Franciszek Zabłocki - typowy intelektualista swojej epoki

Ostatnia aktualizacja: 24.10.2023 22:00
- Wokół króla Stanisława Augusta skupiło się wielu naukowców, intelektualistów, arystokratów z Czartoryskimi na czele. Byli oni też mecenasami Franciszka Zabłockiego, który pochodził z Wołynia, nie z jakieś prestiżowej rodziny - mówiła prof. Jagoda Hernik-Spalińska w audycji z cyklu "Dramaty polskie. Wybrał Zbigniew Raszewski".
Franciszek Zabłocki był XVIII-wiecznym komediopisarzem, poetą, publicystą i tłumaczem
Franciszek Zabłocki był XVIII-wiecznym komediopisarzem, poetą, publicystą i tłumaczemFoto: Piotr Mecik/Forum
  • W tym roku Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego świętuje 20-lecie istnienia.
  • Z okazji jubileuszu na antenie Dwójki można słuchać cyklu "Dramaty polskie. Wybrał Zbigniew Raszewski".
  • Autorzy audycji sięgają do dramatów wskazanych przez Zbigniewa Raszewskiego jako najważniejszych w polskiej literaturze dramatycznej.
  • Tematem najnowszej odsłony cyklu była komedia "Fircyk w zalotach" Franciszka Zabłockiego.

Po raz kolejny w ostatnim czasie, po "Cudzie mniemanym, czyli Krakowiakach i Góralach" oraz "Historyi o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim", w ramach Dwójkowego cyklu omawialiśmy tekst przedromantyczny. - Prof. Raszewski był osiemnastowiecznikiem, dlatego interesował się wszystkim, co było związane z XVIII wiekiem. Z teatrem i nie tylko, również z wojskowością, polityką czy urbanistyką. Był wybitnym znawcą tej epoki - podkreślała prof. Jagoda Hernik-Spalińska.

Franciszek Zabłocki - niedoszły jezuita robi karierę w stolicy

Urodzony w 1754 roku Franciszek Zabłocki początkowo zamierzał być jezuitą. - Jako młody człowiek wstąpił do nowicjatu, z którego jednak zrezygnował i przeniósł się do Warszawy, gdzie wpadł w towarzystwo tzw. oświeconych. Ponieważ był wszechstronnie wykształcony, znał też kilka języków, bardzo się temu środowisku przydał. Natychmiast został zatrudniony, najpierw jako sekretarz, a później coraz bardziej znacząca postać wspomagająca prace Sejmu Czteroletniego - tłumaczyła redaktor naczelna "Teatrologia.info".

"Fircyk w zalotach" - komedia według francuskich wzorców

Franciszek Zabłocki napisał przeszło 50 komedii. Jedną z najbardziej znanych jest "Fircyk w zalotach" oparty na francuskim pierwowzorze ("Zakochany fircyk"). Autor nie tylko opisał zmyślną intrygę głównego bohatera, która miała doprowadzić go do małżeństwa z Podstoliną, ale też dał jej odpowiednie tło: nawiązywał do obyczajów warszawskiego dworu, opisał obowiązujące stroje i sposoby spędzania wolnego czasu.

Utwór został zadedykowany królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu. Władca najprawdopodobniej był obecny na premierze. Ze względu na znakomicie napisane role sztuka Zabłockiego była bardzo chętnie grywana na scenie. Zmieniło się to w ostatnim ćwierćwieczu i dziś "Fircyk w zalotach" znany jest przede wszystkim z lektur szkolnych.


Posłuchaj
29:30 2023_10_24 21_31_01_PR2_Rozmowy_po_zmroku.mp3 "Fircyk w zalotach" - komedia według francuskich wzorców (Dramaty polskie. Wybrał Zbigniew Raszewski) 

Cykl "Dramaty polskie. Wybrał Zbigniew Raszewski" powstał z okazji 20-lecia Instytutu Teatralnego. Sięgamy w nim do dramatów wskazanych przez Zbigniewa Raszewskiego - patrona instytutu - jako najważniejszych w polskiej literaturze dramatycznej.

Warto przypomnieć, że lista, o której mówimy, powstała w latach 70. XX wieku, a po raz pierwszy została opublikowana już po śmierci Raszewskiego, w 2004 roku, w "Raptularzu", czyli dzienniku tego znakomitego historyka teatru. Sięgamy do genezy tych dramatów, historii ich wystawień na polskich scenach, ale też sprawdzamy, jak one rezonują we współczesnym życiu teatralnym.

***

Tytuł audycji: "Dramaty polskie. Wybrał Zbigniew Raszewski" (pasmo "Rozmowy po zmroku")

Prowadziła: Katarzyna Hagmajer-Kwiatek

Gość: prof. Jagoda Hernik Spalińska (Instytut Sztuki PAN, redaktor naczelna "Teatrologia.info")

Data emisji: 24.10.2023

Godz. emisji: 21.30

pg

Czytaj także

"Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale" Wojciecha Bogusławskiego - ukochana sztuka Polaków

Ostatnia aktualizacja: 26.09.2023 22:00
- To wybór oczywisty. "Krakowiaków i Górali" nie mogło zabraknąć na liście prof. Zbigniewa Raszewskiego, który był wybitnym znawcą i biografem Wojciecha Bogusławskiego. To najważniejsza i najwspanialsza jego sztuka, a każde dzieło ma swój żywot popremierowy i trwanie w tradycji. "Krakowiaki" wielokrotnie wracały w ważnych momentach naszej historii, Polacy kochają tę sztukę - mówił w Dwójce prof. Jarosław Kilian.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim". Dzieło dla gawiedzi

Ostatnia aktualizacja: 18.10.2023 14:00
- Chodzi o propagowanie wiary, czyli celowe opuszczenie języka tego wykształconego człowieka do poziomu potencjalnych odbiorców tego typu tekstów, co świadczy o tym, że ktoś naprawdę miał niezwykły talent. No bo nie da się mówić "po szkolsku" - mówiąc językiem XVI-wiecznym - do gawiedzi. Moim zdaniem to jest największa wartość tego tekstu - mówił literaturoznawca prof. Krzysztof Koehler o jednym z najstarszych polskich dramatów pt. "Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim".
rozwiń zwiń