Rola barykad w powstaniu warszawskim. "Zawsze były bronią, do której sięgali ci słabsi"

Ostatnia aktualizacja: 01.08.2024 13:53
W dniu osiemdziesiątej rocznicy wybuchu powstania warszawskiego gościem "Poranka Dwójki" był Sebastian Pawlina - autor książki "Barykady '44. Nadzieja i wspólnota". To opowieść o symbolu powstańczego oporu, nadziei i o ludziach, którzy budowali barykady, ginęli na nich, ratowali innych, żyli w ich cieniu i marzyli na nich o wolnej Polsce.
Barykady odgrywały fundamentalną rolę w Powstaniu Warszawskim
Barykady odgrywały fundamentalną rolę w Powstaniu WarszawskimFoto: Polskie Radio/Piotr Podlewski
  • W czasie walk w Warszawie zginęło ok. 18 tys. powstańców. Dalsze 25 tys. odniosło rany. 17 tys. powstańców dostało się do niewoli. 
  • Niemcy wysłali do walk z powstańcami około 50 tys. żołnierzy. Należeli do nich żołnierze Wehrmachtu, członkowie formacji SS, policji niemieckiej i jednostek kolaborujących.
  • Szanse powstańców z Niemcami, którzy dysponowali nieporównywalnym sprzętem i doświadczenie, zwiększały barykady. Zdaniem Sebastiana Pawliny odegrały one w Powstaniu fundamentalną rolę.

Barykady budowali wszyscy – na każdym skrzyżowaniu i każdej przecznicy miasta. Wznoszono je z ziemi, płyt chodnikowych, mebli, przewróconych tramwajów. Były tarczami chroniącymi przed niemieckimi kulami, stanowiskami strzeleckimi, rowami przeciwczołgowymi, przestrzenią, w której przenikały się życie i śmierć.

Zainteresowanie powstaniem warszawskim

Sebastian Pawlina z historią powstania warszawskiego obcował od urodzenia. W naturalny sposób jego zainteresowania przekształciły się w książki o tej tematyce. - Wychowałem się na warszawskiej Woli, czyli miejscu które usiane jest powstańczymi historiami i tablicami upamiętniającymi pomordowanych w sierpniu 1944 roku - opowiedział.

- Cały czas mam w głowie pewną historię. Kiedy chodziłem do przedszkola, moja mama zanim zaprowadziła mnie któregoś dnia, to odebrała telefon od taty, który powiedział, żebym został w domu, bo w telewizji leci "Kanał". Wtedy byłem na ten film jeszcze za młody, ale po latach do niego wróciłem - dodał.

Barykady w Powstaniu

Autor podkreślił, że barykady odegrały bardzo ważną rolę w walce z Niemcami. - Barykady miały fundamentalne znaczenie dla Powstania. Zarówno ze względów praktycznych jak i symbolicznych - powiedział.

- Był to w zasadzie jedyny sposób na to, żeby Powstańcy mogli toczyć jakąkolwiek walkę z Niemcami, którzy przerastali ich pod każdym względem. Musieli sobie w jakiś sposób radzić i stąd wziął się pomysł barykad - wyjaśnił.

Większe szanse na przeżycie

Sebastian Pawlina powiedział również, że przeszkody tworzone przez powstańców na ulicach zwiększały szanse na przeżycie. - Barykady pełniły różną rolę. Odgrywały dużą rolę w zatrzymywaniu Niemców przed wkraczaniem w głąb kolejnych dzielnic. Było to widoczne zwłaszcza na Starym Mieście - powiedział.

- Rola schronienia także była niezwykle istotna. Niemcy mieli bardzo dobry wgląd w przebieg ulicy. Snajperzy mogli blokować przejścia przez ulicę z bardzo dużą skutecznością. Powodowało to nieustające straty. Żeby przejść z jednej strony na drugą trzeba się było schronić i przebiec. Dużo ludzi ginęło w ten sposób nawet przy barykadach, ale zwiększyło to i tak procent szans na przeżycie - zaznaczył Sebastian Pawlina.


Posłuchaj
17:39 PR2 2024_08_01-09-12-02.mp3 Sebastian Pawlina o roli barykad w Powstaniu Warszawskim (Poranek Dwójki)

 

***

Tytuł audycji: Poranek Dwójki

Prowadziła: Monika Zając

Gość: Sebastian Pawlina (autor książki "Barykady '44. Nadzieja i wspólnota")

Data emisji: 1.08.2024

Godz. emisji: 9.15

dz

Czytaj także

Biografia Warszawy. Historia miasta z perspektywy zbioru doświadczeń

Ostatnia aktualizacja: 23.04.2024 14:03
Warszawa ma bogatą, ale i trudną historię. Prof. Błażej Brzostek w książce "Wstecz. Historia Warszawy do początku" przedstawia ją z perspektywy zbioru indywidualnych doświadczeń. W audycji "Rzeczypospolite" opowiedział o tym, dlaczego wybrał taki sposób przedstawienia historii miasta oraz odpowiedział na zarzuty o pokazywaniu tylko złej strony Warszawy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Głosy powstańczej Warszawy". Wspomnienia bohaterów

Ostatnia aktualizacja: 29.07.2024 14:57
- Powstanie musiało wybuchnąć. Nastrój warszawskich ulic i chęci, żeby złapać tego wroga za gardło, nie dało się zahamować. Nie było to możliwe - opowiadała Anna Przedpełska-Trzeciakowska. W tym roku obchodzimy 80. rocznicę powstania warszawskiego. W ramach okolicznościowego cyklu "Głosów z przeszłości" słuchaliśmy wspomnień tych, którzy latem 1944 roku bohatersko bronili Warszawy.
rozwiń zwiń