To jedyne zachowane insygnium koronacyjne dynastii Piastów należy do najważniejszych symboli państwa polskiego. Przez kilka wieków służył polskim władcom. Jednak wraz z rozbiorami został zrabowany przez Prusaków. W nie do końca wyjaśnionych okolicznościach zdołał jednak przetrwać.
15:01 _PR2 (mp3) 2024_12_29-09-30-03.mp3 Szczerbiec - najważniejszy symbol państwa polskiego. Co wiemy o jego historii? (Kunstkamera/Dwójka)
Szczerbiec - miecz wyjątkowy
Krzysztof Czyżewski kurator zbioru militariów na Wawelu podkreślił, że Szczerbiec wyróżnia jego wyjątkowość. - Szczerbiec jest klasycznym mieczem bojowym. Jednak ze względu na rękojeść trzeba użyć określenia – miecz ceremonialny. Nie był przeznaczony do boju, ale najpewniej od 1320 roku do 1764 był używany jako miecz koronacyjny - powiedział.
- Rękojeść ma charakter wyjątkowy. Odpowiada mieczom ceremonialnym, ale dlatego że jest niepodobna do żadnego ze średniowiecznych mieczy ceremonialnych (…) Drugiego takiego miecza nie ma - zaznaczył.
Powstanie Szczerbca
Rafał Ochęduszko kustosz w dziale zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu zdradził, że powstanie miecza datuje się na XIII wiek. - Legenda mówi, że był to miecz Bolesława Chrobrego. Został podarowany mu przez anioła w czasie jego wyprawy kijowskiej, a sama nazwa pochodzi od wyszczerbienia go o bramę kijowską. Jest to jednak tylko legenda - przypomniał.
- Według wszelkiego prawdopodobieństwa możemy wiązać go z księciem wielkopolskim – Bolesławem Pobożnym. Realnie uchwytna historia to dopiera pierwsza połowa XIV wieku i przede wszystkim koronacja Władysława Łokietka po zjednoczeniu Królestwa Polskiego - powiedział.
Cudem ocalony
Po 3. rozbiorze Polski Prusacy okupowali Kraków i włamali się do skarbca i zagrabili wszystkie cenne precjoza w tym cały zestaw regaliów i wywieźli je do Berlina. - Tam w jakichś okolicznościach miecz został odłączony od regaliów. Korona, berło i jabłko zostały przetopione i bezpowrotnie zniszczone. Miecz zaczął swoje życie kolekcjonerskiej i przechodził z rąk do rąk - powiedział Rafał Ochęduszko.
Czytaj także:
- W 1870 roku trafił do kolekcji Aleksandra Piotrowicza Bazylewskiego. Miał wspaniałą kolekcję przede wszystkim zabytków średniowiecznych. Prezentował ją np. w Paryżu w 1878 roku. Nastąpiło tam wielkie odkrycie. Polacy przebywający na emigracji i zwiedzający wystawę rozpoznali miecz i od tego momentu Szczerbiec wrócił do ikonosfery patriotycznej polskiej - zdradził.
***
Tytuł audycji: Kunstkamera
Prowadzenie: Aleksandra Łapkiewicz
Goście: Krzysztof Czyżewski (kurator zbioru militariów w Zamku Królewskim na Wawelu), Rafał Ochęduszko (kustosz w dziale zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu)
Data emisji: 29.12.2024
Godz. emisji: 9.30
dz
