Posłuchaj
27:17 _PR2_AAC 2021_01_18-21-32-53.mp3 Jarosław Wróblewski o życiu i działalności Witolda Pileckiego (Dwójka/Rozmowy po zmroku)
- Odczytujemy go tylko jako żołnierza, a był on też ojcem, człowiekiem wrażliwym, humanistą, romantykiem, człowiekiem twórczym - zwraca uwagę Wróblewski. Najnowsza publikacja dotycząca organizatora ruchu oporu w KL Auschwitz to nie bohaterski pean, lecz opowieść o człowieku, jego korzeniach i tradycjach rodzinnych.
"Na świecie jest coraz bardziej kojarzony, znany i popularny". Stefanek o Pileckim 
"Na świecie jest coraz bardziej kojarzony, znany i popularny". Stefanek o Pileckim
Korzenie
Pilecki urodził się w Ołońcu – mieście w Karelii, północno-zachodniej części Imperium Rosyjskiego. Pochodził z polskiej rodziny szlacheckiej pieczętującej się herbem Leliwa. Jego dziadek, Józef, siedem lat spędził na zesłaniu na Syberii za udział w powstaniu styczniowym. - Pilecki czuł się spadkobiercą tych przodków, ich walki, odpowiedzialności za ojczyznę - mówi Wróblewski.
Wychowanie w tradycjach patriotycznych wpłynęło na młodego Witolda. Od 1910 roku Pileccy mieszkali w Wilnie. Wróblewski podkreśla, że w ich domu grano na fortepianie, a także czytano książki przynależące do ówczesnego kanonu jak chociażby dzieła Mickiewicza.
Wówczas wyobraźnię młodych wciąż poruszało malarstwo patriotyczne Grottgera, dając impuls budowaniu wrażliwości literacko-artystycznej Witolda, który w latach 20. był słuchaczem Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego.
W swojej opowieści o rotmistrzu Wróblewski cofa się aż do czasów Jagiellońskich. Poruszony słowami poematu Witolda Pileckiego "Sukurcze" postanowił przedrzeć się do najdawniejszej historii rodziny, docierając aż do Elżbiety z Pilczy Granowskiej - trzeciej małżonki Władysława Jagiełły. - Poznawałem te historie z wypiekami na twarzy - opowiada autor książki.
Tajna Armia Polska. Konspiracyjna organizacja Pileckiego 
Tajna Armia Polska. Konspiracyjna organizacja Pileckiego
Życie rodzinne i poczucie służby
- Dla mnie najpiękniejszy czas jego życia, to czas, gdy wziął ślub w 1931 roku z Marią Ostrowską, gdy urodziły się ich dzieci, gdy tworzył silne więzi w lokalnej społeczności - mówi Wróblewski. W latach 20 XX w. rodzina Pileckich odzyskała majątek Sukurcze, to właśnie tam Pilecki osiedlił się z żoną i tam ciężko pracował fizycznie.
- Pilecki był człowiekiem, który nieustannie musiał się określać i wybierać system wartości - podkreśla Jarosław Wróblewski.
System ten z resztą nieustannie weryfikowany był przez zawieruchę wojenną. Pilecki jednak nawet wtedy, w czasie pobytu w Auschwitz, starał się być blisko ludzi. - Zastanawia mnie, jaka jest tajemnica tego, że w tym piekle potrafił mieć tak chłodną głowę, jak mógł analizować, działać, coś formować - zastanawia się autor biografii.
Pilecki tworzył tam konspirację wojskową, a ludzie, których wybierał nie byli przypadkowi. - To nie byli ochotnicy, ale wyselekcjonowana, prawdopodobnie obserwowana przez długi czas grupa - podkreśla Wróblewski.
Zduszona pamięć
Gość audycji w swojej książce porusza także temat skomplikowanej pamięci o Pileckim i innych mu podobnych, którą przez lata starano się zatrzeć. - Nie ma ciała, nie ma pamięci, nie ma bohatera, nie miejsca, gdzie zapalić mu znicz. Jest lęk i strach. Co musiały czuć rodziny tych osób? - pyta autor.
- Strzelano i ptaki unosiły tę pamięć/I strzelano też do tych ptaków - metaforycznym dwuwierszem podsumowuje Wróblewski.
***
Tytuł audycji: Rozmowy po zmroku
Prowadziła: Monika Pilch
Goście: Jarosław Wróblewski (Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, pisarz)
Data emisji: 18.01.2021
Godzina emisji: 21.30
