O tym, jak chrześcijaństwo rozwijało się w Egipcie i w Nubii i co z tej tradycji przetrwało do naszych czasów, ze swoimi gośćmi: prof. Tomaszem Derdą, Stefanem Jakobielskim i Tomaszem Góreckim, w Sezonie na Dwójkę, rozmawiała Katarzyna Kobylecka.
Według podań kościół koptyjski zawdzięcza swoje powstanie działalności św. Marka Apostoła, który w 68 r. na terenie Aleksandrii poniósł śmierć męczeńską. Nie ma jednak na to dowodów historycznych. Tomasz Derda wyjaśnia, że chrześcijaństwo w Egipcie pojawiło się dokładnie w takim samych okolicznościach, jak w innych prowincjach państwa rzymskiego. -Było to państwo wielkie, z ciągłym przepływem ludności, więc nowa religia dość szybko mogła tam trafić- dodaje Tomasz Derda.
Chrześcijaństwo trafiło w Egipcie na podatny grunt.
- Kultura egipska wniosła także wiele do chrzescijaństwa. Monastycyzm w postaci życia pustelniczego jak i zorganizowanego pochodzi właśnie z Egiptu. Stąd rozprzestrzenił się na tereny Bliskiego Wschodu, a potem do innych części świata. Ostatecznie doprowadziło to do powstania wspólnot zakonnych.
Na przestrzeni lat Egipcianie ulegli procesowi Arabizacji i Islamizacji. Proces Arabizacji zaczął się pod koniec VIII wieku, polegał na odrzrzuceniu języka koptyjskiego, a przyjęciu języka arabskiego. Proces ten zakończył się na przełomie XV i XVI w., kiedy przestano masowo mówić po koptyjsku. Proces Islamizacji do dnia dzisiejszego się nie skończył.
W 642 r. Arabowie wkroczyli do Egiptu. Zamyka to pewną epokę i zaczyna się nowy okres.
W Nubii (północno-wschodnia Afryka) chrześcijańswto, w porównaniu z Egiptem, pojawia się późno. Odkąd w VI w. została podbita przez Aksum, zaczęła stopniowo ulegać chrystianizacji w kolejności: Nobadia, Makuria i Alodia.
Polscy archeologowie od kilkunastu lat interesują się i odkrywają chrzescijańskie dziedzidztwo Egiptu i Nubii. Podczas misji archeologicznej kierowanej przez Włodzimierza Godlewskiego, w Naqlun w Oazie Fayum, natrafili na garnek pełen złotych denarów.
Klasztor w Oazie Fayum także stanowi ważne miejsce pracy polskich archeologów.
Cennym miejscem dla polskich archeologów jest też Gurna w północenj części Egiptu.
Wielu archeologów bierze udział w wykopaliskach w Starej Dongoli w Sudanie. Tu Polscy archeolodzy są od 1964 r.
Goście Sezonu na Dwójkę podsumowują, że stulecia chrześcijaństwa w Egipcie i Nubii miały ogromny wpływ na współczesne oblicze muzułmańskich dziś krajów.
(na podst. Sezonu na Dwójkę; 30 marca 2010)
