"Ruda Kejla". Premiera książki Izaaka Baszewisa Singera

Ostatnia aktualizacja: 29.12.2022 22:00
- Praktyka przekładania Baszewisa z angielskiego doprowadziła do tego, że wiele osób, z którymi dziś rozmawiam, nie ma świadomości, że Baszewis nigdy nie pisał po angielsku. Jego cała twórczość powstawała w języku jidysz. Jest to jego język domowy, Żydzi polscy mówili w domu w języku jidysz. Do końca życia pisał tylko w języku żydowskim - przypomniał Krzysztof Modelski na antenie Dwójki. 
Izaac Bashevis Singer
Izaac Bashevis SingerFoto: Israel Press and Photo Agency/Dan Hadani collection, National Library of Israel / CC BY 4.0

Izaak Baszewis Singer jest pisarzem znanym w Polsce nieźle. Ale wciąż w naszej świadomości istnieje tylko część jego dorobku. Kilka tygodni temu poznaliśmy, wcześniej niepublikowaną po polsku, powieść zatytułowaną "Ruda Kejla". 

Powieść podejmuje wątki "eksportu" kobiet z terenów dzisiejszej Polski do Ameryki ("ziemi obiecanej" żydowskiej biedoty), rosyjskiego antysemityzmu, anarchizmu. Książkę warto czytać. To mało znany żydowski świat przestępczy początków XX wieku w Warszawie, to także Ameryka widziana oczyma żydowskiego biedaka, to dylematy dręczące młodych na początku ubiegłego wieku. To erupcja namiętności…

Garstka tłumaczy

"Ruda Kejla" to pierwszy przekład prozy noblisty z języka oryginału, jidysz. Wszystkie wcześniejsze były tłumaczone z angielskiego. - Z jednej strony sam autor i dysponenci jego praw autorskich z jakiegoś powodu wolą, by było to tłumaczone z drugiej ręki, czyli z przekładów na angielski. Niektórzy twierdzą, że jest to zabieg po części marketingowy - najważniejszym rynkiem jest rynek amerykański i Amerykanom mówi się, że dostają oni oryginał - wyjaśniał Krzysztof Modelski. - Drugi powód jest taki, że z języka angielskiego tłumaczy jest mnóstwo, natomiast osób, które tłumaczą z martwego lub prawie martwego, jest garstka - kontynuował.

Powieść w odcinkach

Powieść nigdy nie była wydana w wersji książkowej po angielsku. W jidysz zresztą też nie. Była za to tłumaczona i wydawana w kilku innych językach. Drukowano ją w odcinkach w gazecie "Forwerts" przez prawie rok, od 9 grudnia 1976 do 7 października 1977 roku. Uznawano ją wówczas za… śmiałą obyczajowo. - To, że nie wyszła w jidysz, nie jest niczym dziwnym. Pamiętajmy o tym - i to jest w ogromnej mierze skutek II wojny światowej i zagłady - że odbiorcy literatury jidysz praktycznie stopniowo przestawali istnieć. Ogromna część twórczości Baszewisa była udostępniana od razu w przekładzie na język angielski. I to jest powód, dla którego nie opublikowano książki w jidysz. Natomiast pytanie, dlaczego po angielsku to nie wyszło, jest pytaniem, na które do końca nie mamy odpowiedzi - mówił tłumacz.


Posłuchaj
28:40 2022_12_29 21_31_24_PR2_Rozmowy_po_zmroku.mp3 Krzysztof Modelski, tłumacz z jidysz, o książce Izaaka Baszewisa Singera "Ruda Kejla" (Rozmowy po zmroku/Dwójka)

 

Czytaj także: 

[źródło: Facebook/Fame Art Books & Music]

***

Tytuł audycji: Rozmowy po zmroku

Rozmawiał: Wacław Holewiński

Data emisji: 29.12.2022

Godzina emisji: 21.30

djr/kor


Czytaj także

Przybyszewski wraca po 100 latach. 11-tomowa edycja dzieł

Ostatnia aktualizacja: 25.06.2022 10:00
Zespół uczonych Uniwersytetu Jagiellońskiego pod kierunkiem prof. dr hab. Gabrieli Matuszek-Stec przygotowuje 11–tomową krytyczną edycję Dzieł literackich Stanisława Przybyszewskiego. Seria ta obejmuje wszystkie utwory literackie pisarza powstałe w języku polskim.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Zamieszkiwanie pamięci" - rozmowa z Joanną Ugniewską

Ostatnia aktualizacja: 13.09.2022 22:00
Gościem wtorkowych "Rozmów na lato" była znakomita tłumaczka prof. Joanna Ugniewska, z którą porozmawialiśmy o jej najnowszej książce "Zamieszkiwanie pamięci".
rozwiń zwiń