Rozwój architektury polskich miast. "Nadmierna swoboda może skutkować degradacją przestrzeni" [WIDEO]

- Bardzo irytuje mnie wrzucanie wszystkiego do jednego worka czy krytyka współczesnej architektury, bo zazwyczaj nie towarzyszy temu głębsza refleksja - powiedział podczas "Debaty Dwójki" Michał Krasucki - stołeczny konserwator zabytków. Podczas dyskusji w Dwójce swoje spojrzenie na rozwój polskich miast przedstawili także Natalia Paszkowska i Piotr Mazik. Każdy z ekspertów zwrócił uwagę na inne elementy, które ich zdaniem są ważne w rozwoju architektury miast.

Debata Dwójki "Skansen czy Metropolis?"

Foto: Cezary Piwowarski/Polskie Radio

 

• W którym kierunku powinny rozwijać się polskie miasta? Czy da się pogodzić nowoczesne budownictwo i ochronić spuściznę przodków? Z tymi pytaniami zmierzyli się w "Debacie Dwójki" Natalia Paszkowska - architekt, Michał Krasucki - stołeczny konserwator zabytków i Piotr Pazik - historyk architektury.
• Zdaniem Natalii Paszkowskiej planowanie architektury miasta nie jest do końca właściwe ponieważ nie da się przewidzieć wszystkich zmian jakie na przestrzeni lat zachodzą w społeczeństwie i jego potrzebach.
• Piotr Mazik z Fundacji "Zakopiańczycy. W poszukiwaniu tożsamości" powiedział, że jego miasto jest doskonałym przykładem tego, że "nadmierna swoboda może skutkować degradacją przestrzeni".

W Polsce w ścierają się dwie wizje: z jednej strony czynione są starania o to, żeby nawet najmniejsze świadectwo przeszłości zabezpieczyć przed zniszczeniem, z drugiej - obserwujemy olbrzymi pęd ku nowoczesnej architekturze ze szkła i stali, często z przeznaczeniem komercyjnym. Najlepszym przykładem jest Zakopane, w którym każdy centymetr wolnej przestrzeni przeznaczany jest na ogromne hotele i mieszkania na wynajem krótkoterminowy.

Każdy z ekspertów "Debaty Dwójki" ma nieco inne spojrzenie na właściwy kierunek, w którym powinny iść polskie miasta.

Czym jest miasto?

Natalia Paszkowska stwierdziła, że dyskusję o rozwoju architektury należy zacząć od próby określenia tego czym jest miasto. - Około 33 proc. ludzi w skali świata mieszka już w obszarach miejskich, a nie w samych miastach. Ten rodzaj zamieszkiwania charakteryzuje się tym, że nie jest to już relacja z naturą, uprawami rolnymi jak jest to na wsi. Nie jest to też rodzaj obcowania z instytucjami kulturalnymi, transportem czy miejscami pracy jak jest to w mieście. Jest to coś pomiędzy i ten obszar dynamicznie rośnie - oceniła.

Architekt zwróciła uwagę na to, że w świecie Zachodu rola miast znacznie się zmieniła i widać to w statystykach. - Europa i USA są najmniej zurbanizowane jeżeli chodzi o ludzi mieszkających w miastach. To jest kierunek, w którym podążamy. Widać to dobrze na przykładzie Warszawy. Pod koniec lat 20-tych to było około 800 ludzi na hektar w Warszawie. Teraz jest to ok. 170. Ma na to wpływ oczywiście rozszerzenie granic terytorialnych stolicy i suburbanizacji. Warto zastanowić się czym jest dzisiaj miasto - zaproponowała.

Zmiany na wsi i warstwy miast

Michał Krasucki - stołeczny konserwator zabytków dodał, że wpływ na miasta mają także zmieniające się miasteczka i wsie. - Zmienia się także struktura wsi. Coraz mniej jest takich typowych wsi, a są to jakieś osiedla. Zmienił się też sposób zamieszkiwania i zarobkowania na tych terenach. Wiele osób po prostu dojeżdża do mniejszych bądź większych ośrodków - zauważył.

Czytaj także:

• Dlaczego stolica Polski jest córką Torunia? Książka "Historia Warszawy od początku"
• Wenecja broni się przed turystami. Dlaczego turyści chcą Wenecji?

Gość Polskiego Radia podkreślił, że każdy element architektury jest spuścizną jakiegoś pokolenia i każdy ma w mieście swoje miejsce. - Jako konserwator patrzę na miasto jako taki palimpsest, który narasta. Jest wiele znaczeń i warstw, w tym warstw historycznych i na każdą jest miejsce. Bardzo irytuje mnie wrzucanie wszystkiego do jednego worka czy krytyka współczesnej architektury, bo zazwyczaj nie towarzyszy temu głębsza refleksja - powiedział.

Zakopane jako soczewka

Piotr Mazik, który bacznie przygląda się polskiej stolicy Tatr zaznaczył, że jego miasto może być dobrym punktem odniesienia dla dużych aglomeracji. - W porównaniu z Warszawą Zakopane jest małym miastem powiatowym. Ta perspektywa może być jednak interesująca. Patrząc na rolę Zakopanego w skali całego kraju, zwłaszcza z punktu  widzenia architektury, to miejsce któremu nieustannie stawia się wysokie wymagania - stwierdził.

- Jesteśmy w pewnym punkcie zwrotnym architektury. Polega on na tym, że dotychczas architekturze towarzyszyła pewna swoboda, która ma swoje plusy i minusy. Okazuje się, że nadmierna swoboda może skutkować pewną degradacją przestrzeni i widać to na przykładzie Zakopanego - ocenił.

Równowaga w mieście i planowanie

Michał Krasucki stwierdził, że kluczem jest odpowiednie podejście do inwestycji i pewna równowaga. - Sensowne podejście do miasta to takie, które waży podejście. Musimy mieć miejsce na duże projekty publiczne, których mamy teraz bardzo dużo w polskich miastach. Miasto to jednak także miejsca ukryte i małe, w których działy się wielkie rzeczy, tworzyli je wybitni artyści albo są ważne dla mieszkańców jak np. place czy parki - powiedział.

Z kolei Natalia Paszkowska oceniła, że nie zawsze da się wszystko przewidzieć i należy reagować na aktualne potrzeby.  - Uważam, że planowanie nie jest receptą na wszystkie problemy. Im dłużej pracuję, tym jestem większą zwolenniczką tego, żeby pracować tu i teraz. Zwłaszcza, że wszystko się zmienia i nie wiadomo, w którym kierunku będziemy podążać. W planowaniu zapisany jest paradoks, że chcemy coś przewidzieć, ale jednocześnie możemy wyrządzić pewną szkodę - oceniła.

Posłuchaj

60:37 _PR2 (mp3) 2024_06_18-21-00-04.mp3 Natalia Paszkowska, Michał Krasucki i Piotr Mazik o kierunku rozwoju architektury polskich miast (Debata Dwójki)

 

***

Tytuł audycji: Debata Dwójki

Prowadziła: Aldona Łaniewska-Wołłk

Goście: Natalia Paszkowska (architekt), Michał Krasucki (stołeczny konserwator zabytków), Piotr Mazik (historyk architektury z Fundacji "Zakopiańczycy. W poszukiwaniu tożsamości")

Data emisji: 18.06.2024

Godz. emisji: 21.00

dz