenie nastąpiły między listopadem a grudniem 2010 roku, gdy cud uznała w głosowaniu najpierw komisja lekarzy, a potem teologów. 11 stycznia 2011 roku cud zaaprobowało ostatnie gremium w kongregacji - komisja kardynałów i biskupów. Ostateczną opinię wydała w tej sprawie Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych. Dekret, z prośbą o jego aprobatę, został przekazany Benedyktowi XVI , który 14 stycznia 2011 podpisał dokument i ogłosił datę beatyfikacji. Wtedy formalnie zamknięto cały proces beatyfikacyjny.
Od śmierci Jana Pawła II, każdego roku do jego grobu przybywa kilka milionów pielgrzymów. Pozostawiają listy i kartki, które zawierają intencje, modlitwy, a także podziękowania oraz świadectwa nawróceń i uzdrowień. Wszystkie trafiają do Biura Postulacji Beatyfikacji i Kanonizacji Sługi Bożego Jana Pawła II. Są traktowane jako unikatowy materiał i zostają włączone do dokumentacji procesu beatyfikacyjnego.
Opracowanie Przemysław Goławski na podstawie IAR i PAP.