Jeśli chcielibyśmy ująć w syntetycznym skrócie istotę geniuszu Händla, to na pewno zwrócilibyśmy uwagę na jego niezwykły dar myślenia kategoriami teatru. Była to cecha z gruntu barokowa – charakterystyczna dla tej epoki rozmiłowanej w silnych kontrastach, gwałtownych emocjach, grze przeciwieństw, nierzadko wręcz czarno-białych.
Händel ujawnia fascynację teatrem muzycznym bardzo wcześnie, kiedy - zamiast starać się o stanowisko organisty w jakimś protestanckim kościele w rodzinnej Saksonii – jedzie do Hamburga, by tam grać w orkiestrze operowej. Także potem, gdy udaje się w podróż do Włoch, ojczyzny opery, by tam poznawać sposoby rozwijania akcji dramatycznej i charakterystykę bohaterów operowych. Jak pojętnym jest uczniem, świadczą jego włoskie kantaty, a także pierwsze spektakularne sukcesy – oratorium "La Resurrezione" i opera "Agrippina", przyjęta z entuzjazmem podczas karnawału w Wenecji.
Angielski okres życia Händla przynosi dwie drogi realizacji jego fascynacji teatrem: to włoska opera seria i angielskie oratorium. Jego opery, bazujące na konwencji opery neapolitańskiej, ukazują nam genialną inwencję melodyczną Händla, jego niezwykłe wyczucie scenicznego "dziania się". Kompozytor okazuje się także wnikliwym psychologiem, kreślącym subtelne portrety głównych bohaterów, jeśli tylko pozwalają na to (nie zawsze najwyższych lotów) libretta.
Jeśli Händla krępowała czasami konwencja opery włoskiej, to w angielskich oratoriach, które są jego oryginalnym tworem, mógł zrealizować w pełni swoją wizję teatru biblijnego. Już nie dworskie intrygi, rycerze i książęta, a nawet postaci z czarodziejskiej feerii, a potężne konflikty całych narodów, wodzowie, królowie i prorocy, wielkie konieczności dziejowe i tragiczne fatum – to odnajduje Händel w Starym Testamencie, głównym źródle inspiracji jego biblijnych oratoriów. Pojawi się tu także bohater zbiorowy – lud Izraela – co wzbogaci dramaturgię jego dzieł o wspaniałe, pełne rozmachu, okazałości - a nierzadko gwałtownych emocji - karty chóralne.
O tym wszystkim opowiemy Państwu, sięgając po dźwiękowe przykłady z kilku najwybitniejszych dzieł Händla.
Ewa Obniska i Magdalena Łoś
***
Na audycję "Rozmowy o muzyce" zapraszamy w poniedziałek (2.02) w godz. 19.00-20.45.
mc
