Srebrna biblioteka, wyroby z bursztynu, luterańska sztuka sakralna, bezcenne druki i widoki miasta - odwiedzając Malbork, będziemy mogli przenieść się na królewiecki dwór księcia Albrechta Hohenzollerna.
15:35 2025_04_07 11_00_05_Kwadrans_bez_muzyki.mp3 Spuścizna Albrechta Hohenzollerna. Wystawa "Hołd 500. Historia – Kultura – Pamięć" w Malborku (Kwadrans bez muzyki/ Dwójka)
"Hołd 500. Historia – Kultura – Pamięć" w Malborku
Ekspozycja - zgodnie z tytułem wysatwy - składa się z trzech modułów. Pierwszy, zatytułowany "Historia", opowiada o burzliwych stosunkach krzyżacko-polskich i wybitnych postaciach, które doprowadziły do pokojowego rozwiązania i przekształcenia Państwa zakonnego w świeckie. Drugi - "Kultura" - przybliża sztukę, kulturę i naukę renesansowego dworu królewieckiego oraz jego związki z dworami europejskimi. Trzeci - "Pamięć" - to kultura pamięci, od końca XVIII wieku do współczesności, w wizjach historyków i polskich artystów (m.in. Marcello Bacciarellego, Jana Matejki, Tadeusza Kantora czy Edwarda Dwurnika).
O szczegółach wydarzenia oraz o jego wartości historycznej w Dwójce opowiedzieli twórcy i pomysłodawcy wystawy: prof. Janusz Trupinda - dyrektor Muzeum Zamkowego w Malborku; Sławomir Majoch - główny koordynator wystawy; Bartłomiej Butryn z Działu Rzemiosła i Sztuki; dr Rafał Panfil - kustosz w Dziale Historii; oraz Artur Dobry - kurator do spraw badań zbiorów historycznych Muzeum Zamkowego w Malborku.
Czytaj także:
500 lat od hołdu lennego - Muzeum Warmii i Mazur prezentuje traktat krakowski z 1525 roku
To jednak nie wszystkie historyczne akcenty, związane z jubileuszem wydarzenia. Oryginalny pergamin z warunkami traktatu krakowskiego z 1525 roku jest prezentowany w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Historyczny dokument, wypożyczony z kolekcji Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, można oglądać do 16 kwietnia w sali gotyckiej olsztyńskiego zamku.
Na jego kartach zapisano po łacinie 31 artykułów traktatu pokojowego zawartego po ostatniej wojnie z Krzyżakami z lat 1519-1521. Widnieją pod nim pieczęci i podpisy m.in. króla Zygmunta Starego i Albrechta Hohenzollerna. Na mocy tego traktatu Prusy Książęce stały się lennem Polski, a Albrecht - dawny wielki mistrz zakonu krzyżackiego - przyjął tytuł księcia pruskiego i przeszedł na luteranizm.
Jak ocenił dyrektor Muzeum Warmii i Mazur Piotr Żuchowski, zbiorową wyobraźnię Polaków na temat hołdu pruskiego ukształtował obraz Jana Matejki, ale to właśnie traktat podpisany 8 kwietnia 1525 roku jest najważniejszym w polskich zbiorach dokumentem związanym z tym wydarzeniem.
Hołd pruski - 10 kwietnia 1525 roku:
- 8 kwietnia 1525 roku Albrecht Hohenzollern i Zygmunt Stary podpisali traktat krakowski, na jego mocy państwo zakonne ulegało sekularyzacji i przekształcało się w Prusy Książęce.
- Dopełnieniem zawarcia traktatu był hołd pruski, który Albrecht złożył polskiemu królowi dwa dni później.
- Dla współczesnych hołd pruski był wielkim triumfem Zygmunta I Starego.
- W historiografii oceniany był negatywnie jako fatalny błąd polityczny. Wskazywano, że lepszym rozwiązaniem byłaby po prostu inkorporacja. Ten negatywny stosunek możemy zobaczyć, gdy oglądamy obraz Jana Matejki "Hołd pruski".
***
Tytuł audycji: Kwadrans bez muzyki
Przygotowanie: Aleksandra Łapkiewicz
Data emisji: 7.04.2025
Godz. emisji: 11.00
IAR/zch/kor
