"Wziąwszy razem mnie i kobyłkę...". Aleksander Fredro z ułańską fantazją o czasach napoleońskich

- Fredro konkuruje na wielu poziomach, wielorako z wieszczami, z romantykami. Lecz owego ułaństwa, mogą mu jedynie zazdrościć - mówił w "Rozmowach po zmroku" o Aleksandrze Fredrze prof. Wiesław Rzońca.

Pomnik Aleksandra Fredry we Wrocławiu

Foto: Shutterstock/irena iris szewczyk

Aleksander hrabia Fredro, jak przystało na dziecko swojego stanu, był kształcony przez prywatnych nauczycieli w domu. Jak sam twierdził, prawdziwą szkołą stał się dla niego dopiero pobyt w wojsku i udział w kampaniach napoleońskich. Pod napoleońskim orłem służył już jako nastolatek, ponieważ do armii dołączył w 1809 roku.

Klasyka polskiej komedii na kanale "Radiobook": dźwiękowa interpretacja "Zemsty" Aleksandra Fredry

Wspólnie z profesorami Wiesławem Rzońcą i Karolem Samselem z Zakładu Literatury Romantyzmu na Wydziale Polonistycznym Uniwersytetu Warszawskiego rozmawialiśmy jak bujne doświadczenia tamtego czasu wpłynęły na twórczość autora "Zemsty", o jego stosunku do Napoleona i o szczególnej prezentacji wspomnień, jaką zastosował w "Trzy po trzy".

Prawdziwy patriota

Niewielu jest wojskowych, którzy władali piórem równie sprawnie, co mieczem. Tymczasem Fredro był żołnierzem w stopniu porucznika. - Żaden z wieszczów romantycznych nie mógł się pochwalić tak niewiarygodnym dorobkiem w tym zakresie. To był prawdziwy patriota - ocenił prof. Wiesław Rzońca. 

Pokolenie straconych złudzeń

Porównanie służby pod Napoleonem z czasami romantyków nie jest tu bez znaczenia. - Fredro jako wojskowy swoje przeżycia związał z Napoleonem w sposób najmocniejszy, ale do tej generacji należeli także Kazimierz Brodziński czy Antoni Malczewski - mówił prof. Karol Samsel.

- Każdy z nich miał swój udział w wydarzeniach nadchodzącej kampanii moskiewskiej, wyruszenia Napoleona na Rosję. Malczewski uczestniczył w przygotowaniu fortyfikacji Twierdzy Modlin. W tym pokoleniu, nazywanym "pokoleniem straconych złudzeń" każdy partycypował w czynie Napoleona. Fredro najwymowniej - dodał.

"Trochę wspomnień, dwa krzyżyki i pedogra"

Na początku stycznia w wieczornym cyklu "Książka do słuchania" nadawaliśmy dla Państwa pamiętniki, w których już wtedy dobrze znany komediopisarz opisał swoje dzieje wojskowe, czyli "Trzy po trzy" w interpretacji Piotra Fronczewskiego.

To barwne, pełne humoru i anegdot wspomnienia autora "Zemsty" z czasów, kiedy służył w armii napoleońskiej. Fredro, zapytany kiedyś, co wyniósł z kampanii napoleońskiej, odpowiedział: "trochę wspomnień, dwa krzyżyki i pedogrę (daw. podagrę)".

Fragmenty książki "Trzy po trzy" znalazły się wśród 44 tekstów składających się na "Antologię Niepodległości", promowaną przez cały rok 2018 w ramach Narodowego Czytania.

"Trzy po trzy" Aleksander Fredro - radiobook Polskiego Radia POSŁUCHAJ >>>>

Posłuchaj

29:47 2023_01_30 21_29_51_PR2_Rozmowy_po_zmroku.mp3 Aleksander Fredro pod skrzydłami Napoleona (Rozmowy po zmroku/Dwójka)

 

***

Tytuł audycji: Rozmowy po zmroku

Opracowała: Katarzyna Hagmajer-Kwiatek

Data emisji: 31.01.2023

Godzina emisji: 21.30

mo/uk