Kanon Dwójki: Grażyna Bacewicz

2 - 5 lutego 2009, godz. 9:50

Urodziła się 5 lutego 1909 roku jako trzecie dziecko Litwina Vincasa Bacevičiusa i Polki Marii Modlińskiej. Od najmłodszych lat, wraz z rodzeństwem, występowała jako pianistka i skrzypaczka na licznych koncertach. Muzyka stała się jej przeznaczeniem, stanowiła „ostinato jej życia” – jak o swojej koleżance powiedział kiedyś Stefan Kisielewski.

Grażyna Bacewicz – bo o niej mowa – przyszła na świat trzy dni przed tragiczną śmiercią Mieczysława Karłowicza. Gdyby bliskość tych dat  traktować symbolicznie, można by powiedzieć, że oto minęły się dwie postawy wobec fenomenu sztuki: romantyczno-modernistyczna i racjonalistyczno-klasycystyczna. Twórczość Grażyny Bacewicz wpisuje się całkowicie w ten drugi nurt. Kompozytorka współtworzyła polską szkołę neoklasycyzmu, której dogmatem stało się negowanie wszelkich, pozamuzycznych znaczeń sztuki dźwięków. To była oczywiście reakcja na wybujały romantyzm i to raczej w jego epigońskich przejawach. Neoklasycy za swego mistrza obrali Igora Strawińskiego, oczywiście Strawińskiego jako twórcy Pulcinelli czy innych utworów czerpiących wzorce z przeszłości.

Grażyna Bacewicz wielokrotnie powtarzała, że najważniejsza w utworze jest logiczna forma i wokół tego ideału budowała swoje konstrukcje dźwiękowe. Oczywiście z biegiem lat język jej muzyki zmieniał się, artystka eksperymentowała z dodekafonią, pisała utwory na wskroś sonorystyczne. Ale zawsze pozostawała wierna założeniom przyjętym w młodości – ożywienia klasycznych form nową, muzyczną treścią.

„W mojej muzyce dużo się dzieje, jest ona drapieżna, a jednocześnie liryczna.”

To słowa Grażyny Bacewicz, które staną się mottem naszych audycji nadawanych w setną rocznicę urodzin wielkiej kompozytorki i skrzypaczki.

Zapraszają Małgorzata Gąsiorowska i Marcin Majchrowski.