Aleksander Fredro - odrębny pisarz romantyzmu polskiego

Ostatnia aktualizacja: 30.12.2023 12:26
- Zaczął ultraromantycznie, bo od szaleństwa, jakim był udział w kampanii napoleońskiej. To doświadczenie tak mocne, również militarystyczno-egzystencjalne, iż spowodowało ono, że Aleksander Fredro niespodziewanie od romantyzmu odstąpił - mówił w Dwójce prof. Wiesław Rzońca z Instytutu Literatury Polskiej UW.
Aleksander Fredro (1793-1876), reprodukcja
Aleksander Fredro (1793-1876), reprodukcjaFoto: Piotr Mecik/Forum
  • Rok 2023, decyzją Sejmu RP, upłynął nam jako rok między innymi Aleksandra Fredry.
  • Powodem tego była przypadająca 20 czerwca 230. rocznica urodzin pisarza, a także, zapewne, prawdziwa i niesłabnąca popularność jego komedii na polskich scenach. 
  • W "Strefie literatury" szukaliśmy odpowiedzi na pytanie, kim tak naprawdę był autor "Zemsty" - romantykiem czy klasykiem?

Aleksander Fredro - artysta pióra, przede wszystkim komediopisarz, ale także poeta i diarysta, był ledwie pięć lat starszy od Adama Mickiewicza, którego 225. rocznica urodzin minęła w wigilię Bożego Narodzenia (24.12).

Aleksander Fredro - napoleoński żołnierz

- To była różnica nie tylko wieku, ale też podstawowego pokoleniowego doświadczenia. Można by sobie wyobrazić, że kiedy Mickiewicz, jako mały chłopiec, patrzył na maszerujące przez Nowogródek wojska napoleońskie, to widział wówczas Aleksandra Fredrę, ponieważ w 1812 roku Fredro jako żołnierz napoleoński przez Nowogródek przechodził - zauważyła prof. Dorota Siwicka z Instytutu Badań Literackich PAN.

Klasyk czy romantyk?

Metrykalnie, a zwłaszcza gdy popatrzeć na okres najintensywniejszej pracy twórczej, czyli lata 30. i 40. XIX wieku, Fredro zaliczany jest do polskich romantyków, chociaż z żadnym nie łączyły go więzi przyjaźni, tak powszechne wśród poetów tej formacji.

Można by też powiedzieć, że dowcipnym moralizatorskim połajankom z jego komedii bliżej do bajek Krasickiego niż duchowych rozterek bohaterów romantycznych. Z drugiej strony – właśnie uczuciom poświęcił niemal całkowicie swoją twórczość Aleksander Fredro. Zresztą już w 1906 roku Eugeniusz Kucharski pisał o wyjątkowo romantycznym usposobieniu młodego Fredry-arystokraty, który miewał nawet myśli samobójcze i pisał o nich w listach.


Posłuchaj
29:10 2023_12_29 21_30_48_PR2_Rozmowy_po_zmroku.mp3 Aleksander Fredro - romantyk osobny? (Strefa literatury/Dwójka) 

Aleksander Fredro jawi się nam więc niczym ten mur graniczny z "Zemsty", o który trwa niegasnący spór - na szczęście tylko na argumenty...

***

Tytuł audycji: Strefa literatury

Prowadziła: Katarzyna Hagmajer-Kwiatek

Goście: prof. Dorota Siwicka (Instytut Badań Literackich PAN), prof. Wiesław Rzońca (Instytut Literatury Polskiej UW)

Data emisji: 29.12.2023

Godz. emisji: 21.30

pg/kc

Czytaj także

Premiera w Dwójce: "Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca" Aleksandra Fredry [POSŁUCHAJ]

Ostatnia aktualizacja: 25.06.2023 20:10
Program 2 Polskiego Radia zaprasza do wysłuchania premierowego słuchowiska "Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca" Aleksandra Fredry w adaptacji i reżyserii Waldemara Modestowicza. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Aleksander Fredro zapowiada zmierzch patriarchatu. Premiera słuchowiska "Godzien litości"

Ostatnia aktualizacja: 30.12.2023 06:00
Kończy się Rok Aleksandra Fredry. Przed nami premiera dość późnego dramatu prozą autorstwa słynnego komediopisarza - spektakl radiowy zatytułowany "Godzien litości". - W tym tekście jest bardzo mocno obecna perspektywa kobieca, żeby nie powiedzieć feministyczna - mówił reżyser Jarosław Tumidajski podczas jednej z prób, na którą zajrzeliśmy z mikrofonem. Emisja słuchowiska już dziś, tj. w sobotę (30.12) o godz. 12.00.
rozwiń zwiń