Historia Państwowych Gospodarstw Rolnych. "Maksymalnie 30 proc. PGR-ów było rentownych"

"Zboże rosło jak las" to książka, w której Bartosz Panek przybliża czytelnikowi sytuację osób związanych z Państwowymi Gospodarstwami Rolnymi. W audycji "Rozmowy po zmroku" w Programie 2 Polskiego Radia autor opowiedział o kulisach powstania tego dzieła oraz odniósł się do wielu stereotypów, jakie na przestrzeni lat narosły wokół słynnych PGR-ów i ich pracowników.

Zaledwie ok. 30 proc. PGR-ów było rentownych

Foto: Shutterstock/Agnieszka Rybkiewicz

• W 1950 roku w Polsce funkcjonowało ponad 9600 PGR-ów. W 1989 było ich już niewiele ponad 1100.
• Około 30 proc. Państwowych Gospodarstw Rolnych było rentownych i nie wymagało pomocy państwa.
• Bartosz Panek powiedział w Programie 2 Polskiego Radia, że wokół pracowników PGR narosło wiele niesłusznych stereotypów.

W 1949 roku komuniści rozpoczęli w Polsce przymusową kolektywizację. Polegała ona na zrzeszaniu rolników w rolniczych spółdzielniach. Dało to początek Państwowym Gospodarstwom Rolnym. Na temat PGR-ów i ich pracowników urosło wiele mitów. Zostały szczególnie utrwalone po 1989 roku, kiedy to wskutek transformacji i zamknięcia takich gospodarstw wiele osób straciło źródło utrzymania.

Transformacja ustrojowa w Polsce

Bartosz Panek powiedział w Programie 2 Polskiego Radia, że zbierając materiały do książki, wysłuchał różnych historii. Zdradził, że wiele z nich powinno być wysłuchanych wiele lat temu. - Pojechałem w teren i spotkałem się z osobami, które bardzo często całe swoje życie spędziły w gospodarstwach rolnych i miejscach, które zostały opuszczone wskutek transformacji. Wysłuchałem historii, które nie wybrzmiały w sposób, w jaki powinny wybrzmieć lata temu - powiedział.

Gość Polskiego Radia odniósł się także do stereotypów dotyczących pracowników PGR-ów. Mówiły one przede wszystkim o osobach niezaradnych i leniwych. - Moje dzieciństwo przypadało na lata 90. Pamiętam z różnych przekazów opowieści o osobach, które sobie nie radzą w tym lepszym i wspanialszym świecie. Stereotypy dotyczące pracowników PGR powstały wraz z powstaniem takich gospodarstw - zdradził.

PGR - Państwowe Gospodarstwo Rolne

Autor książki powiedział, że tylko część takich państwowych gospodarstw mogła się utrzymać. Wielu pracowników nie zdawało sobie nawet sprawy z trudnej sytuacji PGR-ów. - Nie wszyscy wiedzieli, że sytuacja ich gospodarstw jest tak zła i nierentowna. W ogóle PGR-ów, które przynosiły zyski, było niewiele. Dyrektorzy, z którymi rozmawiałem, szacują, że maksymalnie 30 proc. gospodarstw nie wymagało dotacji z państwa - powiedział.

- Najwięcej gospodarstw było tzw. średniakami. Jeden rok udał im się lepiej, drugi trochę gorzej. Bilans wychodził mniej więcej w długim okresie na zero. Największy problem był z gospodarstwami trwale nierentownymi - dodał Bartosz Panek.

Czytaj także:

• Oblicza ideowe PRL

Posłuchaj

28:24 PR2 2024_05_15-21-47-23.mp3 Bartosz Panek o historii PGR-ów (Rozmowy po zmroku/Dwójka)

 

***

Tytuł audycji: Rozmowy po zmroku

Prowadził: Aldona Łaniewska-Wołłk

Goście: Bartosz Panek (autor książki "Zboże rosło jak las")

Data emisji: 15.05.2024

Godzina emisji: 21.47

dz/mgc/wmkor