Zyta Oryszyn. Zakorzeniona w swoich czasach pisarka osobna

Ostatnia aktualizacja: 27.11.2018 15:21
- To nigdy nie była literatura, która ucieka od otaczającej rzeczywistości. Zawsze była bardzo mocno zakorzeniona w swoich czasach, a jednocześnie odporna na mody. Zawsze na uboczu, ale to też niedobrze powiedziane, bo właśnie to nie było nic takiego, co się odwracało i chowało przed doświadczeniami wszystkich nas - mówiła w Dwójce Małgorzata Łukasiewicz, przyjaciółka pisarki.
Audio
  • Wspomnienie zmarłej w październiku 2018 r. Zyty Oryszyn, pisarki i działaczki opozycji demokratycznej w czasach PRL (Strefa literatury/Dwójka)
Uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej 30. rocznicę powstania Tygodnika Solidarność, przy ul. Batorego 14, gdzie mieściła się redakcja. Nz: m.in. pierwszy redaktor naczelny Tygodnika Tadeusz Mazowiecki (przy kamieniu L), Jarosław J. Szczepański (1L), Ernest Skalski (2L), Zyta Oryszyn (na wózku)
Uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej 30. rocznicę powstania Tygodnika Solidarność, przy ul. Batorego 14, gdzie mieściła się redakcja. Nz: m.in. pierwszy redaktor naczelny Tygodnika Tadeusz Mazowiecki (przy kamieniu L), Jarosław J. Szczepański (1L), Ernest Skalski (2L), Zyta Oryszyn (na wózku)Foto: Tomasz Gzell/PAP

uchwycić życie 1200.jpg
"Dziennik" Hanny Świda-Ziemby. Świadectwo dylematów pokolenia

Zyta Oryszyn zmarła 11 października w wieku 78 lat. Debiutowała w 1970 roku głośną powieścią "Najada". - Byłem wstrząśnięty, kiedy ją przeczytałem, bo nie spodziewałem się takiej literatury. Zyta otworzyła całą siebie, swoją mentalność dziewczynki i dodała do tego dorosłą, ogromną umiejętność. Kompletnie przerastało to nasze wyobrażenie jej osoby - stwierdził prof. Piotr Muldner-Nieckowski.

W późniejszych latach pisarka wydała jeszcze sześć książek (m.in. "Gaba-Gaba czyli 28 części wielkiego okrętu"). Ostatnia z nich - "Ocalenie Atlantydy" - ukazała się w 2012 roku. - To najważniejsze jej dzieło. Udało się jej w nim rzeczywiście zawrzeć pewną sumę swoich rozpoznań, pewną niespotykaną wcześniej głębię tego egzystencjalnego doświadczenia ludzi, których dotknął kataklizm II wojny światowej. O ile wcześniejsze utwory mogły przeminąć bez echa, to właśnie "Ocalenie Atlantydy" stało się taką książką, która od razu została dostrzeżona i nagrodzona zarówno przez jurorów Nagrody Literackiej "Gdynia", jak i Ogólnopolskiej Nagrody Literackiej dla Autorki "Gryfia" - przypomniała prof. Agnieszka Czyżak z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Zyta Oryszyn była też ważną postacią opozycji demokratycznej w PRL-u, animatorką i uczestniczką podziemnego życia kulturalnego. W audycji wykorzystano archiwalne nagranie z 2012 roku, w którym pisarka mówi, czym jest dla niej pamięć: ocaleniem czy udręką.

***

Tytuł audycji: Strefa literatury 

Prowadził: Wacław Holewiński

Goście: prof. Piotr Muldner-Nieckowski, Kazimierz Orłoś, prof. Agnieszka Czyżak, Małgorzata Łukasiewicz

Data emisji: 25.11.2018

Godzina emisji: 18.00

pg/bch

Czytaj także

Muzeum w literackim świecie. Żywe czy skostniałe?

Ostatnia aktualizacja: 19.11.2018 13:40
– Słowo "muzeum" wzięło się z greki od imienia Muzeusza, poety, który miał bardzo bliskie związki z muzami. Symbolizowało przede wszystkim poezję, ale i spotkanie – mówiła prof. Dorota Folga-Januszewska w audycji, którą poświęciliśmy znaczeniu galerii, muzeów i bibliotek w literaturze.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Znad papieru w stronę potomności. Korespondencja Marii Dąbrowskiej

Ostatnia aktualizacja: 23.11.2018 08:49
W audycji mówiliśmy o trudnej i intensywnej emocjonalnie relacji, której świadectwa odnajdujemy w listach słynnej pisarki ze Stanisławem Stempowskim czy Anną Kowalską.
rozwiń zwiń