"Śmierć na polu walki była dla nich szczęściem"

Ostatnia aktualizacja: 02.08.2013 13:50
- To święte miejsce polskiej poezji. Wyjątkowy przykład jedności słowa i czynu - mówi o poetach pokolenia Kolumbów Dariusz Gawin, wicedyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego. Ale czy życie i twórczość Baczyńskiego albo Gajcego mogą być inspirujące dla współczesnych?
Audio
  • "Śmierć na polu walki była dla nich szczęściem"
Pomnik syrenki warszawskiej z twarzą Krystyny Krahelskiej, fot.wikipedia
Pomnik syrenki warszawskiej z twarzą Krystyny Krahelskiej, fot.wikipediaFoto: Dixi, wikipedia, lic. CC / rzeźba: Ludwika Nitschowa

- Słowacki i Mickiewicz przygotowali duchowo powstanie listopadowe, ale nie poszli walczyć. Wielkość poetów pokolenia Kolumbów polega na tym, że podążyli za własnym wezwaniem, wiedząc, że prawdopodobnie zginą - wyjaśnia Dariusz Gawin. - Dla Baczyńskiego wzięcie broni oznaczało klęskę artysty. Ale paradoksalnie z tej decyzji wyrosła w ostatnich miesiącach życia jego najczystsza poezja. Podobne wahanie było widać u Gajcego - dodaje.

A co stałoby się z poetami pokolenia Kolumbów, gdyby przeżyli wojnę? Na to pytanie odpowiada w pewnym sensie powieść Łukasza Orbitowskiego pt. "Widma". Bohaterem swojej prozy "o końcu miłości" uczynił on Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i jego Basię. W tym celu musiał jednak stworzyć alternatywną historię, w której nie dochodzi do wybuchu Powstania. Warszawa w końcu - choć później i z innych powodów - legnie w gruzach. - W tych młodych warszawiakach było tyle gniewu i potrzeby odwetu, że byli nie do zatrzymania. Ci ludzie i tak poszliby walczyć - wyjaśnia Orbitowski.

- Śmierć na polu walki była dla nich szczęściem - twierdzi z kolei Hanna Zofia Etemadi, autorka filmów biograficznych o Tadeuszu Gajcym i Leonie Zdzisławie Stroińskim. - Nie doświadczył jej niestety Andrzej Trzebiński, zamordowany przez Niemców anonimowo, w ulicznej łapance. To tragizm niebohaterskiej śmierci - dodaje. Nasz gość za cel postawił sobie przywrócenie pamięci o poetach pokolenia Kolumbów, zwłaszcza tych mniej rozpoznanych. Należą do nich Wojciech Mencel i Krystyna Krahelska, która "użyczyła" twarzy warszawskiej syrence.

- Wątek kobiecy w myśleniu o Powstaniu Warszawskim z roku na rok zyskuje na sile, czego przykładem jest chociażby projekt "Morowe panny" - podkreślił Dariusz Gawin.

W audycji mowa była też o innym muzycznym przedsięwzięciu Muzeum Powstania Warszawskiego, czyli o płycie "Gajcy", w której nagraniu udział wzięła m.in.  Karolina Cicha. - Nie da się śpiewać o wojnie w duchu "krainy łagodności", z gitarą i smyczkami - mówił nasz gość, opowiadając o rockowym brzmieniu albumu. Czy młodej generacji bliska jest przede wszystkim estetyka poezji Kolumbów? A może coś jeszcze?

- Ta poezja jest spowiedzią przegranego pokolenia... - powiedział krytyk literacki Tomasz Burek, próbując określić istotę fenomenu.

Audycję przygotowały Dorota Gacek i Elżbieta Łukomska.

mm

Czytaj także

Poeta spełniony, kochanek i żołnierz

Ostatnia aktualizacja: 21.01.2011 07:00
Był jednym z najwybitniejszych europejskich poetów. Dziś być może byłby trzecim polskim noblistą. Krzysztof Kamil Baczyński wolał jednak zamienić pióro na karabin.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Krzysztof Kamil Baczyński - poeta, który zamienił pióro na karabin

Ostatnia aktualizacja: 22.01.2014 07:00
- Krzysztof Kamil Baczyński nie uważał poezji za swoje powołanie. Jego wielkim pragnieniem było zostać żołnierzem - wspominał Bogdan Deczkowski, powstańczy dowódca poety.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jego usta kipiały od gniewu

Ostatnia aktualizacja: 04.08.2012 07:00
4 sierpnia 1944 zginął w Powstaniu Warszawskim poeta Krzysztof Kamil Baczyński. Czy musiało do tego dojść? Czy jeden z najlepszych poetów pokolenia musiał przypłacić bohaterstwo życiem?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Dwójka w rocznicę Powstania

Ostatnia aktualizacja: 01.08.2013 18:00
W pierwszych dniach sierpnia, w rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, Dwójka zaprasza na audycje specjalne poświęcone wydarzeniom sprzed 69 lat.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Rzeź Woli. Zapiski lekarza

Ostatnia aktualizacja: 02.08.2013 16:05
W piątek wieczorem w Dwójce słuchowisko dokumentalne na motywach książki raportów lekarza dyżurnego Szpitala Wolskiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Poeci pokolenia Kolumbów odczytani na nowo

Ostatnia aktualizacja: 01.08.2013 15:00
Kim są i jacy są dla współczesnych poeci pokolenia Kolumbów? Na te i inne pytania w "Rozmowach po zmroku” odpowiedzą zaproszeni do studia goście.
rozwiń zwiń